ETV Bharat / bharat

આજે શિક્ષક દિવસ, જાણો 5મી સપ્ટેમ્બરે કેમ ઉજવવામાં આવે છે શિક્ષક દિવસ?

ભારતના મહાન તત્વજ્ઞાની, વિદ્વાન અને રાજકારણી એવા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણની આજે 133મી જન્મજયંતિ છે. તેમના સિધ્ધાતો અને ઉપદેશોની સમગ્ર વિશ્વમાં ઉંડી અસર થઇ હતી. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનો જન્મ 5મી સપ્ટેમ્બર 1888ના રોજ બ્રિટિશરોના તાબામાં આવતા મદ્રાસ પ્રાંતમાં થિરુત્તાનીમાં થયો હતો.

આજે શિક્ષક દિવસ
આજે શિક્ષક દિવસ
author img

By

Published : Sep 4, 2021, 11:02 PM IST

  • 5મી સપ્ટેમબરના રોજ ભારતમાં શિક્ષક દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે
  • ભારતના મહાન તત્વજ્ઞાની, વિદ્વાન અને રાજકારણી એવા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણની આજે 133મી જન્મજયંતિ છે
  • સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણએ 1962માં રાષ્ટ્રપતિનું પદ સંભાળતા પ્રથમવાર શિક્ષણ દિવસ ઉજવાયો

ન્યૂઝ ડેસ્ક: સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનો જન્મ 5મી સપ્ટેમ્બર 1888ના રોજ બ્રિટિશરોના તાબામાં આવતા મદ્રાસ પ્રાંતમાં થિરુત્તાનીમાં થયો હતો. ભારતના મહાન તત્વજ્ઞાની, વિદ્વાન અને રાજકારણી એવા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણની આજે 133મી જન્મજયંતિ છે. તેમના સિધ્ધાતો અને ઉપદેશોની સમગ્ર વિશ્વમાં ઉંડી અસર થઇ હતી.

રાધાકૃષ્ણનો જન્મ તમિલનાડુના તિરુતાનીમાં થયો હતો

5મી સપ્ટેમબરના રોજ તેમની જન્મજયંતિએ ભારતમાં શિક્ષક દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. રાધાકૃષ્ણનો જન્મ તમિલનાડુના તિરુતાનીમાં થયો હતો. તેમણે મદ્રાસ યુનિવર્સીટીમાં તત્વ જ્ઞાનના વિષયમાં માસ્ટર ડીગ્રી મેળવી હતી.ને પછીથી, યુનિવર્સિટી ઓફ મૈસુર અને યુનિવર્સિટી ઓફ કલકત્તામાં પણ સ્ટડી ચાલુ કર્યું, જ્યાં તે વિદ્યાર્થીઓ વચ્ચે પણ લોકપ્રિય હતા. તેમના પિતાનું નામ સર્વપલ્લી વીરસ્વામી હતું, જે ગૌણ મહેસૂલ વિભાગના અધિકારી હતા અને તેમની માતાનું નામ સર્વપલ્લી સીતા હતું. રાધાકૃષ્ણના લગ્ન 16 વર્ષની વયે તેમની દુરની પિતરાઇ બહેન શિવકમુ સાથે થયા હતા. લગ્ન જીવનમાં આ દંપિતને ત્યાં છ સંતાનોનો જન્મ થયો હતો. જેમાં પાંચ દીકરીઓ અને દીકરા હતા.

