શ્રીહરિકોટા (આંધ્રપ્રદેશ): ભારતે શુક્રવારે અહીં LVM3-M4 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને તેનું ત્રીજું ચંદ્ર મિશન - 'ચંદ્રયાન-3' સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું. આ અભિયાન હેઠળ ફરી એકવાર ચંદ્રની સપાટી પર 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ'નો પ્રયાસ કરવામાં આવશે. આમાં સફળ થયા બાદ ભારત અમેરિકા, પૂર્વ સોવિયત સંઘ અને ચીન જેવા દેશોની ક્લબમાં સામેલ થઈ જશે જેમણે આવી સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથે જણાવ્યું હતું કે ચંદ્રયાન-3નું 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ' 23 ઓગસ્ટે સાંજે 5.47 વાગ્યે કરવાની યોજના છે.
પંદર વર્ષમાં ત્રીજું ચંદ્ર મિશન: ગઈકાલે શરૂ થયેલા 25.30 કલાકના કાઉન્ટડાઉનના અંતે LVM3-M4 રોકેટ અદભૂત રીતે અહીંના સ્પેસ લૉન્ચ સેન્ટરના બીજા 'લૉન્ચ પેડ' પરથી આજે બપોરે 2.35 વાગ્યે નિર્ધારિત સમયે ધુમાડાના ઘટ્ટ ગોળાઓ છોડીને અદભૂત રીતે આકાશ તરફ પ્રહાર કર્યું. ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશનનું પંદર વર્ષમાં આ ત્રીજું ચંદ્ર મિશન છે. ISROના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ રોકેટમાંથી સફળતાપૂર્વક પ્રસ્થાન કર્યાના 16 મિનિટ પછી અલગ કરવામાં આવ્યું હતું અને તેણે ચંદ્ર તરફ જવાના માર્ગ પર 170 કિમી નજીકના અને 36,500 કિમી દૂરના બિંદુએ લંબગોળ વર્તુળમાં લગભગ પાંચ-છ વખત પૃથ્વીની પરિક્રમા કરી હતી. ભ્રમણકક્ષાની આસપાસ ફરશે.
એક મહિનાથી વધુ લાંબી મુસાફરી: LVM3-M4 રોકેટ તેના વર્ગમાં સૌથી મોટું અને ભારે છે, જેને વૈજ્ઞાનિકો 'ફેટ બોય' અથવા 'બાહુબલી' કહે છે. ચંદ્રયાન-3ના પ્રક્ષેપણને જોવા માટે હાજર હજારો દર્શકો આનંદથી ઉછળી પડ્યા હતા અને સફળ પ્રક્ષેપણ પછી વૈજ્ઞાનિકોએ તાળીઓ પાડી હતી. પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ, લેન્ડર સાથે, ગતિ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચવા માટે એક મહિનાથી વધુ લાંબી મુસાફરી પર આગળ વધશે જ્યાં સુધી તે ચંદ્રની સપાટીથી 100 કિમી ઉપર પહોંચશે નહીં.
2019ના 'ચંદ્રયાન-2'નું ફોલો-અપ મિશન: ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું કે ઈચ્છિત ઊંચાઈ પર પહોંચ્યા પછી લેન્ડર મોડ્યુલ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પ્રદેશ પર 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ' માટે નીચે ઉતરવાનું શરૂ કરશે. 'ચંદ્ર મિશન' જે આજે ઉપડ્યું તે 2019ના 'ચંદ્રયાન-2'નું ફોલો-અપ મિશન છે. ભારતના આ ત્રીજા ચંદ્ર મિશનમાં પણ અવકાશ વૈજ્ઞાનિકોનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડરનું 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ' છે, 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ' આ અભિયાનનો સૌથી પડકારજનક ભાગ હશે.
