ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ, ਯੁੱਧਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ, ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ 8 ਮਈ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਰੈੱਡ ਕ੍ਰੀਸੈਂਟ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ 2024 ਦਾ ਥੀਮ: ਹਰ ਸਾਲ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈਨਰੀ ਡੂਮੈਂਟ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਮੌਕੇ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥੀਮ ਨਾਲ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਦਿਨ ‘ਮੈਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਮੈਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਉਹ ਇਨਾਮ ਹੈ’ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਪਹਿਲਾ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦਿਵਸ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 8 ਮਈ 1948 ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਵਰੀ 1863 ਵਿੱਚ ਜਿਨੀਵਾ ਪਬਲਿਕ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਖਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਾਹਤ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਬਿਮਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈਨਰੀ ਡੂਮੈਂਟ ਦੇ ਸੁਝਾਵਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ “ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮੇਟੀ” ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅਕਤੂਬਰ 1863 ਵਿੱਚ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਹੋਈ ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਬਿਮਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰ ਸਕਣ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ 16 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਤਜਵੀਜ਼ ਤਹਿਤ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਕਮੇਟੀ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।
ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹਿੰਸਾ, ਜੰਗ 'ਚ ਪੀੜਤਾਂ, ਜੰਗੀ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਉਣਾ, ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋੜਵੰਦ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ: ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੱਤ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨਿਰਪੱਖਤਾ, ਮਨੁੱਖਤਾ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਸਵੈ-ਇੱਛਾ, ਨਿਰਪੱਖਤਾ, ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕਤਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਆਫ਼ਤਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ, ਆਫ਼ਤਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰੀ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ, ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ।
ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵੱਲੋ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ: ਇਸ ਸਮੇਂ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ, ਅਨੀਮੀਆ, ਥੈਲੇਸੀਮੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵੀ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇੰਡੀਅਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ: ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ 210 ਦੇਸ਼ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਕੱਲੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਰੈੱਡ ਕਰਾਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀਆਂ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ।
