હૈદરાબાદ : દેશમાં ડેન્ગ્યુના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. ડેન્ગ્યુ (Dengue cases risinig) ના કેસ કેમ વધી રહ્યા છે. લોકો ડેન્ગ્યુની સાવચેતી કેવી રીતે લઈ શકે અને લોકો ડેન્ગ્યુના લક્ષણો કેવી રીતે ઓળખી શકે. આ અંગે ETV BHARAT એ ચંદીગઢ PGIના સ્કૂલ ઓફ પબ્લિક હેલ્થના પ્રોફેસર સોનુ ગોયલ સાથે ખાસ વાતચીત કરી હતી. ડૉ.સોનુ ગોયલે કહ્યું કે, આ વખતે ડેન્ગ્યુના કેસ વધવાનું મુખ્ય કારણ ચોમાસાનો લાંબો (Dengue symptoms prevention) સમય છે. ચોમાસાને કારણે ઠેર ઠેર પાણી જમા થવાના કારણે ડેન્ગ્યુના મચ્છરોનો જન્મ થયો હતો અને તેના કારણે ડેન્ગ્યુના કેસો વધી રહ્યા છે.
ડેન્ગ્યુ શું છે : ડેન્ગ્યુ એ મચ્છરજન્ય વાયરલ ચેપ અથવા રોગ છે. ડેન્ગ્યુથી તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુ અને સાંધાનો દુખાવો, ત્વચા પર ચકામા વગેરે થાય છે. ડેન્ગ્યુના તાવને હાડકા તૂટવાનો તાવ પણ કહેવાય છે. ડેન્ગ્યુ એડીસ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે. આ ચેપ ફ્લેવિવિરિડે પરિવારના DENV 1, DENV 2, DENV 3 અને DENV 4 વગેરે વાયરસના સીરોટાઇપને કારણે થાય છે. જો કે આ વાયરસ 10 દિવસથી વધુ જીવતા નથી. જ્યારે ડેન્ગ્યુનો ચેપ ગંભીર બને છે, ત્યારે ડેન્ગ્યુ હેમરેજિક ફીવર અથવા DHF (Dengue Haemorrhagic Fever)નું જોખમ વધી જાય છે.
ડેન્ગ્યુ ગંભિર રોગ : ભારે રક્તસ્રાવ, બ્લડ પ્રેશરમાં અચાનક ઘટાડો, પીડિતનું મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. DHF ને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ (Dengue shock syndrome) પણ કહેવાય છે. વધુ ગંભીર કિસ્સાઓમાં, તાત્કાલિક હોસ્પિટલમાં દાખલ થવું જરૂરી છે અન્યથા પીડિતનો જીવ પણ જઈ શકે છે. ડેન્ગ્યુ માટે કોઈ ચોક્કસ કે ચોક્કસ સારવાર ઉપલબ્ધ નથી. તેના લક્ષણોને ઓળખીને જ તમે તેને નિયંત્રિત કરી શકો છો.
આ લક્ષણો (dengue symptoms) ને અવગણશો નહીં :
ઉબકા ઉલટી
ઉચ્ચ તાવ
નબળાઈ અનુઊવવી
પેટમાં અસ્વસ્વસ્થતા અથવા પેટની સમસ્યાઓ
માથાનો દુખાવો
સ્નાયુમાં દુખાવો
હળકા અથવા સાંધાનો દુખાવો
ત્વચા પર લાલ ફોલ્લીઓ અથવા લાલ ફોલ્લીઓ
આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે ડેન્ગ્યુના પારંભિક લક્ષણો ફ્લૂ જેવા હોય છે અને તેના કારણે લોકો ડેન્ગ્યુના લક્ષણોને ઓળખતા નથી.
ઘણા દિવસો પછી લક્ષણો દેખાવા લાગે છે
સામાન્ય રીતે, ચેપગ્રસ્ત મચ્છર વ્યક્તિને કરડ્યાના 4-10 દિવસ પછી, તેમાં ડેન્ગ્યુના લક્ષણો દેખાવા લાગે છે. આ પછી, ઉંચા તાવની સાથે, ડેન્ગ્યુના અન્ય લક્ષણો પણ દેખાવા લાગે છે અને તે પણ ઝડપથી વધવા લાગે છે.
બાબતો (Caution) નું ધ્યાન રાખો :
ફુલ સ્લીવ્ઝ પહેરો
મચ્છર ભગાડનારનો ઉપયોગ કરો
ઘરમાંથી કે રસોડામાંથી કચરો વધુ એકઠો ન થવા દો
સૂતી વખતે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો
ઘરની છત, કુલર, કુંડા, ટાયર કે અન્ય જગ્યાએ પાણી જમા ન થવા દેવું. ધ્યાનમાં રાખો કે ડેન્ગ્યુના મચ્છર માત્ર સ્વચ્છ પાણીમાં જ પેદા થાય છે.
ડેન્ગ્યુના કેસ : WHO મુજબ વિશ્વભરમાં દર વર્ષે લગભગ 500,000 લોકો ડેન્ગ્યુને કારણે હોસ્પિટલમાં દાખલ થાય છે. માત્ર ભારતની વાત કરીએ તો છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ સંક્રમણના પીડિતોની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. નેશનલ વેક્ટર બોર્ન ડિસીઝ કંટ્રોલ પ્રોગ્રામ (NVBDCP) દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર વર્ષ 2019માં એકલા ભારતમાં 67,000 થી વધુ ડેન્ગ્યુના કેસ નોંધાયા હતા.
