ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ: ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਡਾਨ ਦੀਆਂ ਜੰਗੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਛਮੀ ਡਾਰਫੁਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇੱਥੇ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਯੂਐਸ ਰਾਜਦੂਤ ਲਿੰਡਾ ਥਾਮਸ-ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਹੰਗਾਮੀ ਬੰਦ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ, ਅਰਧ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਡਾਰਫੁਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਸਮੂਹਿਕ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕਗਾਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਿੰਡ ਤਬਾਹ: ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਜੇਮਸ ਕਰੀਉਕੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਪੀਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਡਾਨ ਲਈ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ-ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਥਾਮਸ-ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਰਿਪੋਰਟਾਂ" ਹਨ ਕਿ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਰੈਪਿਡ ਸਪੋਰਟ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਨੇ ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਰੈਪਿਡ ਸਪੋਰਟ ਫੋਰਸਿਜ਼ 'ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ' 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।
500,000 ਸੂਡਾਨੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨਾਂ ਖਤਰੇ 'ਚ: ਥਾਮਸ-ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਐਲ ਫਾਸ਼ਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ 500,000 ਸੂਡਾਨੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨਾਂ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਣਗੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਸ਼ਰਨ ਲਈ ਹੈ। ਥਾਮਸ-ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਨੇ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਐਸਐਫ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੁਰੰਤ RSF ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸਰਕਾਰੀ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਸੂਡਾਨੀਆਂ ਨੂੰ 'ਕਾਲ ਦੇ ਕੰਢੇ' ਅਤੇ ਹਤਾਸ਼ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਰਾਜਧਾਨੀ ਖਾਰਟੂਮ ਵਿੱਚ ਸੜਕੀ ਲੜਾਈ : ਮੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਵਿੱਚ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਅਰਾਜਕਤਾ ਵਧੀ। ਜਦੋਂ ਜਨਰਲ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਬੁਰਹਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਹਮਦਾਨ ਦਗਾਲੋ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਆਰਐਸਐਫ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਤਣਾਅ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖਾਰਟੂਮ ਵਿੱਚ ਸੜਕੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ। ਲੜਾਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਦਾਰਫੁਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੁਖੀ ਰੋਜ਼ਮੇਰੀ ਡੀਕਾਰਲੋ ਨੇ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਕੌਂਸਲ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਲ-ਲੰਬੇ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭੜਕਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ, ਇਹ ਅਨੈਤਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਮਰਥਕ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ।
ਈਰਾਨੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ: ਪਰ ਬੁਰਹਾਨ, ਜਿਸ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਸੁਡਾਨ ਦੇ ਫੌਜੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਗੁਆਂਢੀ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਸਾਬਕਾ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਅਬਦੇਲ-ਫਤਾਹ ਅਲ-ਸੀਸੀ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ, ਸੁਡਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਬਲਾਂ ਲਈ ਡਰੋਨ ਖਰੀਦਣ ਦੀਆਂ ਅਪੁਸ਼ਟ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਈਰਾਨੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਆਰਐਸਐਫ ਨੇਤਾ ਡਗਾਲੋ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਵੈਗਨਰ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਸਮੂਹ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਐਸਐਫ ਨੂੰ ਅਰਬ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਚਾਡ, ਲੀਬੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਫੌਜੀ ਸਪਲਾਈ ਲਾਈਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਥਾਮਸ-ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ।
14,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ: ਇਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸੂਡਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਡੀਕਾਰਲੋ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਤਸਵੀਰ ਪੇਂਟ ਕੀਤੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 14,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, 25 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਅਤੇ 8.6 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਸਨ।
ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਅਰਬ-ਦਬਦਬਾ ਆਰਐਸਐਫ ਨੇ ਦਾਰਫੁਰ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਅਫਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਸਲੀ ਮਸਾਲਿਤ ਉੱਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ - ਅਲ ਫਾਸ਼ਰ ਇਸਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ, ਦਾਰਫੂਰ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਜੰਗੀ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਬਦਨਾਮ ਜੰਜਵੀਦ ਅਰਬ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਨੇ ਮੱਧ ਜਾਂ ਪੂਰਬੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਛੇੜੀ ਸੀ।
300,000 ਤੱਕ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 2.7 ਮਿਲੀਅਨ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਵਕੀਲ ਕਰੀਮ ਖਾਨ ਨੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮੰਨਣ ਦੇ ਆਧਾਰ ਹਨ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਦਾਰਫੂਰ ਵਿੱਚ ਜੰਗੀ ਅਪਰਾਧ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਰਾਧ ਜਾਂ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਰਐਸਐਫ ਦਾ ਗਠਨ ਸੂਡਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਉਮਰ ਅਲ-ਬਸ਼ੀਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
