હૈદરાબાદ: દરેક તબીબી પ્રણાલીમાં એ માન્યતા છે કે, સારા સ્વાસ્થ્ય માટે આહારમાં શિસ્ત જરૂરી છે. યુવાન નર ઉંદર પર તાજેતરના પરીક્ષણ આધારિત સંશોધનના પરિણામોએ આ જ હકીકતની પુષ્ટિ કરી છે. આ સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, સમયસર ભોજન ખાવાથી શરીરમાં વૃદ્ધત્વ વિરોધી અને કેન્સર વિરોધી અસરો વધી શકે છે. સમય પ્રતિબંધિત આહાર શરીરના ઘણા પેશીઓમાં જનીન અભિવ્યક્તિને અસર કરે છે. આ સંશોધન સેલ મેટાબોલિઝમમાં પ્રકાશિત થયું છે. સમય-પ્રતિબંધિત આહાર એટલે કે નિર્ધારિત સમયાંતરે ખાવું એ માત્ર શરીરની સર્કેડિયન લયને સુધારે છે, જેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો છે. પરંતુ કેન્સર જેવા ગંભીર રોગોને રોકવામાં મહત્વપૂર્ણ જીનીનના સક્રિયકરણમાં પણ સુધારો કરે છે.
આ પણ વાંચો: આટલા દિવસો સુધી કોરોના સંક્રમિત દર્દીઓના મોતનું જોખમ વધારે છે
સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો : મેડિકલ ટુડે ન્યૂઝમાં આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, આ સંશોધન દરમિયાન પોસ્ટ ટેસ્ટ પરીક્ષામાં જાણવા મળ્યું છે કે, ઉંદરમાં પરીક્ષણ વિષયો કે જેને આંતરડા, હૃદય, ફેફસાં, લીવર અને મગજ સહિત સમય પ્રતિબંધિત ખોરાક આપવામાં આવ્યો હતો. સમગ્ર શરીરમાં 22 વિવિધ પેશીઓ છે. અભ્યાસમાં એવા પુરાવા પણ મળ્યા છે કે, સમય-પ્રતિબંધિત આહાર માત્ર આયુષ્ય જ નહીં પણ કેન્સર સામે લડવાની શરીરની ક્ષમતામાં પણ વધારો કરી શકે છે. સંશોધનમાં, સંશોધકોએ અહેવાલ આપ્યો છે કે, સમય-પ્રતિબંધિત આહાર શૈલીને અનુસરવાથી શરીરના આરામ, સક્રિયકરણ અને કોઈપણ શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરવાની અથવા કરવાની ક્ષમતાના કુદરતી દૈનિક ચક્રને મજબૂત બનાવે છે, જે સ્વાસ્થ્યને પણ સુધારે છે.
સમયસર આહાર ખાવાના ફાયદા : નોંધપાત્ર રીતે, સમય-પ્રતિબંધિત ભોજનને "તૂટક તૂટક ઉપવાસ" નું એક સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. જેમાં લોકો નિર્ધારિત સમયગાળા દરમિયાન તેઓ જે ઇચ્છે તે ખાઈ શકે છે. પરંતુ તેઓ બાકીના સમય માટે ઉપવાસ કરે છે. આ પહેલા પણ, પ્રાણી મોડેલ અને માનવ મોડેલ પર સંબંધિત વિષય પર ઘણા સંશોધનો કરવામાં આવ્યા છે. જેમાંથી લગભગ બધાએ તેના ફાયદાઓ પર વિચાર કર્યો છે. વર્ષ 2022ની અન્ય માનવ મોડલની સમીક્ષામાં એ પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે, મનુષ્યમાં સમય-પ્રતિબંધિત આહાર સ્થૂળતા, ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગમાં સુધારો કરે છે. તેમજ ઊંઘ અને માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરે છે. રિસર્ચમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે, સમય-નિયંત્રિત ખાવાથી સારી ઊંઘ, સારી ચયાપચય, વજન વધવાથી કે સ્થૂળતા રોકવા જેવી સમસ્યાઓથી રાહત મળે છે અને શરીરમાં બ્લડ શુગરનું સ્તર નિયંત્રિત રહે છે. તેની સાથે હૃદય અને આંતરડાની સમસ્યાઓથી બચવા સહિત અનેક ફાયદાઓ થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો: Colored cauliflower Farming : રંગબેરંગી ફ્લાવર રોગોથી બચાવશે, ખેડૂતો ઓછા ખર્ચે વધુ નફો મેળવી શકશે
સંશોધન કેવી રીતે થયું : આ સંશોધન સોલ્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ લા-જોલ્લા, LA દ્વારા ઉંદર પર કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રોફેસર સચ્ચિદાનંદ પાંડા દ્વારા હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. જેઓ રીટા અને રિચાર્ડ એટકિન્સન ચેર ધરાવે છે. આ ઉપારાંત તેમની ટીમ જેમાં આહારના નિષ્ણાતો પણ સામેલ હતા. આ સંશોધનના તારણોમાં પ્રોફેસર પાંડા સમજાવે છે કે, ''આ સંશોધનના પરિણામ એ વાત પર પ્રકાશ પાડે છે કે, કેવી રીતે સમય-પ્રતિબંધિત આહાર પર આધારિત પોષક પ્રક્રિયા કેન્સર જેવા રોગ સામે લડતા જનીનોને સક્રિય કરી શકે છે.''
