હૈદરાબાદ: અત્યારે ભલે મેડિકલ ક્ષેત્રે ઘણી પ્રગતિ થઈ હોય પરંતુ સામાન્ય લોકોમાં કેન્સરનો ડર હજુ પણ જોવા મળી રહ્યો છે. કેન્સર શરીર (breast cancer symptoms)ના કોઈપણ ખૂણામાં વિકસી શકે છે. પરંતુ જ્યારે તે તેના સૌથી પ્રચલિત પ્રકારોની વાત આવે છે, ત્યારે સ્તન કેન્સર અગ્રણી છે. જો કે, જો આ રોગ સમયસર શોધી કાઢવામાં આવે છે, તો વિવિધ ઉપચાર અને ઉપચારની મદદથી તેની સારવાર શક્ય છે. પરંતુ જો તેની યોગ્ય સમયે અને યોગ્ય રીતે સારવાર ન કરવામાં આવે તો પીડિતનું મૃત્યુ થઈ શકે છે. સરકાર સતત લોકોમાં સ્તન કેન્સર અને તેની સારવાર અંગે જાગૃતિ ફેલાવી રહી (breast cancer awareness) છે.
આ પણ વાંચો: વિદેશમાં ચેપ માટે ઓમિક્રોન સબવેરિયન્ટ જવાબદાર, WHO નવા વર્ષમાં રોગચાળાની આગાહી
બ્રેસ્ટ કેન્સરના આંકડા: નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સમગ્ર વિશ્વમાં મહિલાઓમાં સ્તન કેન્સરના કેસોમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. બીજી તરફ આંકડાઓ અનુસાર ખાસ કરીને ભારતીય મહિલાઓમાં સ્તન કેન્સરના કેસ વધુ જોવા મળે છે. ઈન્ડિયન કેન્સર સોસાયટી અનુસાર દર 28માંથી એક મહિલાને આ કેન્સર થવાનું જોખમ છે. વર્લ્ડ હેલ્થ સોસાયટી અનુસાર વર્ષ 2018માં સ્તન કેન્સરના લગભગ 1,62,468 કેસ નોંધાયા હતા. જેમાંથી 87,090 મહિલાઓ આ બીમારીને કારણે મૃત્યુ પામી હતી.
માહિતીનો અભાવ અને મૂંઝવણ: જોકે લગભગ દરેક જણ સ્તન કેન્સર વિશે જાણે છે. પરંતુ એ પણ સાચું છે કે, તેના લક્ષણો અને તેની સારવાર અંગે લોકોમાં હજુ પણ માહિતીનો અભાવ છે. જો સામાન્ય ભાષામાં સમજીએ તો આ રોગ ત્યારે થાય છે જ્યારે સ્તનના કોષો અસામાન્ય રીતે વધે છે અને ગાંઠ તરીકે વિકાસ પામે છે. અસરગ્રસ્ત કોષો ગઠ્ઠો તરીકે દેખાય છે, પરંતુ અહીં એ જાણવું પણ જરૂરી છે કે સ્તનમાં તમામ ગઠ્ઠો કેન્સર નથી. ડૉક્ટરો કહે છે કે, 'જો સ્તનમાં કોઈ પણ પ્રકારનો ગઠ્ઠો દેખાય તો તેની તપાસ કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે. કારણ કે સમયસર નિદાન અને સારવારથી આ રોગમાંથી છુટકારો મેળવી શકાય છે.'
સ્તન કેન્સરના લક્ષણો: સ્તન કેન્સરના લક્ષણો શરૂઆતમાં દેખાતા નથી, પરંતુ જો ગઠ્ઠો અથવા અન્ય કોઈપણ પ્રકારના લક્ષણો હોય તો તે મેમોગ્રાફી કરાવીને શોધી શકાય છે. ઈન્ડિયન કેન્સર સોસાયટી અનુસાર સ્તન કેન્સરના લક્ષણો અલગ અલગ મહિલાઓમાં પણ અલગ અલગ હોઈ શકે છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.
સ્તનમાં અથવા હાથની નીચે ગઠ્ઠો
સ્તનમાં દુખાવો અથવા સોજો
સ્તનની ડીંટડીના આકાર અથવા ત્વચામાં ફેરફાર
સ્તનનું સખત થવું
ખંજવાળવાળું સ્તનની ડીંટડી
સ્તનની ડીંટીમાંથી રક્તસ્ત્રાવ
આ પણ વાંચો: આંતરરાષ્ટ્રીય સંક્રમણની તૈયારી દિવસ રોગ સામે લડવા તૈયાર રહેવાની પ્રેરણા આપે છે
સ્તન કેન્સરના કારણોઃ શારીરિક અસ્વસ્થતા અને અનિયમિત જીવનશૈલી સિવાય કેટલીકવાર આનુવંશિક કારણો પણ સ્તન કેન્સર માટે જવાબદાર હોય છે. જો કે, સ્તન કેન્સરના માત્ર 5-10 ટકા કેસ આનુવંશિક કારણોસર થાય છે.
સ્તન કેન્સરના સામાન્ય પ્રકારો: જો કે આ રોગના ઘણા પ્રકારો હોઈ શકે છે, પરંતુ સ્તન કેન્સરના મોટાભાગના કેસો ડક્ટલ કાર્સિનોમા ઇન સિટુ (DCIS), આક્રમક ડક્ટલ કાર્સિનોમા, આક્રમક લોબ્યુલર કાર્સિનોમા સામે આવે છે. આ ઉપરાંત બળતરાયુક્ત સ્તન કેન્સર, ટ્રિપલ નેગેટિવ સ્તન કેન્સર અને નિપલની પેગેટ્સ રોગ પણ સ્તન કેન્સરની શ્રેણીમાં આવે છે, પરંતુ તેના પીડિતોની સંખ્યા પ્રમાણમાં ઓછી છે. તબીબોના મતે લગભગ તમામ પ્રકારના બ્રેસ્ટ કેન્સરમાં જો પ્રથમ સ્ટેજમાં જ લક્ષણો જોવા મળે તો સારવાર શક્ય છે.
સાવચેતીનું અનુસરણ: કેન્સર સામેના તેના સંઘર્ષની સ્ટોરી કહેતા નીલિમા કહે છે કે, તેણી જાણતી હતી કે, તેના પરિવારમાં સ્તન કેન્સરનો ઇતિહાસ છે. તે પણ આ રોગની સંભાવના ધરાવે છે. તેથી તેણીએ અગાઉથી તમામ સાવચેતીઓનું પાલન કર્યું હતું અને તેઓ નિયમિતપણે લેતા હતા. તેના પરીક્ષણો સમયાંતરે કરાવો. આવી જ એક તપાસમાં તેને પ્રારંભિક તબક્કામાં સ્તન કેન્સર હોવાની પુષ્ટિ થઈ હતી. સમયસર સારવાર અને તમામ સાવચેતી લીધા બાદ હવે તે બ્રેસ્ટ કેન્સરથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત છે.
