नवी दिल्ली: जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, जगभरात सुमारे 422 दशलक्ष लोकांना मधुमेह आहे. मधुमेहामुळे दरवर्षी 1.5 दशलक्ष लोकांचा मृत्यू होतो. WHO च्या मते, दक्षिण-पूर्व आशिया प्रदेशात 96 दशलक्षाहून अधिक लोकांना मधुमेह असल्याचा अंदाज आहे आणि आणखी 96 दशलक्ष लोक मधुमेहापासून बरे झाले आहेत. तिथे मधुमेहामुळे (diabetes) दरवर्षी किमान 6,00,000 मृत्यू होतात. डॉ पूनम खेत्रपाल सिंग डब्ल्यूएचओच्या दक्षिण-पूर्व आशियाच्या प्रादेशिक संचालक म्हणाल्या- 2045 पर्यंत, जर हा ट्रेंड असाच चालू राहिला तर या प्रदेशात मधुमेहाचा प्रादुर्भाव 68 टक्क्यांनी वाढण्याची शक्यता आहे.
![Death due to diabetes](https://etvbharatimages.akamaized.net/etvbharat/prod-images/16933234_753219iaiaa.jpg)
निरोगी जीवनशैलीचे पालन: डॉ पूनम खेत्रपाल सिंह म्हणाल्या- औषधोपचार, रक्तदाब आणि लिपिड्स नियंत्रित करून आणि निरोगी जीवनशैलीचे पालन करून टाइप 2 मधुमेह (Type 2 diabetes) टाळता येतो (type 2 diabetes risk increased in children). टाइप 1 मधुमेह (Type 1 diabetes), जो या प्रदेशातील 250,000 पेक्षा जास्त मुले आणि किशोरांना प्रभावित करतो (diabetes in children), सध्या प्रतिबंधित नाही, परंतु त्याचे व्यवस्थापन केले जाऊ शकते. दोन्ही प्रकारचे मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी, परवडणारे उपचार, इन्सुलिनसह जगण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
![what is diabetes?](https://etvbharatimages.akamaized.net/etvbharat/prod-images/raj-jpr-diabetes-03-7203349_13112022192556_1311f_1668347756_489.jpeg)
मधुमेह म्हणजे काय?: (what is diabetes) मधुमेह हा एक जुनाट चयापचय रोग आहे जो उशिरा आढळल्यास हृदय, रक्तवाहिन्या, डोळे, मूत्रपिंड आणि मज्जातंतूंना गंभीर आणि जीवघेणे नुकसान होऊ शकते. नियमित आणि पुरेशा शारीरिक हालचाली, सकस आहार आणि तंबाखू आणि अल्कोहोलचा हानिकारक वापर टाळून टाइप 2 मधुमेहाचा धोका कमी केला जाऊ शकतो. जागतिक आरोग्य संघटनेने मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी दर्जेदार मधुमेह शिक्षणात प्रवेश वाढविण्याचे आवाहन केले, जेणेकरून प्रत्येकाला दर्जेदार, परवडणारे उपचार मिळू शकतील.
![world South east asia diabetic death](https://etvbharatimages.akamaized.net/etvbharat/prod-images/16933234_753219ia.jpg)
रोग प्रतिबंध आणि उपचार: मधुमेह हा अत्यंत गंभीर आजार मानला जातो. मधुमेह असलेल्या व्यक्तीला आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागते. पण काही खबरदारी घेतल्यास मधुमेहाचा रुग्णही निरोगी आयुष्य जगू शकतो. सामान्यतः उच्च मधुमेह असलेल्या रुग्णाने मिठाई टाळणे आवश्यक आहे. याशिवाय कार्बोहायड्रेटयुक्त खाद्यपदार्थांपासून अंतर ठेवणे आवश्यक आहे. मधुमेहाने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीने सक्रिय असणे आवश्यक आहे आणि व्यायाम करणे खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय वजन नियंत्रणात ठेवण्यासाठी, उच्च फायबर आणि प्रथिनयुक्त पदार्थांचे सेवन मधुमेहाच्या रुग्णाने केले पाहिजे. याशिवाय वैद्यकीय सल्ला घेणे खूप महत्त्वाचे आहे. टाईप 1 मधुमेहावर कायमस्वरूपी उपचार नसल्याचे डॉक्टर सांगत असले तरी. या मधुमेहाच्या रुग्णांना आयुष्यभर इन्सुलिन घ्यावे लागते. तर टाईप 2 मधुमेहामध्ये तो संतुलित आहार आणि रोजच्या व्यायामाने नियंत्रित करता येतो.