નવી દિલ્હી: તાજેતરના દિવસોમાં, યુરોપિયન અને અમેરિકન આરોગ્ય અધિકારીઓએ મંકીપોક્સના (Monkeypox threat) ઘણા કેસોની ઓળખ કરી છે. આનાથી પ્રભાવિત દર્દીઓમાં મોટાભાગના યુવાનો છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે આ રોગ હજુ સુધી આફ્રિકન દેશોની બહાર જોવા મળ્યો ન હતો. પરંતુ હવે એવા લોકો પણ તેની પકડમાં આવી રહ્યા છે, જેમણે ક્યારેય આફ્રિકાની યાત્રા કરી નથી. જો કે સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે સામાન્ય લોકોમાં તેના ચેપની શક્યતા ઘણી ઓછી છે.
આ પણ વાંચો: ICMR એ IBD ન્યુટ્રિકેર એપ લોન્ચ કરી, દર્દીને સારવારમાં મળશે મદદ
મંકીપોક્સ શું છે? (What is monkeypox?)મંકીપોક્સ એ એક વાયરસ છે જે ઉંદરો અને પ્રાઈમેટ જેવા જંગલી પ્રાણીઓમાં થાય છે. કેટલીકવાર માણસો પણ આનાથી સંક્રમિત થાય છે. મનુષ્યોમાં મોટાભાગના કેસો મધ્ય અને પશ્ચિમ આફ્રિકામાં જોવા મળ્યા છે, જ્યાં તે સ્થાનિક બની ગયું છે. આ રોગ સૌપ્રથમવાર 1958 માં વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા ઓળખવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે સંશોધન વાંદરાઓમાં શીતળા જેવા રોગ ફાટી નીકળ્યા હતા, તેથી તેને મંકીપોક્સ કહેવામાં આવે છે. માનવીઓમાં મંકીપોક્સનો પહેલો કેસ 1970માં જોવા મળ્યો હતો, જ્યારે કોંગોમાં રહેતા 9 વર્ષના બાળકને તેની અસર થઈ હતી.
લક્ષણો શું છે અને તેની સારવાર કેવી રીતે થાય છે: મંકીપોક્સ એ જ વાયરસ પરિવારનો છે, જેનો સભ્ય શીતળા છે . શીતળાની તુલનામાં તેના લક્ષણો હળવા હોય છે. મંકીપોક્સથી પીડિત લોકોમાં તાવ, શરીરમાં દુખાવો, શરદી અને થાક જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. આ સિવાય ગંભીર રીતે સંક્રમિત લોકોને ચહેરા અને હાથ પર ફોલ્લીઓ અને ચાંદા પડી શકે છે. તે શરીરના અન્ય ભાગોમાં ફેલાઈ શકે છે. તેની અસર પાંચ દિવસથી ત્રણ અઠવાડિયા સુધી રહે છે. આવા કિસ્સાઓમાં, હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાની શક્યતા ઓછી હોય છે. દર્દીઓને સાજા થવામાં બેથી ચાર અઠવાડિયા લાગે છે. નિષ્ણાતોના મતે, ભલે તેના લક્ષણો ગંભીર ન હોય, પરંતુ મંકીપોક્સ 10માંથી એક વ્યક્તિ માટે જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. આનાથી બાળકોને બચાવવા વધુ જરૂરી છે, કારણ કે આ રોગ તેમના માટે ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે.
તમામ શંકાસ્પદ કેસોને અલગ રાખવા: શીતળાની રસી ઘણીવાર વાયરસના સંપર્કમાં આવતા લોકોને આપવામાં આવે છે. આ રસીઓ મંકીપોક્સ સામે અસરકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. તેની સારવાર માટે એન્ટિવાયરલ દવાઓ પણ વિકસાવવામાં આવી રહી છે. ગુરુવારે, યુરોપિયન સેન્ટર ફોર ડિસીઝ પ્રિવેન્શન એન્ડ કંટ્રોલે તમામ શંકાસ્પદ કેસોને અલગ રાખવા અને ઉચ્ચ જોખમ ધરાવતા સંપર્કોને શીતળાની રસી આપવાની ભલામણ કરી હતી.
