શિમલા: મધ્ય એશિયા, સાઇબિરીયા, ચીન અને મંગોલિયામાં તીવ્ર ઠંડીને કારણે તે વિસ્તારના પક્ષીઓ હિમાચલ તરફ વળે છે. હજારો કિલોમીટરનું અંતર કાપીને આ પક્ષીઓ શિયાળામાં પોંગ લેકને પોતાનું ઘર બનાવે છે. આ વખતે પણ મોટી સંખ્યામાં વિદેશી પક્ષીઓ પૉંગ લેક પહોંચ્યા છે, જે વિશ્વના શ્રેષ્ઠ વેટલેન્ડ્સમાંનું એક છે. આ જ કારણ છે કે આ વખતે પક્ષી ગણતરી એટલે કે સર્વેમાં પણ પક્ષીઓની સંખ્યા ઘણી વધારે હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
હિમાચલમાં પહેલીવાર 'લોંગ ટેઈલ્ડ ડક' જોવા મળ્યું: આ વર્ષની વસ્તી ગણતરીમાં પૉંગ લેકમાંથી 108 પ્રજાતિના 1,17,022 પક્ષીઓ જોવા મળ્યા છે. મોટી વાત એ છે કે હિમાચલ પ્રદેશમાં પહેલીવાર નવી પ્રજાતિ, લાંબી પૂંછડીવાળું બતક જોવા મળ્યું છે, જે બોટિંગ પોઈન્ટની નજીકના સુગનારા વિસ્તારમાં નોંધાયું છે. તે ફક્ત રશિયામાં જ જોવા મળે છે. દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ પોંગ તળાવમાં વોટર બર્ડ સર્વે હાથ ધરાયો હતો. આ સર્વે 30 અને 31 જાન્યુઆરીના રોજ યોજાયો હતો, જેમાં વાઇલ્ડલાઇફ વિંગ, હિમાચલ પ્રદેશ ફોરેસ્ટ ડિપાર્ટમેન્ટ, બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટી (BNHS), સ્ટેટ બાયોડાયવર્સિટી બોર્ડ, વાઇલ્ડલાઇફ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દેહરાદૂન અને વન્યજીવન નિષ્ણાતોએ ભાગ લીધો હતો.
પ્રી-સેન્સસ બ્રિફિંગ: આ અંતર્ગત 30મી જાન્યુઆરીએ તમામ સહભાગીઓ માટે પ્રી-સેન્સસ બ્રિફિંગ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, 31 જાન્યુઆરી 2023 ના રોજ, પૉંગ ડેમ વન્યજીવન અભયારણ્યના સમગ્ર વિસ્તારને 25 ભાગોમાં વહેંચવામાં આવ્યો અને આ માટે ટીમો બનાવવામાં આવી, જેમાં પક્ષીઓની ગણતરી માટે 68 પ્રતિભાગીઓએ ભાગ લીધો. પક્ષી સર્વેક્ષણ દરમિયાન નોંધાયેલા પક્ષીઓની કુલ સંખ્યા 1,17,022 હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું, જેમાં 108 પ્રજાતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
1.17 લાખ પક્ષીઓ પૉંગ લેક પહોંચ્યા: આ વખતે અહીં 1,17,022 પક્ષીઓ જોવા મળ્યા છે, જે ગયા વર્ષના 1,10,309 લાખ કરતાં વધુ છે. આ વખતે અહીં પક્ષીઓની 108 પ્રજાતિઓ જોવા મળી છે. તેમાં 59 પ્રજાતિના સ્થળાંતર કરનારા જળ પક્ષીઓ, 29 પ્રજાતિના જળ પક્ષીઓ અને અન્ય 20 પ્રજાતિઓનો સમાવેશ થાય છે. આ 108 પ્રજાતિઓમાં, પાણી આધારિત પ્રવાસી પક્ષીઓની 59 પ્રજાતિઓની સંખ્યા 1,05,497 હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. તે જ સમયે, પાણી પર નિર્ભર રહેવાસી પક્ષીઓની 29 પ્રજાતિઓની સંખ્યા 10,393 હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. જ્યારે અન્ય પક્ષીઓની 20 પ્રજાતિઓની સંખ્યા 1,132 છે.
પૉંગમાં એકલા બાર-માથાવાળા હંસ પ્રજાતિના 50,263 પક્ષીઓ: પૉંગ તળાવમાં જોવા મળતી પક્ષીઓની અડધી પ્રજાતિઓ બાર-હેડેડ હંસ છે. આ પ્રજાતિના કુલ 50,263 પક્ષીઓ અહીં મળી આવ્યા છે. અન્ય પ્રબળ પ્રજાતિઓ છે યુરેશિયન કૂટ (13,035), ઉત્તરી પિનટેલ (15,783), કોમન ટીલ (6,478), કોમન પોચાર્ડ (8,096), યુરેશિયન વિઝન (1,674), લિટલ કોર્મોરન્ટ (6,565), નોર્ધર્ન શોવેલર (1,518) અને ગ્રેટ કોર્મોરન્ટ (1,518) 1,518).2768) પણ અહીં મળી આવ્યા છે. તળાવમાં નોંધાયેલી અન્ય પ્રજાતિઓમાં લેસર વ્હાઇટ ફ્રન્ટેડ હંસ, રેડ ક્રેસ્ટેડ પોચાર્ડ, ફેરુજિનસ પોચાર્ડ, પાઈડ એવોસેટ, નોર્ધન લેપવિંગ, કોમન કેસ્ટ્રેલ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. પક્ષી સર્વેક્ષણ દરમિયાન એક રીંગ્ડ બાર-હેડેડ હંસ પણ જોવામાં આવ્યું હતું. ગત વર્ષની સરખામણીએ પક્ષીઓની કુલ સંખ્યામાં વધારો જોવા મળ્યો છે.
બાર-હેડેડ હંસની વસ્તીમાં વધારો: PCCF (Principal Chief Conservator of Forests) વાઇલ્ડલાઇફ રાજીવ કુમારે જણાવ્યું હતું કે પક્ષીઓની સંખ્યામાં સૌથી વધુ નોંધનીય વધારો ઉત્તરીય પિનટેલનો હતો, જે ગયા વર્ષે 4,665થી વધીને આ વર્ષે 15,784 થયો છે. બાર-હેડેડ હંસની વસ્તીમાં પણ વધારો થયો છે, જે ગયા વર્ષની ગણતરી કરતાં 2,665 વધુ છે.