'ચંદ્રયાન-2'ની નિષ્ફળતા: 'ચંદ્રયાન-2' મિશન દરમિયાન અંતિમ ક્ષણોમાં લેન્ડર વિક્રમ પાથના વિચલનને કારણે 'સોફ્ટ લેન્ડિંગ' કરવામાં સફળ રહ્યું ન હતું. જો આ મિશન સફળ થશે તો ભારત અમેરિકા, ચીન અને ભૂતપૂર્વ સોવિયત સંઘ જેવા દેશોની ક્લબમાં સામેલ થઈ જશે જેમણે આવી સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. ચંદ્રયાન-3ના સફળ પ્રક્ષેપણ પછી, ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથે મિશન કંટ્રોલ રૂમ (MCC)ને જણાવ્યું કે રોકેટે ચંદ્રયાન-3ને યોગ્ય ભ્રમણકક્ષામાં મૂક્યું છે. ભારત. ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્ર તરફની સફર શરૂ કરી દીધી છે.
ISROનું સૌથી ભરોસાપાત્ર હેવી લોન્ચ વ્હીકલ: મિશન ડાયરેક્ટર એસ મોહન કુમારે કહ્યું કે LVM-3 રોકેટ ફરી એકવાર ISROનું સૌથી ભરોસાપાત્ર હેવી લોન્ચ વ્હીકલ સાબિત થયું છે. અમે રાષ્ટ્રીય જરૂરિયાતો તેમજ સેટેલાઇટની માંગને ધ્યાનમાં રાખીને આ વાહનની લોંચ ફ્રીક્વન્સી વધારવાની પ્રક્રિયામાં છીએ. પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર પી વીરમુથુવેલે જણાવ્યું હતું કે પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ અને લેન્ડર મોડ્યુલમાં પાવર જનરેશન સહિત અવકાશયાનના તમામ પરિમાણો સામાન્ય છે.
ભારત માટે ગર્વની ક્ષણ: કેન્દ્રીય વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી રાજ્યમંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે આજના લોન્ચિંગને ભારત માટે ગર્વની ક્ષણ ગણાવી. ભારતને ગૌરવ અપાવવા માટે ISRO ટીમની પ્રશંસા કરતાં, તેમણે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનો આભાર માન્યો અને કહ્યું કે તેમણે 'શ્રીહરિકોટાના દરવાજા ખોલીને અને ભારતના અવકાશ ક્ષેત્રને સક્ષમ કરીને' તે શક્ય બનાવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે વડા પ્રધાને તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે સફળતાની કોઈ સીમા નથી અને 'મને લાગે છે કે ચંદ્રયાન બ્રહ્માંડની અજાણી ક્ષિતિજોને શોધવા માટે આકાશની મર્યાદા ઓળંગી ગયું છે'.
વિક્રમ સારાભાઈની પ્રશંસા: ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમના પિતા તરીકે ઓળખાતા સ્વર્ગસ્થ વિક્રમ સારાભાઈની પ્રશંસા કરતા સિંહે કહ્યું કે આજનો દિવસ તેમના સપનાની પુષ્ટિ કરવાનો દિવસ પણ છે. તેમણે કહ્યું, 'આ દિવસ એ સ્વપ્નની નિશાની છે જે વિક્રમ સારાભાઈએ છ દાયકા પહેલા જોયું હતું. તેની પાસે સંસાધનોનો અભાવ હશે, પરંતુ આત્મવિશ્વાસની કમી ક્યારેય ન હતી. મંત્રીએ કહ્યું કે સારાભાઈ અને તેમની ટીમને પોતાનામાં, ભારતની ક્ષમતા અને તેની કુશળતામાં વિશ્વાસ છે. સિંહ અને ઈસરોના કેટલાક ભૂતપૂર્વ વડાઓ લોન્ચિંગના સાક્ષી બનવા માટે હાજર હતા.
દક્ષિણ ધ્રુવ પસંદ કરાયો: અગાઉ ચંદ્રયાન-1 2008માં અને ચંદ્રયાન-2 મિશન 2019માં પાર પાડવામાં આવ્યું હતું. ગત વખતની જેમ આ વખતે પણ ચંદ્રનો દક્ષિણ ધ્રુવ ઉત્તર ધ્રુવ કરતા ઘણો મોટો હોવાથી ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ વિસ્તારને સંશોધન માટે પસંદ કરવામાં આવ્યો છે. તેની આસપાસના કાયમી પડછાયાવાળા વિસ્તારોમાં પાણીની હાજરીની સંભાવના હોઈ શકે છે. LVM3M4 રોકેટ અગાઉ GSLVMK3 તરીકે ઓળખાતું હતું.
