लंडन: द लॅन्सेट जर्नलमध्ये शुक्रवारी प्रकाशित झालेल्या एका मोठ्या डच अभ्यासानुसार, SARS-CoV-2 विषाणूची लागण झालेल्या आठपैकी एका प्रौढ व्यक्तीला COVID-19 मुळे दीर्घकालीन लक्षणे ( Long covid symptoms ) जाणवतात.
अभ्यास SARS-CoV-2 संसर्गानंतर दीर्घकालीन लक्षणांची पहिली तुलना प्रदान करतो, ज्याला 'लाँग कोविड' म्हटले जाते, ज्यांची लक्षणे असंक्रमित लोकसंख्येमध्ये असतात, तसेच ज्यांना कोविड-19 पूर्वीचा आणि नंतरचा संसर्ग आहे अशा व्यक्तींमध्ये.
असंक्रमित लोकसंख्येचा समावेश केल्यास दीर्घकालीन COVID-19 लक्षणांच्या व्याप्तीचा अधिक अचूकपणे अंदाज लावता येतो तसेच दीर्घकालीन COVID-19 ची मुख्य लक्षणे अधिक चांगल्या प्रकारे ओळखता येतात. "कोविड-19 आजारानंतर काही रुग्णांनी अनुभवलेल्या दीर्घकालीन लक्षणांचे प्रमाण आणि व्याप्ती याविषयी माहिती देणार्‍या डेटाची तातडीची गरज आहे," असे नेदरलँड्समधील ग्रोनिंगेन विद्यापीठातील प्रोफेसर ज्युडिथ रोजमेलन यांनी सांगितले.
तथापि, कोविड-19 चे निदान न झालेल्या लोकांमध्ये किंवा कोविड-19 चे निदान होण्यापूर्वी वैयक्तिक रूग्णांच्या लक्षणांवर दीर्घकालीन कोविड मधील बहुतेक पूर्वीच्या संशोधनात या लक्षणांची वारंवारता पाहिली गेली नाही, असे अभ्यासाचे प्रमुख लेखक रोस्मलेन म्हणाले.
या अभ्यासात कोविड-19 चे निदान होण्यापूर्वी आणि या आजाराचे निदान न झालेल्या लोकांमध्ये श्वासोच्छवासाची समस्या, थकवा आणि चव आणि वास कमी होणे यासह वारंवार दीर्घकाळापर्यंत कोविड-संबंधित लक्षणे पाहण्यात आली. संशोधकांनी सहभागींना COVID-19 शी संबंधित 23 लक्षणांवर एक लांबलचक डिजिटल प्रश्नावली नियमितपणे भरण्यास सांगून डेटा गोळा केला.
मार्च 2020 ते ऑगस्ट 2021 दरम्यान 24 वेळा एकाच व्यक्तीला प्रश्नावली पाठवण्यात आली होती, याचा अर्थ या कालावधीत ज्या सहभागींना COVID-19 होता त्यांना SARS-CoV-2 अल्फा-व्हेरियंट किंवा पूर्वीच्या प्रकारांनी संसर्ग झाला होता. नेदरलँड्समध्ये COVID-19 लस रोलआउटच्या आधी बहुतेक डेटा गोळा केला गेला होता, त्यामुळे लसीकरण केलेल्या सहभागींची संख्या विश्लेषणासाठी खूपच कमी होती.
76,422 सहभागींपैकी, 4,231 सहभागी ज्यांना कोविड-19 आहे ते 8,462 नियंत्रणांशी जुळले होते, लिंग, वय आणि कोविड-19 निदान दर्शविणारी प्रश्नावली पूर्ण करण्याची वेळ लक्षात घेऊन. संशोधकांना असे आढळून आले की, निदान आणि नियंत्रण गटाच्या तुलनेत कोविड-19 झाल्यानंतर तीन ते पाच महिन्यांनंतर अनेक लक्षणे नवीन किंवा अधिक गंभीर होती, असे सूचित करते की ही लक्षणे कोविड-19 ची मुख्य लक्षणे म्हणून दीर्घकाळ पाहिली जात होती.