ડો. સર્વોપલ્લી રાધાકૃષ્ણન અંગે રસપ્રદ તથ્યો

  • જન્મ સપ્ટેમ્બર 5, 1888, તિરુતાની, ભારત.
  • તેઓ અનેક ડીગ્રી ધરાવે છે. જેમાં એમ, એ, એલએલડી, ડીસીએલ, ડીએલ અને ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સીટીની ઓલ સોઉલ કોલેજમાં માનદ ફેલોનુ માન મળ્યુ હતુ.
  • 1917માં તેમના પુસ્તક રવિન્દ્રનાથ ટાગોરનુ તત્વજ્ઞાન લખ્યુ હતુ. જેને લઇને દુનિયાની નજર ભારત પર મંડાઇ હતી. તેમણે ચેન્નાઇની પ્રેસિડેન્સી કોલેજ અને કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાં ભણાવ્યા.
  • તેમણે 1981થી 1921 દરમિયાન મૈસુરમાં, કલકત્તામાં 1921થી 1931 અને 1937થી 1941 ખાતે તત્વજ્ઞાનને પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપી હતી.
  • 1931થી 1936માં આંધ્રપ્રદેશ યુનિવર્સીટીમાં તેમજ અન્ય યુનિવર્સીટીમાં કુલપતિ તરીકે નિયુક્ત હતા.
  • તેઓ ઇંગ્લેન્ડની ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીમાં 1936થી 1952 દરમિયાન પૂર્વીય ધર્મો અને નીતિશાસ્ત્રના પ્રોફેસર તરીકે પણ કામ કરતા હતા અને ભારતમાં 1939 થી 1948 દરમિયાન બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટીના કુલપતિ હતા.
  • 1946થી 1952 દરમિયાન તેમણે યુનેસ્કોમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યુ અને 1949થી 1952માં યુએસએસઆર (સોવિયત યુનિયન)માં ભારતીય રાજદુત તરીકે પણ હતા.
  • વર્ષ 1953થી 1962 દરમિયાન તેઓ યુનિવર્સીટી ઓફ દિલ્હીના કુલપતિ તરીકે રહ્યા હતા. 1948 સુધી બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટીના કુલપતિ તરીકે સેવા આપી હતી.
  • 1931 માં તેઓ ઘર અનેક કોરોનાના કારણે નાઈટહૂડ સૌથી વધુ જાણીતા હતા. 1954 માં તેમને ભારત રત્ન અને 1975માં ટેમ્પલટન પ્રાઇઝ એનાયત થયુ હતુ.
  • 1963 માં પોપ દ્વારા વેટીકન સીટીમાં બ્રિટીશ રોયલ ઓર્ડર મેરિટનું માનદ સભ્યપદ આપવામાં આવ્યુ હતું.
  • રાધાકૃષ્ણનું નામ લીટરેચરમાં નોબલ પ્રાઇઝ માટે 16 વાર અને 11 વાર નોબેલ શાંતિ પ્રાઇઝમાં કરાવ્યુ હતુ.
  • 1962થી 1967 દરમિયાન દેશના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે હતા. તો 1968માં સાહિત્ય એકેડમી મૌનમાં સૌથી ઉચ્ચ કક્ષાનું છે જેમાં તે લખાણ કરાવ્યુ છે.
  • 17 એપ્રિલ 1975ના રોજ ચેન્નાઇ ખાતે તેમનું અવસાન થયું છે.

શિક્ષક દિવસનો ઇતિહાસ

સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણએ 1962માં રાષ્ટ્રપતિનું પદ સંભાળતા પ્રથમવાર શિક્ષણ દિવસ ઉજવવામાં આવ્યો હતો. રાધાકૃષ્ણ ભારતના પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ હતા અને રાજેન્દ્ર પ્રસાદ બાદ દેશના બીજા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે સેવા આપી હતી. તે વર્ષે જ તેમણે ભારતના બીજા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ફરજ નિભાવવાનું શરુ કરી દીધુ. તેમને સન્માન કરવા માટે વિવિધ સુચનો આવ્યા હતા, જેમાં વિદ્યાર્થીઓને તેમનો જન્મ રાધાકૃષ્ણ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું કહેવામાં આવ્યુ હતુ. તો એવુ સુચન કરાયુ હતુ કે, આ દિવસને રાષ્ટ્રીય શિક્ષક દિવસ માટે ઉજવવાનું નક્કી કરાયું હતુ. તેઓ ભારતના પહેલા ઉપરાષ્ટ્રપતિ બન્યા અને બાદમાં તેમના પૂર્વગામી રાજેન્દ્ર પ્રસાદની નિવૃત્તિ પછી રાષ્ટ્રપતિ બન્યા.

