ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦਾ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਸਾਰੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥੁੱਕ, ਖੂਨ, ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ। ਇਸ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਹੀ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਵਾਸ਼ਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?
ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਤਰਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਸਿਰਦਰਦ, ਸੁਸਤੀ, ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ, ਕਬਜ਼ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਪੱਥਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ:-
- ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੁਆਰਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦਾ ਨਿਯਮ
- ਲੁਬਰੀਕੇਟਿੰਗ ਜੋੜਾਂ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ
- ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣ
- ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਈ ਅਤੇ ਸਹੀ ਪਾਚਨ
- ਗੁਰਦਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦਾ ਨਿਕਾਸ
- ਕਬਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ
- ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ
- ਮੂਡ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ
- ਸਰੀਰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ
- ਚਮੜੀ ਦੀ ਸਿਹਤ
ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਿਆਸ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ?
ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਸ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਸਥਿਤੀ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਹੋਵੇ। ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਘੱਟ ਤਰਲ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪਿਆਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ
- ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਰੰਗ: ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਹਲਕਾ ਪੀਲਾ ਰੰਗ ਚੰਗੇ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਗੂੜ੍ਹਾ ਪੀਲਾ ਅਤੇ ਸੰਘਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
- ਟਾਇਲਟ ਜਾਣ ਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 4 ਤੋਂ 6 ਵਾਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਹਾਈਡਰੇਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਸਕਿਨ ਟਰਗੋਰ ਟੈਸਟ: ਚਮੜੀ ਦੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਾਲਿਸ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਚਮੜੀ ਕਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਆਪਣੀ ਆਮ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਚਮੜੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਮ ਵਾਂਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।
- ਸੁੱਕਾ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹ: ਖੁਸ਼ਕ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਫਟੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਸਿਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ: ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ, ਥਕਾਵਟ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ: ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਨਾ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਖੋਜ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ?
ਪਿਆਸ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਰੱਖਣ 'ਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਸ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਲਈ ਕੁਝ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੇ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਪਿਸ਼ਾਬ, ਖੂਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਵੇਰ ਦੀ ਪਿਆਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਬੰਧ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ ਵੀ ਪਿਆਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਪੀ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿੰਨੇ ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਸਨ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਕਿੰਨੇ ਪਿਆਸੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿੰਨੇ ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਸਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅੰਤਰ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
- ਸਰੀਰ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਇਹ ਲੱਛਣ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ, ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਕਰ ਲਓ ਪਹਿਚਾਣ
- ਸਿਰਫ਼ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ 'ਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਨੌਜ਼ਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ, ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਕਰ ਲਓ ਪਹਿਚਾਣ, ਕਿਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸ਼ਿਕਾਰ
- ਕੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਬੀਪੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜਾਣੋ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿਹੜੇ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਨੇ ਲਾਭ