નવી દિલ્હી: સુદાન ઉત્તર આફ્રિકાનો સૌથી મોટો દેશ છે. આ સમયે અહીં ગૃહયુદ્ધની સ્થિતિ છે. 15 એપ્રિલથી સ્થિતિ વધુ વણસી છે. ત્યાંની સૈન્ય અને અર્ધલશ્કરી દળો એકબીજા સામે લડી રહ્યા છે. બંને વચ્ચે વર્ચસ્વની લડાઈ ચાલી રહી છે. બંને દેશ પર નિયંત્રણ રાખવા માંગે છે. મળતી માહિતી મુજબ અત્યાર સુધીમાં 400થી વધુ લોકોના મોત થયા છે, જ્યારે 4000 લોકો ઘાયલ હોવાનું કહેવાય છે.
સુદાનમાં યુદ્ધની સ્થિતિ: લડાઈ શરૂ થાય તે પહેલાં, સુદાનના સેના પ્રમુખ લે. લોકો અબ્દેલ ફત્તાહ અલ-બુરહાન અને રેપિડ સપોર્ટ ફોર્સ (RSF), જનરલ. મોહમ્મદ હમદાન દગાલો વચ્ચે તણાવની સ્થિતિ હતી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, સુદાનની સંસ્થાઓ પર કબજો કરવાને લઈને બંને વચ્ચે ઝઘડો થયો હતો. બુરહાન ઇચ્છે છે કે તે દેશનો વડા બને, જ્યારે હમદાનને વાંધો છે.
ગૃહયુદ્ધની સ્થિતિ કેમ?: જો કે 2019 માં બુરહાન અને હમદાને મળીને સુદાનના તાનાશાહી રાષ્ટ્રપતિ ઓમર અલ-બશીરને હટાવવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો. બંનેને સફળતા પણ મળી. તેમણે સમિતિ દ્વારા સરકાર ચલાવવાનો સંકલ્પ પણ કર્યો હતો પરંતુ બાદમાં બુરહાનની મહત્વાકાંક્ષાઓ વધતી રહી. અને હવે તે ઈચ્છે છે કે સમગ્ર દેશની કમાન્ડ તેની સાથે રહે. બીજી બાજુ હમદાન ઇચ્છે છે કે તે સુદાનનું નેતૃત્વ કરે. હમદાને તાજેતરના સમયમાં માત્ર આરએસએફને જ મજબૂત બનાવ્યું નથી, પરંતુ તેણે પુષ્કળ સંપત્તિ પણ એકઠી કરી છે.
આરએસએફ શું છે?: તેની સ્થાપના 2013 માં કરવામાં આવી હતી. તેનું મૂળ જનજાવેદ મિલિશિયા છે. તેઓ મુખ્યત્વે પશ્ચિમ સુદાનમાં રહે છે. તેઓ આરબ મૂળના છે. દારફૂર પણ તેમનો વિસ્તાર છે. હમદાન માત્ર ડાર્ફુરથી આવે છે. એંસીના દાયકામાં સુદાનની સરકાર દ્વારા જ જનજાવિદ મિલિશિયાને મજબૂત બનાવવામાં આવ્યું હતું. જો કે, તે સમયે તેનો ઉદ્દેશ કંઈક અન્ય હતો. તે પાડોશી દેશ ચાડ પર પોતાનું વર્ચસ્વ જાળવી રાખવા માંગતો હતો. તે સમયે ચાડ ગૃહ યુદ્ધના કારણે ચર્ચામાં હતું.
લોકો પર અત્યાચાર: 2003 માં જનજાવિદ મિલિશિયાએ ડાર્ફુરમાં ખેડૂત બળવોને દબાવવામાં સરકારને મદદ કરી. એક તરફ સૈન્ય અને વાયુસેના પોતાનો સકંજો કસાવી રહી હતી, તો બીજી તરફ જમીન પરના જંજાવેદ મિલિશિયાએ બળવાખોરો અને સામાન્ય નાગરિકો પર ઘણા અત્યાચારો ગુજાર્યા હતા. તે સમયના અખબારો જુઓ તો લખવામાં આવ્યું છે કે કેવી રીતે મહિલાઓ પર અત્યાચાર ગુજારવામાં આવ્યો હતો, સામાન્ય લોકો પર પણ અત્યાચાર કરવામાં આવ્યા હતા, પાણીમાં ઝેર ભેળવવામાં આવ્યું હતું અને તેમની મિલકતો લૂંટવામાં આવી હતી.
યુએનના ડેટા અનુસાર 2003-2008 વચ્ચે ત્રણ લાખ લોકો માર્યા ગયા હતા. 25 લાખ લોકોને તેમના ઘરેથી દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યા હતા. 2007માં અમેરિકાએ આ ઘટનાને નરસંહાર ગણાવી હતી. અમેરિકાએ કહ્યું હતું કે આ ઘટના માટે સુદાન સરકાર સીધી રીતે જવાબદાર છે. 2009માં ઈન્ટરનેશનલ ક્રિમિનલ કોર્ટે સુદાનના રાષ્ટ્રપતિ બશીરને નરસંહાર માટે દોષિત ઠેરવ્યા હતા. આ હોવા છતાં, બશીર પર કોઈ અસર થઈ ન હતી અને જંજાવીદ લશ્કર વધુ મજબૂત થતું રહ્યું. 2013 માં રાષ્ટ્રપતિએ આ મિલિશિયાને રેપિડ સપોર્ટ ફોર્સ નામ આપ્યું અને તેને દેશની સંરક્ષણ પ્રણાલીનો એક ભાગ બનાવ્યો. હવે તેને બંધારણીય આવરણ મળી ગયું હતું.
ખાર્તુમમાં 100 નાગરિકોની હત્યા: કમનસીબે આરએસએફનો દરજ્જો મળ્યા પછી પણ તેણે તેની હિંસા ચાલુ રાખી. તે હજુ પણ નાગરિકોને ત્રાસ આપે છે. 2019 માં RSFએ સુદાનની રાજધાની ખાર્તુમમાં 100 નાગરિકોની હત્યા કરી હતી. આ એ લોકો હતા જેઓ બશીરનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા. ઘણા લોકો ઘાયલ થયા અને ઘણા લોકોને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા.
આ પણ વાંચો Operation Kaveri: ઓપરેશન કાવેરી હેઠળ સુદાનમાંથી અત્યાર સુધીમાં 530 ભારતીયોને બહાર કાઢવામાં આવ્યા
અલજઝીરા અનુસાર આરએસએફને બશીરની સુરક્ષાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી, જેથી કોઈ પણ કુ જેવી પરિસ્થિતિમાં તેને બચાવી શકાય. ખરેખર, તે બશીરની યુક્તિ હતી. બશીરે જાણીજોઈને સેના અને આરએસએફને સમાંતર રાખ્યા, જેથી જો એક બળવો કરે તો તે બીજાનો ઉપયોગ કરી શકે. 2015 માં આ સુદાનની અર્ધલશ્કરી દળોએ યમનમાં સાઉદી અરેબિયા અને યુએઈને ટેકો આપ્યો હતો, બદલામાં હમદાનને પૈસા અને શસ્ત્રો બંને આપવામાં આવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો Operation Kaveri: સુદાનમાં ફસાયેલા 38 ગુજરાતીઓ મોડી રાત્રે પહોંચશે મુંબઈ
(PTI)