મહાન લોકોના શિક્ષક અંગેના વિવિધ વિચારો

  • "જો કોઈ દેશ ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત થઈને સુંદર દિમાગનો દેશ બનાવવો હોય તો છે, ત્યારે મને ભારપૂર્વક લાગે છે કે ત્યાં ત્રણ મુખ્ય સામાજિક સભ્યો છે જે ફરક લાવી શકે છે. તેઓ પિતા, માતા અને એક શિક્ષક છે." એસપી એપીજે અબ્દુલ કલામ
  • સામાન્ય શિક્ષક કહે છે. સારા શિક્ષક સમજાવે છે. શ્રેષ્ઠ શિક્ષક દર્શાવે છે. મહાન શિક્ષક પ્રેરણા આપે છે "- વિલિયમ આર્થર
  • “સર્જનાત્મક અભિવ્યક્તિ અને જીવનમાં અને આનંદ જાગૃત કરવો તે શિક્ષકની સર્વોચ્ચ કળા છે.” - આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન
  • શિક્ષણ માણસમાં પહેલેથી જ પૂર્ણતાની અભિવ્યક્તિ કરં છે.” - સ્વામી વિવેકાનંદ
  • “મને હંમેશાં લાગ્યું છે કે વિદ્યાર્થી માટેનું સાચો પાઠયપુસ્તક એ તેમના શિક્ષક છે.” - મહાત્મા ગાંધી
  • “ટેકનોલોજી એ એક સાધન છે. પરંતુ, બાળકોને સાથે મળીને કામ કરવા અને તેમને પ્રેરણા આપવા માટે શિક્ષક જ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. ”- બિલ ગેટ્સ
  • “શિક્ષણ એ સૌથી શક્તિશાળી હથિયાર છે જેનો ઉપયોગ તમે વિશ્વને બદલવા માટે કરી શકો છો.” - નેલ્સન મંડેલા
  • · “જો તમે સફળ થયા હો તો તમને કોઈકે તમને થોડી મદદ આપી. આમસ તમારા જીવનમાં ક્યાંક એક મહાન શિક્ષક હતા. ”- બરાક ઓબામા

શિક્ષકોને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો

શિક્ષકોને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારોનો હેતુ દેશના કેટલાક શ્રેષ્ઠ શિક્ષકોના અનોખા યોગદાનની ઉજવણી કરવાનો છે અને તે શિક્ષકોનું સન્માન કરવાનો છે કે, જેમણે તેમની પ્રતિબધ્ધતા દ્વારા માત્ર શાળા શિક્ષણની ગુણવત્તામાં સુધારો કર્યો નથી, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓના જીવનને સમૃદ્ધ બનાવ્યું છે.

સર્વેપલ્લી રાધાકૃષ્ણનના સુવાક્યો

  • જ્ઞાન આપણને શક્તિ આપે છે, પ્રેમ આપણને પૂર્ણતા આપે છે.
  • પુસ્તકો એક એવા માધ્યમ છે જેના દ્વારા આપણે સંસ્કૃતિઓ વચ્ચે પુલ બનાવીએ શકીએ છીએ.
  • આનંદ અને ખુશી ભર્યુ જીવન ફક્ત જ્ઞાન અને વિજ્ઞાનના આધારે શક્ય બનશે.
  • આપણી તમામ વિશ્વ સંસ્થાઓ બિનઅસરકારક સાબિત થશે જો સત્ય એ છે કે પ્રેમ નફરત કરતાં વધુ મજબૂત હોય તો તે પ્રેરણા આપશે નહીં.

  • 5મી સપ્ટેમબરના રોજ ભારતમાં શિક્ષક દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે
  • ભારતના મહાન તત્વજ્ઞાની, વિદ્વાન અને રાજકારણી એવા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણની આજે 133મી જન્મજયંતિ છે
  • સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણએ 1962માં રાષ્ટ્રપતિનું પદ સંભાળતા પ્રથમવાર શિક્ષણ દિવસ ઉજવાયો

ન્યૂઝ ડેસ્ક: સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનો જન્મ 5મી સપ્ટેમ્બર 1888ના રોજ બ્રિટિશરોના તાબામાં આવતા મદ્રાસ પ્રાંતમાં થિરુત્તાનીમાં થયો હતો. ભારતના મહાન તત્વજ્ઞાની, વિદ્વાન અને રાજકારણી એવા સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણની આજે 133મી જન્મજયંતિ છે. તેમના સિધ્ધાતો અને ઉપદેશોની સમગ્ર વિશ્વમાં ઉંડી અસર થઇ હતી.

રાધાકૃષ્ણનો જન્મ તમિલનાડુના તિરુતાનીમાં થયો હતો

5મી સપ્ટેમબરના રોજ તેમની જન્મજયંતિએ ભારતમાં શિક્ષક દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. રાધાકૃષ્ણનો જન્મ તમિલનાડુના તિરુતાનીમાં થયો હતો. તેમણે મદ્રાસ યુનિવર્સીટીમાં તત્વ જ્ઞાનના વિષયમાં માસ્ટર ડીગ્રી મેળવી હતી.ને પછીથી, યુનિવર્સિટી ઓફ મૈસુર અને યુનિવર્સિટી ઓફ કલકત્તામાં પણ સ્ટડી ચાલુ કર્યું, જ્યાં તે વિદ્યાર્થીઓ વચ્ચે પણ લોકપ્રિય હતા. તેમના પિતાનું નામ સર્વપલ્લી વીરસ્વામી હતું, જે ગૌણ મહેસૂલ વિભાગના અધિકારી હતા અને તેમની માતાનું નામ સર્વપલ્લી સીતા હતું. રાધાકૃષ્ણના લગ્ન 16 વર્ષની વયે તેમની દુરની પિતરાઇ બહેન શિવકમુ સાથે થયા હતા. લગ્ન જીવનમાં આ દંપિતને ત્યાં છ સંતાનોનો જન્મ થયો હતો. જેમાં પાંચ દીકરીઓ અને દીકરા હતા.

