ETV Bharat / bharat

International Saving Day 2023 : જાણો શા માટે ભારતમાં એક દિવસ પહેલા જ વિશ્વ બચત દિવસ ઉજવવામાં આવે છે

ભવિષ્યમાં અને આપત્તિના સમયમાં નાણાકીય જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે બચત જરૂરી છે. બચત કરવાની પરંપરા પ્રાચીન સમયથી ચાલી આવે છે. આ પરંપરા વિશે લોકોને જાગૃત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે વિશ્વ બચત દિવસ અથવા આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. સંપૂર્ણ સમાચાર વાંચો...

Etv Bharat
Etv Bharat
author img

By ETV Bharat Gujarati Team

Published : Oct 30, 2023, 6:35 AM IST

હૈદરાબાદ : સામાન્ય વ્યક્તિ હોય કે સંસ્થા હોય કે સરકાર, દરેકની આવક અને ખર્ચ બદલાતા રહે છે. કેટલાક ખર્ચની ધારણા શક્ય છે. આપત્તિ કે અન્ય કોઈ જોખમને કારણે થયેલા ખર્ચની આગાહી કરવી શક્ય નથી. ભવિષ્યના ખર્ચાઓ અને આપત્તિ સમયે તમારી નાણાકીય જરૂરિયાતો બચત દ્વારા પૂરી કરી શકાય છે. બહેતર નાણાકીય વ્યવસ્થાપન દ્વારા, માસિક/દૈનિક આવકનો એક ભાગ વ્યક્તિની અનુકૂળતા મુજબ બચાવવો જોઈએ. બચત કોઈપણ સ્વરૂપે શક્ય છે, નાની કે મોટી. આને ધ્યાનમાં રાખીને દર વર્ષે 30 ઓક્ટોબરે આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

વિશ્વ બચત દિવસ ભારતમાં એક દિવસ પહેલા ઉજવવામાં આવે છે : The World Savings and Retail Banking Institute -WSBI અનુસાર, 31 ઓક્ટોબરે વર્લ્ડ સેવિંગ્સ ડે ઉજવવામાં આવે છે. 31 ઓક્ટોબર 1984ના રોજ તત્કાલીન ભારતીય વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી, ભારતમાં 30 ઓક્ટોબરે વિશ્વ બચત દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.

વિશ્વ બચત દિવસનો ઇતિહાસ : ઑક્ટોબર 1924 માં, પ્રથમ ઇન્ટરનેશનલ સેવિંગ્સ બેંક કોંગ્રેસનું આયોજન મિલાન, ઇટાલીમાં કરવામાં આવ્યું હતું. તેનું આયોજન ઈન્ટરનેશનલ સોસાયટી ઓફ સેવિંગ્સ બેન્ક દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. ઇવેન્ટ દરમિયાન, વક્તાઓએ બચતની જરૂરિયાત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. ઇટાલિયન પ્રોફેસર ફિલિપો રવીઝાએ છેલ્લો દિવસ, 31 ઓક્ટોબરને આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો. આ પછી કેટલાક દેશોમાં તેનું ઔપચારિક આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ઇન્ટરનેટ ક્રાંતિ પછી, નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા રોકાણ વધારવા માટે દર વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસ અથવા વિશ્વ બચત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

બચત યોજનાઓ પર ઊંચા નફાના શિકાર ન થાઓ : સમયના આધારે મુખ્યત્વે 3 પ્રકારની બચત યોજનાઓ છે. પ્રથમ ટૂંકા ગાળા માટે. બીજું મધ્યમ ગાળા માટે અને ત્રીજું લાંબા ગાળા માટે. દરેકના પોતાના ફાયદા અને ગેરફાયદા છે. તે બધા માટે વળતરનો દર અલગ છે. બીજી બાજુ, ઘણી બચત યોજનાઓ છે જે સીધા બજારના જોખમો પર આધારિત છે. નાણાકીય કંપનીઓ સામાન્ય લોકો પાસેથી પૈસા લઈને બજારમાં રોકાણ કરે છે. ત્યાં થતી વધઘટની સીધી અસર રોકાણકારો પર પડે છે. તમામ બચત યોજનાઓનું નિર્ધારણ અને દેખરેખ ભારતીય રિઝર્વ બેંકના હાથમાં છે. ઘણી વખત, ઘણી નકલી નાણાકીય સંસ્થાઓ ઊંચા વળતરનો લાભ બતાવીને રોકાણકારો પાસેથી નાણાં પડાવી લે છે, પરંતુ રોકાણકારને ન તો મૂળ રકમ મળે છે કે ન તો તેના પર વળતર મળે છે. બચત કરો પરંતુ વધુ પડતા નફાનો શિકાર બનવાનું ટાળો અથવા રોકાણ કરતા પહેલા વેરિફિકેશન કરો.

