બર્લિનઃ યુએસ અધિકારીઓએ ચેતવણી આપી છે કે યુક્રેન પર નિકટવર્તી સમયમાં રશિયન હુમલો (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis )થઈ શકે છે. આમ થતું અટકાવવાના રાજદ્વારી પ્રયાસો સોમવારે એક નવા રાઉન્ડમાં પ્રવેશ્યા છે. રશિયાના ટોચના રાજદ્વારીએ રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનને (President Vladimir Putin) વાતચીત ચાલુ રાખવાની સલાહ આપી છે અને જર્મનીના ચાન્સેલર યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિને મળ્યાં હતાં. તો બ્રિટનના વડાપ્રધાને કહ્યું કે યુરોપ એક ખીણની ધાર પર છે, અમેરિકાની ચેતવણીને ટાંકીએે કે રશિયા આગામી 48 કલાકમાં યુક્રેન પર (Fear of Russian invasion) આક્રમણ કરી શકે છે. પરંતુ તેમણે કહ્યું કે પુતિન માટે હજુ પણ સમય છે કે તેઓ પાછા હટી જાય.
વાટાઘાટોની સંભાવના ખતમ નથી થઇ
ટીવી કાર્યક્રમમાં રશિયાના વિદેશપ્રધાને દલીલ કરી હતી કે વાટાઘાટોની શક્યતાઓ ખતમ થઈ નથી. આ દલીલને સંદેશ મોકલવા માટે કહેવાઈ હોય તેમ લાગતું હતું કે પુટિન પોતે માને છે કે રાજદ્વારી ઉકેલની આશા (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) હજુ સુધી ઝાંખી પડી નથી. ક્યાં અને શા માટે શું થઈ રહ્યું છે તેના પર અહીં એક નજર કરીએે:
રશિયા તરફથી કેવા સંકેતો છે?
ક્રેમલિને સોમવારે સંકેત (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) આપ્યો હતો કે તે વર્તમાન કટોકટી તરફ દોરી ગયેલી સુરક્ષા ફરિયાદો વિશે પશ્ચિમ સાથે વાત કરવાનું ચાલુ રાખવા માટે તેઓ તૈયાર છે. આનાથી આશા જાગે છે કે પશ્ચિમી અધિકારીઓ વધુ ડરતા હોવાથી રશિયા કદાચ દિવસોમાં યુક્રેન પર આક્રમણ નહીં કરે. વિદેશપ્રધાન સેર્ગેઈ લવરોવે પુતિન સાથેની બેઠકમાં જણાવ્યું હતું કે રશિયાની મુખ્ય માગણીઓ પર વિચાર કરવાનો ઇનકાર કરવા છતાં મોસ્કોએ યુએસ અને તેના સહયોગીઓ સાથે વધુ વાતચીત કરવી જોઈએ. લવરોવે જણાવ્યું હતું કે વાટાઘાટો અનિશ્ચિત સમય સુધી ચાલી શકે નહીં, પરંતુ હું આ તબક્કે તેને ચાલુ રાખવા અને તે વિસ્તૃત કરવાનું સૂચન કરીશ." તેમણે નોંધ્યું કે વોશિંગ્ટને યુરોપમાં મિસાઇલ જમાવટની મર્યાદાઓ, લશ્કરી કવાયત પરના નિયંત્રણો અને અન્ય આત્મવિશ્વાસ નિર્માણના પગલાં અંગે ચર્ચા કરવાની ઓફર કરી છે. પુતિન દ્વારા પૂછવામાં આવ્યું કે શું રાજદ્વારી પ્રયાસો ચાલુ રાખવાનો અર્થ છે? લવરોવે જવાબ આપ્યો કે વાટાઘાટોની શક્યતાઓ સમાપ્ત નથી થઇ અને તેમણે વાટાઘાટો ચાલુ રાખવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. તેમણે કહ્યું કે તેમનું મંત્રાલય યુએસ અને તેના સહયોગીઓને રશિયાની મુખ્ય વિનંતીઓને વણજોઇ કરી (Fear of Russian invasion) પથરો મારવાની હરકત કરવાની મંજૂરી આપશે નહીં.
યુક્રેનમાં શું થઇ રહ્યું છે?