ડો. સર્વોપલ્લી રાધાકૃષ્ણન અંગે રસપ્રદ તથ્યો

  • જન્મ સપ્ટેમ્બર 5, 1888, તિરુતાની, ભારત.
  • તેઓ અનેક ડીગ્રી ધરાવે છે. જેમાં એમ, એ, એલએલડી, ડીસીએલ, ડીએલ અને ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સીટીની ઓલ સોઉલ કોલેજમાં માનદ ફેલોનુ માન મળ્યુ હતુ.
  • 1917માં તેમના પુસ્તક રવિન્દ્રનાથ ટાગોરનુ તત્વજ્ઞાન લખ્યુ હતુ. જેને લઇને દુનિયાની નજર ભારત પર મંડાઇ હતી. તેમણે ચેન્નાઇની પ્રેસિડેન્સી કોલેજ અને કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાં ભણાવ્યા.
  • તેમણે 1981થી 1921 દરમિયાન મૈસુરમાં, કલકત્તામાં 1921થી 1931 અને 1937થી 1941 ખાતે તત્વજ્ઞાનને પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપી હતી.
  • 1931થી 1936માં આંધ્રપ્રદેશ યુનિવર્સીટીમાં તેમજ અન્ય યુનિવર્સીટીમાં કુલપતિ તરીકે નિયુક્ત હતા.
  • તેઓ ઇંગ્લેન્ડની ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટીમાં 1936થી 1952 દરમિયાન પૂર્વીય ધર્મો અને નીતિશાસ્ત્રના પ્રોફેસર તરીકે પણ કામ કરતા હતા અને ભારતમાં 1939 થી 1948 દરમિયાન બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટીના કુલપતિ હતા.
  • 1946થી 1952 દરમિયાન તેમણે યુનેસ્કોમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યુ અને 1949થી 1952માં યુએસએસઆર (સોવિયત યુનિયન)માં ભારતીય રાજદુત તરીકે પણ હતા.
  • વર્ષ 1953થી 1962 દરમિયાન તેઓ યુનિવર્સીટી ઓફ દિલ્હીના કુલપતિ તરીકે રહ્યા હતા. 1948 સુધી બનારસ હિન્દુ યુનિવર્સિટીના કુલપતિ તરીકે સેવા આપી હતી.
  • 1931 માં તેઓ ઘર અનેક કોરોનાના કારણે નાઈટહૂડ સૌથી વધુ જાણીતા હતા. 1954 માં તેમને ભારત રત્ન અને 1975માં ટેમ્પલટન પ્રાઇઝ એનાયત થયુ હતુ.
  • 1963 માં પોપ દ્વારા વેટીકન સીટીમાં બ્રિટીશ રોયલ ઓર્ડર મેરિટનું માનદ સભ્યપદ આપવામાં આવ્યુ હતું.
  • રાધાકૃષ્ણનું નામ લીટરેચરમાં નોબલ પ્રાઇઝ માટે 16 વાર અને 11 વાર નોબેલ શાંતિ પ્રાઇઝમાં કરાવ્યુ હતુ.
  • 1962થી 1967 દરમિયાન દેશના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે હતા. તો 1968માં સાહિત્ય એકેડમી મૌનમાં સૌથી ઉચ્ચ કક્ષાનું છે જેમાં તે લખાણ કરાવ્યુ છે.
  • 17 એપ્રિલ 1975ના રોજ ચેન્નાઇ ખાતે તેમનું અવસાન થયું છે.

