નવી દિલ્હી: 'ડ્યુકેન મસ્ક્યુલર ડિસ્ટ્રોફી' (duchenne muscular dystrophy) એક દુર્લભ અને અસાધ્ય આનુવંશિક રોગ છે. હાલમાં દેશમાં આ રોગના 5 લાખથી વધુ કેસ છે. દર વર્ષે આ રોગની સારવાર પાછળ 2 થી 3 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. તેની સારવાર સુલભ બનાવવા માટે IIT જોધપુર (IIT Jodhpur news) દ્વારા ડ્યુકેન મસ્ક્યુલર ડિસ્ટ્રોફી સંશોધન કેન્દ્રની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી (IIT) જોધપુરે DMD માટે ડિસ્ટ્રોફી એનિલેશન રિસર્ચ ટ્રસ્ટ (DART) બેંગલુરુ અને ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ (AIIMS જોધપુર) જોધપુરના સહયોગથી એક સંશોધન કેન્દ્રની સ્થાપના કરી છે. આ કેન્દ્રનો ઉદ્દેશ્ય દેશમાં આ દુર્લભ અને અસાધ્ય વારસાગત રોગની સસ્તી સારવાર વિકસાવવાનો છે.
આ પણ વાંચો: છુપાવો નહીં, સમયસર પાઈલ્સની સારવાર કરો
“હાલમાં DMD માટે કોઈ ઉપચાર નથી. પરંતુ સંકલિત સારવાર દ્વારા રોગની પ્રગતિને રોકી શકાય છે. ડીએમડી ધરાવતા દર્દીઓમાં પ્રોટીનની વિવિધ સ્થિતિઓ પર વિવિધ પ્રકારના પરિવર્તન થાય છે. જેના પરિણામે ડિસ્ટ્રોફિન ઓઆરએફની રચના થાય છે. અમારી ટીમનું પ્રાથમિક ધ્યેય ઉચ્ચ અગ્રતા પર ક્લિનિકલ ટ્રાયલ માટે થેરાપ્યુટીક્સ વિકસાવવાનું છે” - સુરજીત ઘોષ, ડીન, IIT જોધપુર
ડ્યૂૂકેન મસ્કુલર ડિસ્ટ્રોફી શું છે: પીડિત દર્દી 12 વર્ષની ઉંમરે ચાલવામાં અસમર્થ બની જાય છે. IIT જોધપુરમાં R&Dના ડીન સુરજીત ઘોષના જણાવ્યા અનુસાર DMDએ 'X લિન્ક્ડ રિસેસિવ મસ્ક્યુલર ડિસ્ટ્રોફી' છે. જે લગભગ 3,500 છોકરાઓમાંથી એકને અસર કરે છે. જે ધીમે ધીમે સ્નાયુ પેશીના નુકશાનનું કારણ બને છે. એવું જોવામાં આવ્યું છે કે, આ રોગથી પીડિત બાળકો 12 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં સંપૂર્ણપણે ચાલી શકતા નથી અને તેમને વ્હીલચેરનો ઉપયોગ કરવો પડી શકે છે. આ રોગમાં વ્યક્તિને લગભગ 20 વર્ષની ઉંમરે સહાયક વેન્ટિલેશનની જરૂર પડી શકે છે.
આ પણ વાંચો: શાળા અને કોલેજમાં તમાકુ, ગુટખા ખાતા પકડાશે તો ઈ ચલણ કપાશે
સ્નાયુઓને અસર કરતો રોગ: ડીએમડી શું છે, ડ્યુકેન મસ્ક્યુલર ડિસ્ટ્રોફી (ડીએમડી)એ સ્નાયુઓને અસર કરતી આનુવંશિક રોગ છે. આ રોગને કારણે, સ્નાયુઓ ધીમે ધીમે મૃત્યુ પામે છે. લાંબા સમય સુધી આ સ્થિતિને કારણે સ્નાયુઓને પણ સંપૂર્ણપણે નુકસાન થઈ શકે છે. આ રોગમાં સ્નાયુ કોષોમાં "ડાયસ્ટ્રોફિન" નામના પ્રોટીનનું ઉત્પાદન ઓછું થવા લાગે છે અથવા તે સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ શકે છે. આ સમસ્યા મુખ્યત્વે છોકરાઓમાં જોવા મળે છે. પરંતુ ભાગ્યે જ કિસ્સાઓમાં તે છોકરીઓને પણ અસર કરી શકે છે.
ડીએમડીની સારવાર: ડીએમડીની સારવાર માટે ઉપલબ્ધ હાલના તબીબી વિકલ્પો ઓછા અને ખૂબ ખર્ચાળ છે, જેનો ખર્ચ પ્રતિ બાળક દીઠ રૂ. 2-3 કરોડ છે. તેની મોટાભાગની દવાઓ વિદેશથી આયાત કરવી પડે છે. આ રોગમાં દવાની ડોઝ દીઠ કિંમત ઘણી વધારે છે અને તે મોટાભાગના લોકો માટે ઉપલબ્ધ નથી. વૈજ્ઞાનિકોના મતે સ્નાયુઓની નબળાઈ એ ડીએમડીનું મુખ્ય લક્ષણ છે. આ રોગ બાળકને બે કે ત્રણ વર્ષની ઉંમરે પોતાની ઝપેટમાં લેવાનું શરૂ કરે છે. તાજેતરમાં સુધી, ડીએમડી ધરાવતા બાળકો સામાન્ય રીતે તેમના કિશોરવયના વર્ષોથી આગળ ટકી શકતા ન હતા. જો કે, કાર્ડિયાક અને શ્વસન સંભાળમાં પ્રગતિ સાથે, આવા દર્દીઓની આયુષ્ય હવે વધી રહી છે.
