पावसाळ्यात सर्दी-खोकला बचावासाठी आयुर्वेदिक टिप्स

पावसाळ्याचा हंगाम सुरू आहे. तो आपल्याबरोबर अनेक रोग घेऊन येतो. अशा परिस्थितीत, सामान्य किंवा हंगामी सर्दी-खोकला असणे आपल्यासाठी सामान्य आहे. जेव्हा जेव्हा हवामान बदलतो तेव्हा आपली रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होऊ लागते. अशा परिस्थितीत बरेच संक्रमक रोग आपल्या आजूबाजूला येऊ शकतात.

तापमानात अचानक बदल झाल्यास किंवा पाऊस पडल्यास बर्‍याच लोकांना सर्दी आणि खोकला जाणवतो. हवामान बदल आणि सर्दी-खोकला यात काही संबंध आहे का? जर होय असेल तर आपण हवामानाशी संबंधित अॅलर्जी कशी व्यवस्थापित करू शकतो, याविषयी 'ईटीव्ही भारत सुखीभव'ने आयुर्वेद तज्ज्ञ डॉ. पी.व्ही. रंगनायकुलू यांच्याकडून माहिती घेतली.

सामान्य सर्दी खोकल्यावर घरगुती उपचार

पावसाळ्याचा हंगाम सुरू आहे. तो आपल्याबरोबर अनेक रोग घेऊन येतो. अशा परिस्थितीत, सामान्य किंवा हंगामी सर्दी-खोकला असणे आपल्यासाठी सामान्य आहे. जेव्हा जेव्हा हवामान बदलतो तेव्हा आपली रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होऊ लागते. अशा परिस्थितीत बरेच संक्रमक रोग आपल्या आजूबाजूला येऊ शकतात. आयुर्वेदाचार्य डॉ पी.व्ही. रंगनायकुलू स्पष्ट करतात, की सामान्य सर्दी किंवा हंगामी फ्लूची लक्षणे सर्वसाधारणपणे प्रत्येकास परिचित असतात. सामान्य सर्दी, खोकला आणि हंगामी फ्लू (संसर्ग) टाळण्यासाठी आयुर्वेदात काही सामान्य उपाय सांगितले आहे.

सामान्य फ्लू (व्हायरल)चे लक्षणं

डॉ. पी.व्ही रंगनायकुलू म्हणतात, की या हंगामात ओलावा असल्यामुळे वात दोष असंतुलित होतो आणि पाचक शक्ती कमकुवत होते. पावसाच्या सरी, धुळ आणि धूर यामुळे पृथ्वीवरुन निघणारा वायू पाचन शक्तीवरही परिणाम करते. दरम्यान पावसाअभावी सूर्याची उष्णता वाढते. यामुळे पित्तदोष शरीरात जमा होण्यास सुरूवात होते.

सर्दीला हंगामी फ्लू देखील म्हणतात. तो विषाणूंमुळे होतो आणि पसरतो. या संसर्गाची सर्वात मोठी समस्या खोकलामुळे आहे. जे सामान्यत: संसर्गापासून बरे झाल्यानंतरही दीर्घकाळापर्यंत त्या व्यक्तीवर परिणाम करते. वास्तविक खोकला ही आपल्या शरीराची संरक्षण प्रक्रिया आहे. जर हानिकारक धूळ, धूर, विषाणू किंवा जीवाणू आपल्या श्वसन यंत्रणेद्वारे आपल्या फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न करीत असतील तर शरीरात तयार होणारी श्लेष्मा ती थांबविण्याचा प्रयत्न करते आणि खोकला येतो.

सामान्य सर्दी सहसा आठवड्यातून 5 दिवस लोकांना त्रास देते. परंतु यावेळी, उपचाराबरोबरच, खाण्यापिण्याची काळजी घेणे देखील आवश्यक आहे. संक्रमणाच्या काळात आरोग्यावर सातत्याने लक्ष ठेवले पाहिजे. जर समस्या गंभीर होऊ लागली तर त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.

कोरोना आणि हंगामी फ्लू (व्हायरल)

पावसाळा असल्याने खोकला, सर्दी आणि हंगामी फ्लू ही एक गोष्ट आहे. परंतु कोरोना काळातील लक्षणांमध्ये समानता असल्यामुळे लोक इतर संक्रमणापेक्षा हंगामी फ्लूची भीती बाळगतात. डॉ पी.व्ही रंगनायकुलू स्पष्ट करतात, की समस्या कोरोना किंवा हंगामी फ्लूची आहे की नाही हे फार महत्वाचे आहे. लोकांनी स्वत: ची काळजी घ्यावी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत ठेवण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. कारण बहुतेक प्रकरणांमध्ये कोणताही रोग किंवा संक्रमण रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करते. आणि शरिरावर त्याचा परिणाम होतो.

सामान्य फ्लूवर घरगुती उपचार

डॉ. रंगनायकुलू म्हणतात, की हंगामी फ्लू आणि खोकला आणि सर्दी यादरम्यान एखाद्या व्यक्तीला घशात दुखत असेल तर दिवसभर कोमट पाणी प्यावे. तसेच दिवसातून कमीत कमी 2-3 वेळा मीठाच्या पाण्याने गुळणा करा. शरीरावर संसर्गाचा त्रास किंवा त्याचा परिणाम गंभीर नसल्यास हे साधे घरगुती उपचार हंगामी फ्लूला मदत करतात, विशेषत: खोकला.

• काही तुळशींच्या पानांचा रस काढा. त्या रसात थोडे मध टाकून दिवसातून दोन चमचे रस घ्या.
• अडूळसाची पाने हलके गरम करून रस काढा. एक चमचा रस मध्ये थोडे मध आणि गूळ मिसळा आणि दिवसातून दोनदा खा.
• 1 ग्रॅम पावडर बॅलेरिक मायर अर्थात विभीताकी घ्या आणि त्यात थोडे मध घाला.
• दिवसातून 2-3 वेळा मिसळा आणि घ्या.
• चेंबर बिटरची नवीन औषधी वनस्पती घ्या आणि त्याचा रस काढा. दिवसातून 2-4 चमचे रस