શિક્ષક દિવસનો ઇતિહાસ

સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણએ 1962માં રાષ્ટ્રપતિનું પદ સંભાળતા પ્રથમવાર શિક્ષણ દિવસ ઉજવવામાં આવ્યો હતો. રાધાકૃષ્ણ ભારતના પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ હતા અને રાજેન્દ્ર પ્રસાદ બાદ દેશના બીજા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે સેવા આપી હતી. તે વર્ષે જ તેમણે ભારતના બીજા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ફરજ નિભાવવાનું શરુ કરી દીધુ. તેમને સન્માન કરવા માટે વિવિધ સુચનો આવ્યા હતા, જેમાં વિદ્યાર્થીઓને તેમનો જન્મ રાધાકૃષ્ણ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું કહેવામાં આવ્યુ હતુ. તો એવુ સુચન કરાયુ હતુ કે, આ દિવસને રાષ્ટ્રીય શિક્ષક દિવસ માટે ઉજવવાનું નક્કી કરાયું હતુ. તેઓ ભારતના પહેલા ઉપરાષ્ટ્રપતિ બન્યા અને બાદમાં તેમના પૂર્વગામી રાજેન્દ્ર પ્રસાદની નિવૃત્તિ પછી રાષ્ટ્રપતિ બન્યા.

મહાન લોકોના શિક્ષક અંગેના વિવિધ વિચારો

  • "જો કોઈ દેશ ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત થઈને સુંદર દિમાગનો દેશ બનાવવો હોય તો છે, ત્યારે મને ભારપૂર્વક લાગે છે કે ત્યાં ત્રણ મુખ્ય સામાજિક સભ્યો છે જે ફરક લાવી શકે છે. તેઓ પિતા, માતા અને એક શિક્ષક છે." એસપી એપીજે અબ્દુલ કલામ
  • સામાન્ય શિક્ષક કહે છે. સારા શિક્ષક સમજાવે છે. શ્રેષ્ઠ શિક્ષક દર્શાવે છે. મહાન શિક્ષક પ્રેરણા આપે છે "- વિલિયમ આર્થર
  • “સર્જનાત્મક અભિવ્યક્તિ અને જીવનમાં અને આનંદ જાગૃત કરવો તે શિક્ષકની સર્વોચ્ચ કળા છે.” - આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન
  • શિક્ષણ માણસમાં પહેલેથી જ પૂર્ણતાની અભિવ્યક્તિ કરં છે.” - સ્વામી વિવેકાનંદ
  • “મને હંમેશાં લાગ્યું છે કે વિદ્યાર્થી માટેનું સાચો પાઠયપુસ્તક એ તેમના શિક્ષક છે.” - મહાત્મા ગાંધી
  • “ટેકનોલોજી એ એક સાધન છે. પરંતુ, બાળકોને સાથે મળીને કામ કરવા અને તેમને પ્રેરણા આપવા માટે શિક્ષક જ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. ”- બિલ ગેટ્સ
  • “શિક્ષણ એ સૌથી શક્તિશાળી હથિયાર છે જેનો ઉપયોગ તમે વિશ્વને બદલવા માટે કરી શકો છો.” - નેલ્સન મંડેલા
  • · “જો તમે સફળ થયા હો તો તમને કોઈકે તમને થોડી મદદ આપી. આમસ તમારા જીવનમાં ક્યાંક એક મહાન શિક્ષક હતા. ”- બરાક ઓબામા

શિક્ષકોને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારો

શિક્ષકોને રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારોનો હેતુ દેશના કેટલાક શ્રેષ્ઠ શિક્ષકોના અનોખા યોગદાનની ઉજવણી કરવાનો છે અને તે શિક્ષકોનું સન્માન કરવાનો છે કે, જેમણે તેમની પ્રતિબધ્ધતા દ્વારા માત્ર શાળા શિક્ષણની ગુણવત્તામાં સુધારો કર્યો નથી, પરંતુ વિદ્યાર્થીઓના જીવનને સમૃદ્ધ બનાવ્યું છે.

સર્વેપલ્લી રાધાકૃષ્ણનના સુવાક્યો

  • જ્ઞાન આપણને શક્તિ આપે છે, પ્રેમ આપણને પૂર્ણતા આપે છે.
  • પુસ્તકો એક એવા માધ્યમ છે જેના દ્વારા આપણે સંસ્કૃતિઓ વચ્ચે પુલ બનાવીએ શકીએ છીએ.
  • આનંદ અને ખુશી ભર્યુ જીવન ફક્ત જ્ઞાન અને વિજ્ઞાનના આધારે શક્ય બનશે.
  • આપણી તમામ વિશ્વ સંસ્થાઓ બિનઅસરકારક સાબિત થશે જો સત્ય એ છે કે પ્રેમ નફરત કરતાં વધુ મજબૂત હોય તો તે પ્રેરણા આપશે નહીં.
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.