ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵੀ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਅਤੇ ਲਾਟੀਆਂ ਇੱਥੇ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਤੰਗ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਖਾਸ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਬਣਾ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭੇਜਦੇ ਹਨ।
ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਮੰਡੀ
ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤਾ ਪਤੰਗ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੇਤ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਹਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗਾਂ ਅਤੇ ਲਤਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਵਪਾਰੀ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਪਤੰਗ ਅਤੇ ਲਟਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਕਾਰਟੂਨ ਅਤੇ ਫਿਲਮੀ ਕਿਰਦਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਕਰਸ਼ਕ ਪਤੰਗ
ਇਸ ਵਾਰ ਕਾਰਟੂਨ ਅਤੇ ਫਿਲਮੀ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਡੋਰੇਮੋਨ, ਮੋਟੂ ਪਾਟਲੂ, ਸ਼ਿਨ-ਚੈਨ, ਮਿਕੀ ਮਾਊਸ, ਸਪਾਈਡਰ-ਮੈਨ ਵਰਗੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਕਰਸ਼ਕ ਪਤੰਗਾਂ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੋਦੀ-ਯੋਗੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ
ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪਤੰਗ ਵਪਾਰੀ ਧਰਮਿੰਦਰ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਕ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਲੂ ਅਰਜੁਨ ਵਰਗੇ ਫਿਲਮੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਵਾਲੀ ਪਤੰਗ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਾਰਟੂਨ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਕਾਫੀ ਮੰਗ ਰਹੀ ਹੈ।
ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸਪਲਾਈ
ਪਤੰਗ ਵਪਾਰੀ ਮੋਨੂੰ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2025 ਵਿੱਚ, ਅੱਲੂ ਅਰਜੁਨ, ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਯੋਗੀ ਦੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਟੂਨ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਪਤੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਵੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਥੋਕ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ 300 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਸੌ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਪਤੰਗਾਂ 500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਸੌ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਚੂਨ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਪਤੰਗ 8 ਤੋਂ 10 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਪਤੰਗ 15 ਤੋਂ 20 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੱਲੋ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਥੋਕ ਭਾਅ 'ਤੇ ਸਾਮਾਨ ਵੇਚਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਗਾਹਕ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਪਤੰਗ ਲੈਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਟੂਨ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ
ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣ ਲਈ ਲਟਾਈ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਲੋਕਲ ਫਾਈਟਸ 50 ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ 'ਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਚਾਈਨੀਜ਼ ਫਾਈਟਸ ਵੀ ਕਈ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ 'ਚ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਥੋਕ ਬਜ਼ਾਰ 'ਚ ਲਟਾਈ ਦੀ ਕੀਮਤ 30 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1500 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪਤੰਗ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ
ਪਤੰਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਟਨਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਅਰਰਾ, ਵੈਸ਼ਾਲੀ, ਮੁਜ਼ੱਫਰਪੁਰ, ਬੇਗੂਸਰਾਏ, ਸੀਵਾਨ, ਛਪਰਾ, ਮੋਤੀਹਾਰੀ, ਸਮਸਤੀਪੁਰ, ਦਰਭੰਗਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵਪਾਰੀ ਵੀ ਪਤੰਗ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਪਟਨਾ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਕਾਗਜ਼ੀ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪਤੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ 5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ
ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪਤੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਰੁਚੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੋਨੂੰ ਕੁਮਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 5 ਤੋਂ 6 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਪਤੰਗ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਔਨਲਾਈਨ ਉਪਲਬਧਤਾ
ਹੁਣ ਸਥਾਨਕ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਤੰਗ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਵਸਤੂਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਸਨੈਪਡੀਲ, ਮੀਸ਼ੋ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕ ਘਰ ਬੈਠੇ ਹੀ ਪਤੰਗ ਅਤੇ ਲਟਾਈ ਦਾ ਆਰਡਰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਪਤੰਗਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 50 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1500 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
