‘ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಮೋದಿ.. ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವೇ!?

ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ ಈಗ ಭಾರತದ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಜತೆಗೆ ಅನಗತ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ವೆಚ್ಚಗಳಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕಬೇಕಿದೆ. ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಪ್ರಧಾನಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ..

ದೇಶದಲ್ಲಿ ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮೇಲೆ ಆಗುವ ಒತ್ತಡ ಹೇಳತೀರದು. ವೆಚ್ಚವೂ ವಿಪರೀತ. ಚುನಾವಣೆ ನೀತಿಸಂಹಿತೆ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಮಗಾರಿಗಳಿಗೂ ತಡೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವೆಂದರೆ ಏಕ ಕಾಲದ ಚುನಾವಣೆ ಮಾತ್ರ.

2014ರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಅವರು, ಇಂತಹ ಚುನಾವಣೆ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಒನ್ ನೇಷನ್, ಒನ್ ಎಲೆಕ್ಷನ್ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪಿಎಂ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸಮಯ ಮತ್ತು ಹಣದ ಉಳಿತಾಯ ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಈ ಬಾರಿ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ ಕೇವಲ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅದು ಭಾರತದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತೆ. ಇದರಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆಸುವ ಬಗ್ಗೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಕೂಡ ಇದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ, ನೀತಿ ಆಯೋಗ, ಕಾನೂನು ಆಯೋಗ ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಶೀಲನಾ ಆಯೋಗ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿವೆ. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮಾತ್ರ ಇದರ ಪರವಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಕ್ಷಗಳು ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿವೆ.

ಇದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೋತ್ತರದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ:

1951 ರಿಂದ 1967ರವರೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ನಡೆದಿವೆ. 1951-52ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದವು. ಆದರೆ, ಕ್ರಮೇಣ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳ ವಿಸರ್ಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ಆದೇಶವು ಹದಗೆಟ್ಟಿತು.

1968 ಮತ್ತು 1969ರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಗಳ ವಿಸರ್ಜನೆಯಿಂದಾಗಿ ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಾಯಿತು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಲೋಕಸಭೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 1970ರಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹೀಗಾಗಿ, ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಮತ್ತು ಸಂಸತ್ತಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ನಡೆದಿವೆ. 1957ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೇವಲ 76 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ರಾಜ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದರೆ, 1962 ಮತ್ತು 1967ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ 67 ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತು. 1970ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.

ಮೊದಲು ಎಲ್.ಕೆ.ಅಡ್ವಾನಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಬಂದರು:

ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಹಿರಿಯ ಮುಖಂಡ ಎಲ್.ಕೆ.ಅಡ್ವಾಣಿ ಅವರು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರವುದಾಗಿ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಕಾನೂನು ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸು :

1999 ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಕಾನೂನು ಆಯೋಗವು ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಆಯೋಗವು ತನ್ನ ಶಿಫಾರಸುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಅವಿಶ್ವಾಸ ನಿರ್ಣಯ ಮಂಡಿಸಿದರೆ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪರ್ಯಾಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸದ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಖಚಿತ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

2015ರಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯು ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತು. 2018ರಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಆಯೋಗವು ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ವಪಕ್ಷ ಸಭೆ ಕರೆದಿದ್ದು, ಈ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ವಿರೋಧಿಸಿದವು. ಕೆಲವು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ತಟಸ್ಥವಾಗಿದ್ದವು.

ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ:

ಜನವರಿ 2017ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು, ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆಯ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತಾ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಮೂರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಎನ್‌ಐಟಿಐ ಆಯೋಗ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ರಾಜ್ಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು 2015 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯ ಇ.ಎಂ.ಸುದರ್ಶನ್ ನಾಚಿಯಪ್ಪನ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯೂ ಈ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತ್ತು.

ಒಂದು ದೇಶ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆಯ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಎನ್‌ಐಟಿಐ ಆಯೋಗ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಿಗೆ 2021 ರ ವೇಳೆಗೆ ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2017 ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಒ.ಪಿ.ರಾವತ್ ಅವರು ಆಯೋಗ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು:

1. ವಿಧಿ 83: ಲೋಕಸಭೆಯ ಅವಧಿಯನ್ನು ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವುದು.

2. ವಿಧಿ 85: ಇದು ಲೋಕಸಭೆಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.

3. ವಿಧಿ 172: ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಯ ಅವಧಿಯು ಅದರ ಮೊದಲ ಸಭೆಯ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಐದು ವರ್ಷಗಳು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

4. ವಿಧಿ 174: ಇದು ವಿಧಾನಸಭೆಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.

5. ವಿಧಿ 356: ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ನಿಯಮವನ್ನು ವಿಧಿಸಲು ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಎಲ್ಲಾ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳಿಗೆ ಸದನದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಬಹುಮತದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವ ಮೊದಲು ವಿಸರ್ಜಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

10 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ:

ಸ್ವೀಡನ್, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ, ಜರ್ಮನಿ, ಸ್ಪೇನ್, ಹಂಗೇರಿ, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಪೋಲೆಂಡ್, ಸ್ಲೊವೇನಿಯಾ, ಅಲ್ಬೇನಿಯಾ ಮುಂತಾದ ದೇಶಗಳು ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಇದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾವೆ. 2004ರಲ್ಲಿ ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆದವು ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಬೆಂಬಲಿಗರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಕೂಡ ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಇರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನಡೆದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ ಅದೇ ಸಂಭವಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.