વિશ્વ ક્ષય દિન (World Tuberculosis Day 2022) દર વર્ષે 24 માર્ચના રોજ મનાવવામાં આવે છે. ઇ.સ 1822ના વર્ષમાં 24 માર્ચના દિવસે ડો. રોબર્ટ કોચે ક્ષય રોગના જંતુઓ શોધી કાઢયા હતાં. તેથી 24 માર્ચના દિવસે વિશ્વ ક્ષય દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. આ રોગ બીડી, સિગારેટ, તમાકુ વગેરેના વધુ પડતા સેવનના લીધે થાય છે. આ રોગે આખા વિશ્વને લપેટમાં (World Tuberculosis Day Thim) લઇ લીધુ છે. આખા જગતમાં મૃત્યુના ભારણમાં ક્ષય રોગ સૌથી વઘુ જવાબદાર છે.
જાણો આ દિવસના લક્ષ્ય વિષે: આ ધિવસ ઉજવવા પાછળનો લક્ષ્ય લોકોને આ રોગથી બચાવવા માટે ક્ષયથી પીડિત રોગીઓને શોધી કાઢી તેમને મફત સારવાર મળે તેવા પ્રકારની વ્યવસ્થા ગોઠવવાનો છે. જે અંતર્ગત નિદાન, સારવાર અને ત્યારપછી સમયાંતરે તપાસ થાય તેવી યોજના વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) દ્વારા ધડી કાઢવામાં આવી છે.
આ રોગને ખતમ કરવા આ મુહિમ ચાલે છે: ભારત દેશ અને એમાં પણ ગુજરાત રાજ્યમાં પણ અલગ હોસ્પિટલો, મફત સારવાર તેમજ સ્વતંત્ર ક્ષય નિયંત્રણ બોર્ડ બનાવવું જેવા પગલાં લઇ આ રોગને જડમુડમાંથી ઉખાળી ફેકવા મુહિમ ચલાવવામાં આવી રહી છે. ક્ષય રોગને 'રાજ રોગ' પણ કહેવાય છે. જેમાં દર્દીના સારવાર કરનારે પણ ખુબ સાવધાની અને સાવચેતી રાખવી પડે છે નહીંતર તેને પણ આ રોગ થવાની સંભાવના રહે છે.
આ પણ વાંચો: curry leaves Benefits: મીઠો લીમડો ફાયદાઓનો ખજાનો છે
ડો. રોબર્ટ કોચની આ શોધ બાદ તેણે વિજ્ઞાનીઓ માટે આ રોગનું નિદાન કરવા અને તેનો ઈલાજ શોધવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો હતો. આ વર્ષે આ દિવસની થીમ છે 'ટીબીને સમાપ્ત કરવા માટે રોકાણ કરો. જીવન બચાવો.’
ટીબી એ વિશ્વના સૌથી ઘાતક ચેપી હથિયારમાનું એક : વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) જણાવે છે કે, ટીબી એ વિશ્વના સૌથી ઘાતક ચેપી હથિયારમાનું એક છે. દરરોજ 4100થી વધુ લોકો ટીબીને કારણે જીવ ગુમાવે છે અને લગભગ 28,000 લોકો આ રોકી શકાય તેવી અને સાધ્ય બીમારીથી બીમાર પડે છે. ટીબી સામે લડવાના વૈશ્વિક પ્રયાસોએ વર્ષ 2000થી અંદાજિત 66 મિલિયન લોકોના જીવન બચાવામાં સફળતા મળી છે. જોકે, કોવિડ-19ના પગલે ટીબીને સમાપ્ત કરવાની લડતમાં વર્ષોની પ્રગતિને ઉલટાવી દીધી છે. એક દાયકામાં પ્રથમ વાર 2020માં ટીબીના મૃત્યુમાં વધારો થયો હતો. આંકડા અનુસાર 2020માં લગભગ 99,00,000 લોકો ટીબીથી બીમાર પડ્યા હતા અને એ જ વર્ષે 15,00,000 લોકો ટીબીથી મૃત્યુ પામ્યા હતા.
હૈદરાબાદના કન્સલ્ટન્ટ ફિઝિશિયન ડૉ. રાજેશ વુક્કાલા જણાવે છે, ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ બેક્ટેરિયલ ચેપ છે, જે માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ નામના બેક્ટેરિયમને લીધે થાય છે. જે લોકોમાં વધુ પ્રચલિત હોવાનું કહેવાય છે તે છે આલ્કોહોલિક, ધૂમ્રપાન કરનારા અથવા ઓછી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો વગેરે. તે મુખ્યત્વે ફેફસાંને અસર કરે છે, પરંતુ બેક્ટેરિયા શરીરના અન્ય ભાગો જેમ કે કિડની, મગજ અને કરોડરજ્જુને પણ અસર કરી શકે છે.
સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (CDC) મુજબ, ટીબી રોગના લક્ષણો શરીરમાં ટીબીના બેક્ટેરિયા ક્યાં વધી રહ્યા છે તેના પર આધાર રાખે છે. ટીબીના બેક્ટેરિયા સામાન્ય રીતે ફેફસામાં (પલ્મોનરી ટીબી) વધે છે. ફેફસામાં ટીબી રોગ જેવા લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે
- ખરાબ ઉધરસ જે 3 અઠવાડિયા કે તેથી વધુ સમય સુધી ચાલે છે
- છાતીમાં દુખાવો
- લોહી અથવા ગળફામાં ખાંસી (ફેફસાંની અંદરથી કફ)
- ટીબી રોગના અન્ય લક્ષણો છે
- નબળાઇ અથવા થાક
- વજનમાં ઘટાડો
- ભૂખ નથી
- ઠંડી
- તાવ
- રાત્રે પરસેવો
- ડો. વુક્કાલા સમજાવે છે કે ટીબીનું નિદાન નીચેની રીતે કરી શકાય છે:
- સ્પુટમ કલ્ચર
- એરિથ્રોસાઇટ સેડિમેન્ટેશન રેટ (ESR) ટેસ્ટ
- PCR ટેસ્ટ
જાણો આ બીમારીની સારવાર કેવી રીતે થાય છે? who જણાવે છે, ટીબી રોગ સાધ્ય છે. તેની સારવાર 4 એન્ટિબાયોટિક્સના 6મહિનાના કોર્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે. સામાન્ય દવાઓમાં રિફામ્પિસિન અને આઇસોનિયાઝિડનો સમાવેશ થાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ટીબીના બેક્ટેરિયા પ્રમાણભૂત દવાઓને પ્રતિસાદ આપતા નથી. આ કિસ્સામાં, દર્દીને ડ્રગ-રેઝિસ્ટન્ટ ટીબી દવા-પ્રતિરોધક ટીબીની સારવાર લાંબી અને વધુ જટિલ છે. જો સારવાર યોગ્ય રીતે પૂર્ણ કરવામાં ન આવે તો, રોગ દવા-પ્રતિરોધક બની શકે છે અને ફેલાઈ શકે છે. તેથી આ રોગને વધુ ખરાબ થતો અટકાવવા માટે તબીબી સહાય અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.
આ પણ વાંચો: Tips For Extam stress Relief: પરીક્ષાના દબાણ વચ્ચે સકારાત્મકતા સાથે આ રીતે કરો તૈયારી