જર્મન ચાન્સેલર ઓલાફ સ્કોલ્ઝ યુક્રેનના પ્રમુખ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકીના (President of Ukraine Volodymyr Zelensky) સમર્થનમાં કહ્યું કે કે યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા પર કોઈ વાટાઘાટો ન કરી શકાય. સ્કોલ્ઝ, જેમની મુલાકાત મંગળવારના રોજ મોસ્કોમાં પુટિન સાથેની બેઠક પહેલાં આવી હતી, તેણે રશિયા તરફથી વર્તમાન તણાવને (Fear of Russian invasion) ઘટાડવા માટે સ્પષ્ટ પગલાં (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) લેવાની માગ કરી હતી. તેમણે યુક્રેનિયન સરકારનો ખૂબ જ ગંભીર અને જોખમી પરિસ્થિતિ પ્રત્યે સંયમિત અને સંયમિત પ્રતિક્રિયા માટે આભાર માન્યો હતો." સ્કોલ્ઝે નોંધ્યું હતું કે નાટો અને યુએસએ મોસ્કોને દરખાસ્તો કરી છે જેને જર્મની સમર્થન આપે છે અને અમે હવે રશિયા તરફથી તેમને જવાબની પ્રતિક્રિયાની અપેક્ષા રાખીએ છીએ. તેમણે રશિયાને સંવાદની ઓફર સ્વીકારવા વિનંતી કરી હતી.
જર્મન ચાન્સલર યુક્રેનને સમર્થન આપશે?
જર્મન ચાન્સેલરે કહ્યું કે લશ્કરી પગલાંના કિસ્સામાં અમે અમારા સાથીઓ સાથે પરામર્શ કરીને ખૂબ દૂરગામી અને અસરકારક પ્રતિબંધો માટે તૈયાર છીએ" જો રશિયા ફરીથી યુક્રેનની પ્રાદેશિક અખંડિતતાનું ઉલ્લંઘન કરશે તો શું કરવું તે અમે જાણીએ છીએ." ફરી એકવાર તેમણે બરાબર શું કરવામાં આવશે તેની સ્પષ્ટતા (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) કરી ન હતી. અપેક્ષા મુજબ, યુક્રેનને ઘાતક શસ્ત્રો પૂરા પાડવામાં કેટલાક સાથીઓ સાથે જોડાવાનો જર્મનીના ઇનકારમાં કોઈ ફેરફાર થયો ન હતો. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે તેમના દેશના ભવિષ્યની આસપાસનો તણાવ (Fear of Russian invasion) યુરોપ અને વિશ્વ માટે અભૂતપૂર્વ પડકાર છે. તે યુક્રેન છે કે યુરોપિયન સુરક્ષા માળખાનું ભાવિ - જેમાંથી આપણું રાજ્ય એક ભાગ છે તે આજે નક્કી કરવામાં આવી રહ્યું છે.
રશિયા તરફથી ક્યારે કોઇ કાર્યવાહી થઇ શકે?
બ્રિટિશ વડાપ્રધાન બોરિસ જ્હોન્સન કહે છે કે યુરોપ ખીણની ધાર પર છે. અમેરિકન ચેતવણીને ટાંકીને કે રશિયા આગામી 48 કલાકમાં યુક્રેન પર આક્રમણ કરી શકે છે. પરંતુ રાષ્ટ્રપતિ પુતિન માટે પીછેહઠ કરવાનો (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) હજુ પણ સમય છે, જોહ્ન્સનને કહ્યું કે, તેમણે નાટો તરફથી સંયુક્ત પ્રતિસાદની વિનંતી કરી. તેમણે કહ્યું કે વિશ્વને 2014નો પાઠ શીખવાની જરૂર છે, જ્યારે રશિયા દ્વારા ક્રિમીઆના જોડાણ અને પૂર્વ યુક્રેનમાં પ્રવૃત્તિને પગલે રશિયન ગેસ અને તેલથી દૂર જવા માટે પૂરતું કરવામાં આવ્યું ન હતું. તેમણે કહ્યું કે યુરોપને રશિયન હાઇડ્રોકાર્બનથી છૂટકારો મેળવવાની જરૂર છે અને રશિયાથી જર્મની સુધીની નોર્ડ સ્ટ્રીમ 2 ગેસ પાઈપલાઈનને રદ કરવા માટેના તેમની ચીમકી પર ભાર આપ્યો હતો.