नोंदवलेल्या मुख्य लक्षणांमध्ये छातीत दुखणे, श्वास घेण्यास त्रास होणे, धाप लागणे, स्नायू दुखणे, चव किंवा वास कमी होणे, हात आणि पायांना मुंग्या येणे, घशात गाठ जाणवणे, वैकल्पिकरित्या गरम आणि थंड वाटणे, हात किंवा पाय जड होणे अशा सामान्य लक्षणे यांचा समावेश होतो. थकवा संशोधकांच्या मते, संसर्ग झाल्यानंतर तीन महिन्यांनंतर या लक्षणांच्या तीव्रतेत आणखी घट झाली नाही. कोविड-19 च्या निदानानंतर तीन ते पाच महिन्यांनी प्रगती न झालेल्या इतर लक्षणांमध्ये डोकेदुखी, डोळे खाजणे, चक्कर येणे, पाठदुखी आणि मळमळ यांचा समावेश होतो, असे ते म्हणाले.
या मुख्य लक्षणांचा भविष्यातील संशोधनावर मोठा परिणाम आहे, कारण ही लक्षणे COVID-19 नंतरची स्थिती आणि नॉन-COVID-19-संबंधित लक्षणे यांच्यात फरक करण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात," असे पीएचडी अभ्यासाच्या पहिल्या लेखिका अरंका बॅलेरिंग म्हणाल्या.
अभ्यास सहभागींपैकी ज्यांनी प्री-COVID लक्षण डेटा सादर केला, संशोधकांना आढळले की 21.4 टक्के COVID-19-पॉझिटिव्ह सहभागी, 8.7 टक्के नियंत्रण गटाच्या तुलनेत, किमान एक मध्यम तीव्रतेने विकसित होते. प्रमुख लक्षणे अनुभवली.
याचा अर्थ असा होतो की 12.7 टक्के कोविड-19 रूग्णांमध्ये नवीन किंवा गंभीरपणे वाढलेली लक्षणे कोविड नंतर तीन महिन्यांनी SARS-CoV-2 संसर्गास कारणीभूत ठरू शकतात. "असंक्रमित नियंत्रण गट आणि व्यक्तींमध्ये SARS-CoV-2 संसर्गापूर्वी आणि नंतरची लक्षणे पाहून, आम्ही अशा लक्षणांचा लेखाजोखा घेतला जो साथीच्या रोगाच्या गैर-संसर्गजन्य रोग आरोग्य पैलूंचा परिणाम असू शकतो, जसे की निर्बंध आणि अनिश्चितता. कारण तणाव,” बॅलरिंग म्हणाला.
“कोविड-19 नंतरची परिस्थिती, ज्याला कोविड म्हणून ओळखले जाते, ही वाढत्या मानवी संख्येसह एक तातडीची समस्या आहे. मुख्य लक्षणे समजून घेणे आणि सामान्य लोकांमध्ये कोविड-19 नंतरचा प्रसार ही आपली क्षमता आहे हे एक मोठे पाऊल आहे. कोविड-19 च्या दीर्घकालीन लक्षणांवर यशस्वी आरोग्य सेवा प्रतिसादांची माहिती देणाऱ्या अभ्यासाची रचना करण्यासाठी पुढे जात आहोत,” ते म्हणाले.
लेखकांनी अभ्यासातील काही मर्यादा मान्य केल्या आहेत. कारण त्यात अल्फा व्हेरिएंट ( Alpha variant ) किंवा SARS-CoV-2 च्या क्रॉनिक व्हेरियंटने संक्रमित रूग्णांचा समावेश आहे आणि ज्या काळात डेल्टा किंवा ओमिक्रॉन प्रकारांमुळे सर्वाधिक संसर्ग होत आहेत. त्या कालावधीत संक्रमित झालेल्यांचा कोणताही डेटा नाही.
शिवाय, लक्षणे नसलेल्या संसर्गामुळे, या अभ्यासात COVID-19 चा प्रसार कमी लेखला गेला असावा, असे संशोधकांनी सांगितले. अभ्यासाची आणखी एक मर्यादा अशी आहे की डेटा संकलनाच्या सुरुवातीपासून इतर लक्षणे जसे की मेंदू-धुके कोविडच्या व्याख्येशी संबंधित म्हणून ओळखले गेले आहेत, परंतु या अभ्यासात ही लक्षणे विचारात घेतली गेली नाहीत. ते म्हणाले.
हेही वाचा - Cwg 2022 : राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेतील भारताचे वेळापत्रक, घ्या जाणून