વજનમાં ઘટાડો કરે છે: સંશોધનોએ દર્શાવ્યું છે કે, દિવસના કોઈપણ સમયે કંઈપણ ખાવા કરતાં સમય-નિયંત્રિત ખાવાની શૈલીને અનુસરવી એ સ્વાસ્થ્ય માટે વધુ ફાયદાકારક છે. પછી ભલેને લીધેલ ખોરાકમાં કેલરીની માત્રા વધુ હોય અથવા કોઈપણ પ્રકારનો આહાર લેવામાં આવતો હોય. સંશોધન પરિણામોમાં એ પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે, સમય-નિયંત્રિત ખાવાની શૈલી ઇન્સ્યુલિન પ્રતિભાવને નિયંત્રિત કરે છે, જેના કારણે ભૂખ ઓછી લાગે છે અને વજન પણ ઘટાડી શકાય છે.
સંશોધન: આ સંશોધન માટે ઉંદરના 2 જૂથ બનાવવામાં આવ્યા હતા. જેમાં એક જૂથના ઉંદરને જ્યારે ઈચ્છે ત્યારે ખાવાની છૂટ આપવામાં આવી હતી. જ્યારે બીજા જૂથને દર 9 કલાક પછી ખોરાક આપવામાં આવ્યો હતો. આ સંશોધનમાં બંને જૂથના ઉંદરોએ સમાન માત્રામાં પશ્ચિમી આહારનો ઉપયોગ કર્યો હતો. જેમાં કુલ કેલરી સમાન હતી. 7 અઠવાડિયા પછી સંશોધકોએ ઉંદરના પેટ, આંતરડા, લીવર, ફેફસાં, હૃદય, એડ્રેનલ ગ્રંથિ, હાયપોથેલેમસ અને કિડની સહિત 22 અવયવો અને મગજના નમૂના લીધા હતા.
આ પણ વાંચો: Female Sperm Donor Process: સ્ત્રી બીજ ડોનેટ કરવું કાયદેસર છે, અને કેટલીવાર કરી શકાય?
સંશોધનના પરિણામ: સંશોધન દર્શાવે છે કે, અન્ય જૂથની સરખામણીમાં સમય-પ્રતિબંધિત આહાર શૈલીને પગલે જૂથના એકંદર જનીન અભિવ્યક્તિમાં સકારાત્મક પરિવર્તન આવ્યું છે. આ જૂથના ઉંદરોના શરીરની સર્કેડિયન લય પણ મજબૂત થઈ હતી. જેના કારણે તેમના આરામ અને પ્રવૃત્તિના કુદરતી ચક્રમાં પણ સુધારો થયો હતો. આ ઉપરાંત સંશોધનમાં એ પણ જાણવા મળ્યું હતું કે, સમય-નિયંત્રિત ખાવાની શૈલીને કારણે, બળતરા પેદા કરતી જીનીનની પ્રવૃત્તિઓમાં ઘટાડો થયો હતો અને જૂના અને ક્ષતિગ્રસ્ત કોષોના રિસાયક્લિંગ અથવા પુનઃનિર્માણની પ્રક્રિયાને પણ ઝડપી બનાવવામાં આવી હતી.
નિષ્કર્ષ: નિષ્કર્ષમાં, પ્રોફેસર પાંડા સમજાવે છે કે, ''સંશોધનમાં એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે, સમય-પ્રતિબંધિત ખાવાની શૈલી શરીરને વિવિધ પ્રક્રિયાઓનું સંકલન કરવાની મંજૂરી આપે છે અને બે ભોજન વચ્ચેના સમયના અંતરને ઘટાડવા ઉપરાંત તેમને સુમેળ કરવામાં મદદ કરે છે. મધ્યવર્તી સમયગાળા દરમિયાન ઉન્નત ઓટોફેજી અટકાવવામાં અને સંચાલિત કરવામાં મદદ કરે છે. વય-સંબંધિત રોગો અને આરોગ્ય સુધારે છે.''
''યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં મોટી સંખ્યામાં પુખ્ત વયના લોકો છે જેઓ "અનિયમિત" આહાર પદ્ધતિને અનુસરે છે. જેમાં તેઓ દરરોજ 12 કલાકથી વધુ સમય સુધી સતત ખોરાક, નાસ્તો અને ખાંડયુક્ત પીણાં વગેરેનું સેવન કરે છે. દિવસ અને રાત્રિની અલગ અલગ પાળીમાં કામ કરતા લોકોના ખાવાનો સમય પણ નિશ્ચિત નથી. જેના કારણે તેમના સ્વાસ્થ્ય પર મોટી અસર પડી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, સમય-નિયંત્રિત ખાવાની શૈલીનું પાલન કરવું તેમના માટે ખૂબ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.'' --- સચ્ચિદાનંદ પાંડા