સામાન્ય રીતે મંકીપોક્સના કેટલા કેસ હોય છે?: વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન ( ડબ્લ્યુએચઓ ) નો અંદાજ છે કે લગભગ 12 આફ્રિકન દેશોમાં દર વર્ષે મંકીપોક્સ ચેપના હજારો કેસ છે. કોંગોમાં, દર વર્ષે લગભગ 6,000 કેસની પુષ્ટિ થાય છે, જ્યારે નાઇજીરીયામાં વાર્ષિક આશરે 3,000 કેસ છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે તેની સંખ્યા વધુ હોઈ શકે છે કારણ કે આરોગ્ય દેખરેખ પ્રણાલીમાં ખામીને કારણે ઘણા ચેપગ્રસ્ત લોકોની ગણતરી કરવામાં આવતી નથી.
યુએસ રાજ્યોમાં 47 લોકોમાં મંકીપોક્સની પુષ્ટિ: આફ્રિકાની બહાર મંકીપોક્સના કેસો ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. હાલમાં જ અમેરિકા અને બ્રિટનમાં આ મામલો સામે આવ્યો છે. અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું છે કે તેનો ચેપ વિદેશી દેશોમાં ત્યારે થયો જ્યારે ત્યાંના લોકો કાં તો આફ્રિકન દેશોમાં ગયા હતા અથવા ત્યાંના પશુઓ સાથે જોડાયેલા હતા. 2003 માં, છ યુએસ રાજ્યોમાં 47 લોકોમાં મંકીપોક્સની પુષ્ટિ થઈ હતી. પછી ઘાનાથી લાવવામાં આવેલા નાના સસ્તન પ્રાણીઓ પાસે એક પાલતુ કૂતરો રાખવામાં આવ્યો, જેના દ્વારા ચેપ મનુષ્યોમાં ફેલાયો હતો.
આ કિસ્સાઓમાં શું અલગ છે : આ પ્રથમ વખત છે કે તે લોકોમાં મંકીપોક્સ ફેલાય છે. જેઓ આફ્રિકા જતા નથી. યુરોપમાં, બ્રિટન, ઇટાલી, પોર્ટુગલ, સ્પેન અને સ્વીડનમાં ચેપના કેસ નોંધાયા છે. મોટાભાગના કેસ પુરુષોમાં સેક્સને કારણે નોંધાયા છે. બ્રિટનની હેલ્થ સિક્યોરિટી એજન્સીનું કહેવું છે કે આ તમામ કેસ એકબીજા સાથે સંબંધિત નથી, પરંતુ તેનું પ્રસારણ ઘણા માધ્યમો દ્વારા થયું છે. પોર્ટુગલમાં, સેક્સ્યુઅલ હેલ્થ ક્લિનિકમાં ચેપનો કેસ સામે આવ્યો હતો, જ્યાં પુરુષોએ તેમના જનનાંગો પર ચાંદા માટે મદદ માંગી હતી. બુધવારે, યુએસ અધિકારીઓએ એક વ્યક્તિમાં મંકીપોક્સનો કેસ નોંધ્યો હતો. આ કેસમાં પીડિતા તાજેતરમાં કેનેડા ગઈ હતી. હાલમાં, આરોગ્ય અધિકારીઓ ચેપના સંભવિત કારણોની તપાસ કરી રહ્યા છે.
આ પણ વાંચો: શું પત્ની થાકી ગઈ હોય ત્યારે સંબંધનો ઇનકાર કરે તે યોગ્ય છે? જાણો ભારતીય પુરુષોનું શું કહેવું છે!
શું મંકીપોક્સ સેક્સ દ્વારા ફેલાય છે: નિષ્ણાતોના મતે , સંભવ છે કે મંકીપોક્સ સેક્સને કારણે પણ ફેલાય છે, પરંતુ તેના માટે કોઈ નક્કર પુરાવા નથી. તે ચોક્કસ છે કે આ રોગ ચેપગ્રસ્ત લોકોના શરીરમાંથી નીકળતા પ્રવાહી, તેમના કપડાં અથવા બેડશીટના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. ઈમ્પીરીયલ કોલેજ લંડનના વાઈરોલોજિસ્ટ માઈકલ સ્કિનરે જણાવ્યું હતું કે યુકેમાં પુરૂષો કેવી રીતે સંક્રમિત થયા તે નક્કી કરવું હજુ ઘણું વહેલું છે. કુદરતી રીતે જાતીય પ્રવૃત્તિમાં મનુષ્યો વચ્ચેના ઘનિષ્ઠ સંપર્કનો સમાવેશ થાય છે. જો કોઈ વ્યક્તિ સંક્રમિત વ્યક્તિ સાથે સેક્સ કરે છે, તો તેને રોગ થવાની સંભાવના રહે છે. યુનિવર્સિટી કોલેજ લંડનના ફ્રાન્કોઈસ બલોક્સે પણ માન્યું છે કે આ રોગ સેક્સને કારણે ફેલાય છે.