આ પણ વાંચોઃ યુક્રેનમાં ઘુસપેઠ થઇ તો તેની કિંમત ચુકવવા પુતિન તૈયાર રહે : બાઇડન
જ્હોન્સનના પ્રવક્તા મેક્સ બ્લેને એ કહેવાનો ઇનકાર કર્યો કે શું યુકે યુએસ સાથે સંમત છે કે બુધવાર સંભવિત આક્રમણની તારીખ છે. પરંતુ તેમણે કહ્યું કે આ અઠવાડિયે આક્રમણની ગંભીર શક્યતા છે. અલગથી બિન-નાટો-સદસ્ય સ્વીડનના સૈન્ય દળોના વડાએ કહ્યું કે રશિયા પાસે લશ્કરી કાર્યવાહી માટે યુક્રેનિયન સરહદ પર તમામ જરૂરી ક્ષમતા છે. અમે સ્વીડનના સશસ્ત્ર દળોના વડા જનરલ માઇકલ બાયડેનને તમામ માહિતી આપી રહ્યાં છીએ. તે (આક્રમણ) આજે બુધવારે થાય છે કે એક અઠવાડિયે તેની અમને ખબર નથી.
જો વાટાઘાટો સફળ નહીં થાય તો શું થશે?
પોલેન્ડ તેના પાડોશી પર બીજા રશિયન હુમલાની (Fear of Russian invasion) સ્થિતિમાં યુક્રેનિયન શરણાર્થીઓને સ્વીકારવાની (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) તૈયારી કરી રહ્યું છે. પરંતુ પોલિશ સરકાર આશા રાખે છે કે સૌથી ખરાબ પરિસ્થિતિને ટાળી શકાય છે. ખાસ કરીને યુક્રેનની સરહદ ધરાવતા દેશોમાં સમગ્ર પ્રદેશમાં સમાન તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે. પોલેન્ડે તાજેતરના વર્ષોમાં મોટી સંખ્યામાં યુક્રેનિયન આર્થિક સ્થળાંતર કરનારાઓને આવકાર્યા છે. ખાસ કરીને 2014 માં યુક્રેનમાં રશિયાના ઘૂસણખોરી પછી. જો તે આવે તો શરણાર્થીઓને સ્વીકારવા માટે અઠવાડિયાથી યોજનાઓ બનાવી રહ્યું છે, એવું નાયબ વિદેશપ્રધાન માર્સીન પ્રિઝેડેઝે જણાવ્યું હતું.
આ પણ વાંચોઃ યુક્રેનમાં યુદ્ધનો ભય વધુ ઘેરો, ભારતીય લોકોને દેશ છોડવાની સલાહ
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિનું શું વલણ છે?
ઝેલેન્સકીએ 2019માં ભવ્ય વિજય મેળવ્યો હતો. રાજકીય કારકિર્દી માટે મોટો ઝોલ નાંખતાં તેમણે પૂર્વમાં રશિયા સમર્થિત બળવાખોરો સુધી પહોંચવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. જેઓ યુક્રેનિયન દળો સામે લડી રહ્યાં હતાં અને સંઘર્ષને ઉકેલવા તરફ આગળ વધ્યાં હતાં. પરંતુ ઝેલેન્સ્કી તેમના એક વખતના પ્રચંડ સમર્થનને હવે ઓછું થતું જોઈ રહ્યા છે કારણ કે યુક્રેનને રશિયન આક્રમણના ભયનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે, જે ફક્ત બળવાખોર પ્રદેશો જ નહીં પરંતુ સંભવતઃ દેશના બાકીના ભાગોને પણ અસરમાં (Fear of Russian invasion) લઈ શકે છે.
ઝેલેન્સકીના વિરોધીઓ જોરમાં હોવાનો લાભ રશિયાને મળે?
2019માં ઝેલેન્સકીએ જેમને હરાવ્યા હતાં તે પદ પરત મેળવવા માટે રાજદ્રોહના આરોપોનો સામનો કરવા અને તેમની સામે વિરોધ કરવા માટે હિંમતભેર દેશમાં પરત ફર્યા છે. વિશ્લેષકો સૂચવે છે કે મોસ્કો યુક્રેનમાં રશિયા તરફી રાજનીતિક સમર્થન (Diplomacy measures between Ukraine Russia crisis ) વધારવા માગે છે અને યુક્રેનની સરહદ નજીક રશિયન દળોના ખડકલો કરવાનો હેતુ આંશિક રીતે દેશના રાજકારણમાં અસ્થિરતા ઊભી કરવાનો છે.
