ન્યુઝ ડેસ્ક : જીનેટિક ડિસીઝ થેલેસેમિયા (Thalassemia) એક એવો રોગ છે, જેમાં લોહીમાં રહેલા લાલ કલરના રક્તકણ (Blood Cells) બનવાનું બંધ થઈ જાય છે. જેના કારણે શરીરમાં લોહીની ઉણપ ઊભી થાય છે. આ રોગમાં દર્દીને વારંવાર લોહી ચડાવવું પડે છે. આ એક એવો જટિલ રોગ છે જે માતાપિતાથી બાળકોમાં (Inheritance) ઊતરે છે. આજકાલ એવું પણ કહેવાય છે કે, લગ્ન વખતે કુંડળી મેચ કરતા કપલ્સ HBA 2 ટેસ્ટ કરાવી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત જે કપલ્સના લગ્ન થવાના છે તેમણે પણ એક વખત આ ટેસ્ટ કરાવવો (Blood Tests) જોઈએ. આંકડાકીય રીપોર્ટનું માનીયે તો ભારતમાં આશરે 225000 બાળકો થેલેસેમિયાથી પીડિત છે. લોકોના આ રોગના કારણો તથા સારવાર અંગે જાગૃત કરવાની સાથે આ રોગ સાથે સારવારના તબક્કા પણ ધ્યાનમાં લેવા જરૂરી છે.
આ પણ વાંચો - સંપૂર્ણ અને સમયસર ઊંઘ કરવાથી આટલા થાય છે ફાયદાઓ...
કેમ 8 મે ના રોજ ઉજવાય છે - લોકોને થેલેસેમિયા અંગેની સંપૂર્ણ વિગત મળી રહે એ હેતુંથી દર વર્ષે તારીખ 8 મેના રોજ વિશ્વ થેલેસેમિયા દિવસની (World Thalassemia Day) ઉજવણી કરવામાં આવે છે. વિશ્વ થેલેસેમિયા દિવસની શરૂઆત વર્ષ 1994માં થઈ હતી. થેલેસેમિયા ઈન્ટરનેશનલ ફેડરેશન તરફથી એની શરૂઆત કરાઈ હતી, ત્યારથી દર વર્ષે વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) અંતર્ગત તારીખ 8 મેના રોજ જીનેટિક વિકાર, એના કારણો, સારવાર તેમજ રોગથી પીડિત દર્દીઓની સંઘર્ષકથાથી જાગૃતિ ફેલાવવાનું કામ થઈ રહ્યું છે.
આ પણ વાંચો - ઉનાળાની ઋતુમાં જો પગમાં સોજા ચડ્યા છે તો, આ ઉપચારથી મેળવી શકો છો રાહત
રોગનો શિકાર કોણ બની શકે છે - આ રોગ મહિલાઓ તેમજ પુરૂષોના શરીરમાં રહેલા ક્રોમોઝોનમાં (Chromosome) સમસ્યા ઊભી થતા લાગુ પડે છે. જે પછી એમના સંતાનોમાં ઊતરે છે. ત્રણ પ્રકારના થેલેસેમિયા હોય છે માઈનોર થેલેસેમિયા, થેલેસેમિયા ઈન્ટરમીડિયા તેમજ થેલેસેમિયા મેજર. માઈનોર થેલેસેમિયાને વિકાર શ્રેણીમાં સમાવેશ કરાયો નથી, પણ આને એક નબળો એનિમિયા માનવામાં આવે છે. જ્યારે થેલેસેમિયા ઈન્ટરમીડિયામાં આ રોગના હળવા લક્ષણથી લઈને ગંભીર લક્ષણ જોવા મળે છે. મેજર થેલેસેમિયા એક ગંભીર રોગ છે, જેમાં બાળકના જન્મના છ મહિના બાદ શરીરમાં લોહી બનવાનું બંધ થઈ જાય છે. જેથી એને વારંવાર લોહી ચડાવવાની જરૂર પડે છે.
મહિલામાં કઇ રીતે વધુ અસર કરે છે - મહિલાઓ તથા પુરૂષોના શરીરમાં બે પ્રકારના પ્રોટિનથી હેમોગ્લોબિન (Hemoglobin) બને છે. આલ્ફા ગ્લોબિન અને બીટા ગ્લોબિન. થેલેસેમિયા રોગ આ બંને પ્રોટિનમાં ગ્લોબીન નિર્માણની પ્રક્રિયામાં ખરાબી થાય તો થાય છે. આ અવસ્થામાં લાલ રંગની રક્ત કોષિકાઓ ઝડપથી નષ્ટ થઈ જાય છે, જેના કારણે શરીરમાં લોહીની ઉણપ ઊભી થાય છે, જેના કારણે દર્દીને વારંવાર લોહી ચડાવવું પડે છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના (WHO) અનુસાર દર વર્ષે આ રોગના 10,000 થી વધુ કેસ સામે આવે છે.
રોગના લક્ષણો - સામાન્ય રીતે આ રોગના લક્ષણો બાળકોમાં 6 મહિનાથી 18 મહિનાની અંદર જોવા મળે છે. આના દર્દીઓને ઉલ્ટી, સુસ્તી અને તાવ જેવી બીમારી લાગુ પડે છે. તેની ભૂખ પણ ઘણી ઓછી હોય છે. સામાન્ય રીતે થૈલેસિમિયા માઈન કે પીડિતોની દવાઈઓથી સારવાર થઈ શકે છે. તેઓ સામાન્ય રીતે જીવન જીવે છે, પરંતુ થૈલેસિમિયા મેજરમાં બોર્ન ટ્રાંસપ્લાન્ટ, કિમો થેરાપી અથવા નિયમિત રીતે લોહી ચડાવીને આયુષ્ય લાંબુ કરી શકાય છે. થેલેસેમિયા રોગથી બચવા માટે લગ્ન પહેલા દંપતિએ પોતાનો થેલેસેમિયા ટેસ્ટ કરાવવો જોઈએ. જો દંપતિના જીન્સમાં કોઈ સમસ્યાઓ હોય તો એવામાં જ્યારે મહિલા ગર્ભવતી થાય છે તો તેણે પોતાની ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નિયમિત પણે તપાસ કરાવવી જોઈએ. આ ઉપરાંત તબીબોની સલાહ અનુસાર ખાસ સાવચેતી રાખવી જોઈએ.
