ਅੱਜ ਦੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਸਾਹਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਡੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਅਭਿਆਸ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਕੀ ਹੈ?
ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਵਰਮਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਹਰ ਸਾਹ ਸਾਡੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝੀਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਯਮਤ ਰੁਟੀਨ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੀਏ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਧਿਆਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਲੈਅ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਹੌਲੀ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।-ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਵਰਮਾ
ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ ਬਲਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਪਾਅ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਲਾਭ
ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਵਰਮਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰਵਕ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਅਭਿਆਸ ਕਈ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਇਹ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਫੋਕਸ ਅਤੇ ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਕਦੋਂ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਇਸ ਲਈ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਜਗ੍ਹਾ ਚੁਣੋ ਜਿੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਲਗਾ ਸਕੋ। ਸਵੇਰ ਜਾਂ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ?
- ਇਸ ਕਸਰਤ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖ ਕੇ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਪਰ ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਬੈਠ ਕੇ ਵੀ ਇਹ ਕਸਰਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਕਸਰਤ ਦੌਰਾਨ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ। ਕਸਰਤ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਛੱਡਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੌਲੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਦੀ ਤਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਹ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਰਹੋ।
ਗਲਤੀਆਂ ਨਾ ਕਰੋ
ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਵਰਮਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਸਰਤ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੁਝ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
- ਕਸਰਤ ਦੌਰਾਨ ਕਦੇ ਵੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਨਾ ਲਓ।
- ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ਾਂਤ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।
- ਰੌਲੇ-ਰੱਪੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਇਸ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ।
- ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਭਿਆਸ ਦੌਰਾਨ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਆਦਿ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
- ਸਰਦੀਆਂ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ? ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ ਆਸਾਨ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖ਼ਾ, ਜਾਣੋਂ ਉਮਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸਤੇਮਾਲ
- ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਂਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹਰ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ 4 ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਚਰਚਾ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਾਅਦ 'ਚ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਛਤਾਉਣਾ
- ਇਨ੍ਹਾਂ 7 ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ ਛੁਟਕਾਰਾ, ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ ਦਵਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ!