ઐતિહાસિક અને પ્રાચીન પાટણ શહેરમાં અનેક પૌરાણિક શિવ મંદિરો આવેલા છે, અને દરેક સાથે ધાર્મિક માન્યતાઓ સંકળાયેલી છે. પવિત્ર શ્રાવણ માસ દરમિયાન દરેક શિવાલયો બમ બમ ભોલેના નાદથી ગૂંજી ઉઠે છે. શહેરના હાર્દસમાન રેલવે સ્ટેશન વિસ્તારમાં આવેલા બગેશ્વર મહાદેવ પણ અતિ પ્રાચીન છે. પશ્વીમાભિમુખ પ્રવેશ દ્વાર ધરાવતું આ શિવાલય ઘુંમટ બંધ છે. શિવાલય ની મૂળ જગ્યા આદ્ય જગદગુરૂ શંકરાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત થઈ હોવાનું મનાય છે. પૌરાણિક ગ્રંથો અનુસાર, પાંડવોના વનવાસ દરમિયાન ભીમે બકાસુર નામના દાનવનો વધ કરી આ નગરના લોકોને તેના ત્રાસમાંથી મુક્તિ અપાવી હતી. ભીમે આ શિવલિંગ સ્થાપિત કર્યું હતું તેથી આ શિવલિંગ બગેશ્વર મહાદેવ તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરમાં ભજન-કિર્તન ઉપરાંત ભગવાન શિવની અલગ અલગ આંગીઓ કરવામા આવે છે.
દરેક ગામનો એક અનોખો ઇતિહાસ હોય છે અને તેના ઈતિહાસના આધારે જ તે ગામનું નામ પડેલું હોય છે, ત્યારે ડીસા નજીક એક એવું ગામ આવેલું છે તેનું નામ મહાદેવ પરથી પડ્યું છે.. ત્યારે પવિત્ર શ્રાવણ માસ નિમિત્તે આજે અમે તમને આ ગામની સાથે સાથે આ ગામમાં આવેલા સદીયો જૂના પ્રાચીન મહાદેવના દર્શન. સોનેશ્વર મહાદેવના ઇતિહાસ પર નજર કરીએ તો અહીથી મળી આવેલા અવશેષો પરથી આ મંદિર લગભગ સાતસો વર્ષ જૂનું મંદિર છે.. કહેવાય છે કે સદીયો પહેલા અહી સાધુ સંતો આપણાં ધાર્મિક ગ્રંથોનું વાંચન કરતાં હતા અને ગ્રંથોના અધ્યાય પૂરા થતાં એટ્લે સંતો ગ્રંથમાં પીપલાનું પાન મુક્તા હતા. તેવામાં એક દિવસ આ પાન સોનાનું થઈ જતાં આ મહાદેવનું નામ સોનેશ્વર મહાદેવ વિખ્યાત થયું હતું.
શ્રાવણ માસમાં શિવનો અનંત મહિમા હોય છે. ડાંગ જિલ્લાના પૂર્વપટ્ટી વિસ્તારમાં આવેલા ચીંચલી ગામમાં પૂર્ણા નદીનું ઉદગમસ્થાન આવેલ છે. પૂર્ણા નદી ચીંચલી ગામમાંથી પ્રગટ થઈ માટે પૂર્ણા નદીના કિનારે આવેલા મંદિરને પુરણેશ્વર મહાદેવનું મંદિર કહેવાય છે. સત્વયુગનાં દેવ લોકોના હાથે બનેલ પુરણેશ્વર મહાદેવ મંદિરનો ઇતિહાસ અનોખો છે. ડાંગી ભાષામાં જેને ટખાટી લોકો કહેવામાં આવતા કે જેઓની ઊંચાઈ સામાન્ય માનવી કરતાં ખૂબ જ વધુ પડતી હોય તે લોકો દ્વારા આ મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે. પુરણેશ્વર મહાદેવના દર્શન માત્રથી બિમારી દૂર થાય છે. અહીં દૂર-દૂરથી ભક્તોની ભીડ જામે છે.
ગાંધીનગર માણસા રોડ ઉપર આવેલા વાસણીયા ગામમાં દાદર્શ જ્યોતિર્લીંગના દર્શન જેટલું ફળ આપનારું ઇ.સ. 1901 પૂર્વે સ્થપાયેલો વૈજનાથ શિવાલય છે. તે ગુંબજ અને અગિયારમા ધરાવતા શિવાલયમાં 11 શિવલિંગ જોવા મળે છે. લોકવાયકા પ્રમાણે રાધેજા ગામના ભવનાથ પટેલ ગાયો ચરાવવા વાસણ ગામની સીમમાં ગયા હતા. ઘણા દિવસથી પૂરતું દૂધ ના આપતી એક ગાય શું થાય છે, તે જોવા માટે પાછળ ગયા હતા. એક દિવસ ગાયના આંચળમાંથી આપોઆપ દૂધની ધારા વહેતી હોય તેવું જોવા મળ્યું હતું. આ દ્રશ્ય સતત ત્રણ દિવસ સુધી જોવા મળતા ભવનાથ પટેલ જાત તપાસ કરતા શિવલીંગના દર્શન થયા હતા. ત્યારબાદ તેમણે તે સ્થળે શિવ મંદિરની સ્થાપના કરી હતી, જે આજે વાસણીયા મહાદેવ તરીકે ઓળખાય છે. અહીં હજારોની સંખ્યામાં ભક્તો દર્શનાર્થે આવે છે અને ભોળાનાથ દરેકની મનોકામના પૂર્ણ કરે છે.
