Kedarnath Disaster : केदारनाथ प्रलय : हजारो लोकांना वाहून घेऊन गेली होती मंदाकिनी नदी.. 'अशी' झाली होती दुर्घटना

२०१३ साली केदारनाथ धामच्या भीषण दुर्घटनेत बेपत्ता झालेल्या लोकांच्या वेदना त्यांच्या कुटुंबीयांच्या चेहऱ्यावर आजही दिसत आहेत. 9 वर्षानंतरही या आपत्तीच्या जखमा भरलेल्या ( 9 years of Kedarnath disaster ) नाहीत. या आपत्तीत प्रवासी आणि स्थानिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. आजपर्यंत हजारो लोकांचा शोध लागलेला ( 3183 pilgrims still missing ) नाही. केदारनाथ घाटीमधील अनेक गावे तसेच देश-विदेशातील यात्रेकरूंना या आपत्तीत जीव गमवावा लागला होता.

रुद्रप्रयाग/डेहराडून: उत्तराखंडच्या केदारनाथमध्ये झालेल्या भीषण आपत्तीला 9 वर्षे पूर्ण झाली ( 9 years of Kedarnath disaster ) आहेत. 2013 मध्ये, 16-17 जून रोजी झालेल्या या आपत्तीत किमान 6000 लोकांचा मृत्यू झाला होता. अनेक दिवसांपासून सुरू असलेल्या मुसळधार पावसामुळे चौराबारी तलाव फुटल्याने हा भाग उद्ध्वस्त झाला होता. सहसा कोमल दिसणारी मंदाकिनी नदी उग्र रूपात आली होती. खरे तर मृतांचा आकडा अधिकृत आकडेवारीपेक्षा खूप जास्त आहे.

२०१३ साली केदारनाथ धाममध्ये झालेल्या भीषण दुर्घटनेत बेपत्ता झालेल्या लोकांच्या वेदना त्यांच्या कुटुंबीयांच्या चेहऱ्यावर आजही दिसत आहेत. या दुर्घटनेला नऊ वर्षे उलटून गेली असली तरी या भीषण आपत्तीच्या जखमा या आपत्तीच्या वर्षपूर्तीच्या दिवशी पुन्हा ताज्या होत आहेत. या भीषण आपत्तीतील 3,183 लोकांचा अद्याप शोध लागलेला ( 3183 pilgrims still missing ) नाही.

16 आणि 17 जून 2013 च्या भीषण आपत्तीत मोठ्या प्रमाणात प्रवासी आणि स्थानिक लोकांचे हाल झाले. आजपर्यंत हजारो लोकांचा शोध लागलेला नाही. केदार घाटीतील अनेक गावे तसेच देश-विदेशातील यात्रेकरूंना या आपत्तीत जीव गमवावा लागला. सरकारी आकडेवारी पाहता, आपत्तीनंतर पोलिसांकडे एकूण 1840 एफआयआर नोंदवण्यात आले. नंतर पोलिसांनी योग्य तपास करून १२५६ एफआयआर वैध मानून कारवाई केली. 3,886 जण बेपत्ता झाल्याची पोलिसांत नोंद झाली. विविध शोध मोहिमांमध्ये त्यापैकी 703 सांगाडे जप्त करण्यात आले.

मोठ्या दगडाने बाबांच्या मंदिराचे रक्षण केले होते: या दुर्घटनेत केदारनाथ मंदिराच्या अगदी मागे वरून आलेल्या एका मोठ्या दगडाने बाबांचे मंदिर सुरक्षित केले होते. आज तो दगड भीमशिला म्हणून ओळखला जातो. या आपत्तीत 2241 हॉटेल्स, धर्मशाळा आणि इतर इमारती पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाल्या. पोलिसांनी जीवावर खेळून सुमारे ३० हजार लोकांना वाचवले होते. यात्रा मार्ग आणि केदार घाटीमध्ये अडकलेल्या ९० हजारांहून अधिक लोकांना लष्कराने सुखरूप बाहेर काढले.

केदारनाथ दुर्घटनेच्या खोल जखमा

1. केदारनाथ दुर्घटनेत 4400 हून अधिक लोक मरण पावले किंवा बेपत्ता झाले.
2. 4200 हून अधिक गावांचा पूर्णपणे संपर्क तुटला.
3. 2141 इमारती पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाल्या.
4. 1309 हेक्टर शेतजमीन महापुरात वाहून गेली.
5. लष्कर आणि निमलष्करी दलाने ९० हजार लोकांची सुटका केली.
6. पोलिसांनी 30 हजार लोकांना वाचवले.
7. शोध मोहिमेत 55 नरक आगी सापडल्या.
8. वेगवेगळ्या ठिकाणी ९९१ स्थानिक लोक मारले गेले.
9. 11,000 हून अधिक गुरे वाहून गेली किंवा ढिगाऱ्याखाली गाडली गेली.
10. पुरात १,३०९ हेक्टर जमीन वाहून गेली.
11. 2,141 इमारतींची नावे पुसली गेली.
12. 100 हून अधिक छोटी-मोठी हॉटेल्स उद्ध्वस्त झाली.
13. लष्कराने प्रवासी मार्गावरून ९० हजार प्रवाशांना बाहेर काढले.
14. पोलिसांनी 30 हजार स्थानिक लोकांना सुरक्षित स्थळी नेले.
15. 9 राष्ट्रीय आणि 35 राज्य महामार्गांचे नुकसान झाले.
16. 2385 रस्त्यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले.
17. 86 मोटार पूल आणि 172 मोठे व छोटे पूल वाहून गेले.