  • રોકાણ કરતા પહેલા આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો
  1. નાણાકીય ક્ષમતા અને જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને રોકાણની યોજના બનાવો
  2. રોકાણ સાથે સંકળાયેલા નાણાકીય જોખમો વાંચો
  3. રોકાણ કરતા પહેલા યોગ્ય સ્ત્રોતોમાંથી વળતર વિશે જાણો
  4. રોકાણ માટે નાણાકીય સંસ્થા પસંદ કરતા પહેલા ચકાસો
  5. ઓનલાઈન બેંકિંગ કરો અથવા હરબાર બેંકના સત્તાવાર પોર્ટલ/સાઈટ પર રોકાણ કરો.
  6. બેંકની વેબસાઇટ પરથી બેંકિંગ એપ ડાઉનલોડ કરો
  7. કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક કરીને રોકાણ ન કરો.
  8. કોઈપણ સંજોગોમાં OTP/CCV/પાસવર્ડ કોઈની સાથે શેર કરશો નહીં.
  • આ મુખ્ય બચત યોજનાઓ છે
  1. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ
  2. રિકરિંગ ડિપોઝિટ
  3. કિસાન વિકાસ પત્ર
  4. સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડ
  5. અટલ પેન્શન યોજના
  6. પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ
  7. એમ્પલોઇ પ્રોવિડન્ટ ફંડ
  8. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના
  9. નેશનલ સેંવિગ સર્ટીફાઇકેટ (NSC)
  10. પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY)
  11. સિનિયર સિટીજન સેવિંગ સ્કિમ (SCSS)
  12. મહિલા સન્માન સેવિંગ સર્ટીફાઇકેટ (MSSC)
  13. પોસ્ટ ઓફિસ મંથલી ઇન્કમ સ્કિમ (POMIS)

રોકાણ કરતા પહેલા નાણાકીય સંસ્થાઓ તપાસો : વધુ નફો મેળવવા માટે, ઘણી વખત આપણે આપણી મૂળ મૂડી પણ ગુમાવવી પડે છે. તે મહત્વનું છે કે તમે રોકાણ કરતા પહેલા તમારું સંશોધન યોગ્ય રીતે કરો. આ માટે, રોકાણ કરતા પહેલા, પોતાને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછો અને જવાબો શોધો. રોકાણકાર કોણ છે? શા માટે તમામ નાણાકીય સંસ્થાઓ સિવાય અન્ય કોઈ વ્યક્તિ આટલું ઊંચું વળતર આપે છે? તમે ક્યાં રોકાણ કરી રહ્યા છો, શું તે RBI દ્વારા માન્ય છે. નાણાકીય સંસ્થા આરબીઆઈના ધોરણોનું કેટલી હદે પાલન કરે છે.

જો બેંક તમારી ફરિયાદ ન સાંભળે તો RBIને ફરિયાદ કરો : આજના સમયમાં મોટાભાગના લોકો રોકાણ માટે ઓનલાઈન માધ્યમનો આશરો લે છે. જો કોઈપણ કારણોસર તમે ઓનલાઈન બેંકિંગ ટ્રાન્ઝેક્શન અથવા રોકાણ દરમિયાન છેતરપિંડીનો શિકાર બનશો, તો તરત જ આ અંગે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાની સાથે નિયમનકારોને જાણ કરો. તમારી બેંક શાખા, ટોલ ફ્રી નંબર અથવા ઈમેલ દ્વારા વ્યક્તિગત રીતે મુલાકાત લઈને આ વિશે ફરિયાદ કરો. તેમના દ્વારા આપવામાં આવેલી સૂચનાઓનું પાલન કરો. જો બેંક સમયસર કોઈ કાર્યવાહી ન કરે, તો રિઝર્વ બેંકની સત્તાવાર વેબસાઈટ rbi.org.in પર જાઓ અને પુરાવા સાથે બેંકિંગ લોકપાલને ફરિયાદ કરો.

જો તમે સાયબર છેતરપિંડીનો શિકાર છો, તો ઓનલાઈન પણ ફરિયાદ કરો : જો તમે કોઈપણ પ્રકારની સાયબર છેતરપિંડીનો શિકાર બનો છો, તો ચોક્કસપણે પોલીસમાં ફરિયાદ કરો. ઉપરાંત, ભારત સરકાર હેઠળના રાષ્ટ્રીય સાયબર રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ, cybercrime.gov.in પર શક્ય તેટલી વહેલી તકે ફરિયાદ દાખલ કરો. આ ઉપરાંત, કૃપા કરીને સાયબર ક્રાઈમ હેલ્પપ્લાન 1930 પર પણ ફરિયાદ કરો. જો પીડિતો સમયસર ફરિયાદ કરે તો શક્ય છે કે તમારા પૈસા બચી શકે અને ગુનેગારની ઓળખ થઈ શકે.

  • Don’t get misled by self-proclaimed influencers who may misguide investors under the guise of education. Discover the truth behind stock market influencers and their tips. Be a smart investor and always do your own research before investing.#NSE #NSEIndia #InvestorAwarenesspic.twitter.com/e7BObb4O2G

    — NSE India (@NSEIndia) October 14, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

મહિલા સન્માન બચત પ્રમાણપત્ર

  • મહિલાઓ/છોકરીઓ આ યોજનામાં રોકાણ કરી શકે છે.
  • સગીરના કિસ્સામાં, તેના વાલી છોકરીના નામે રોકાણ કરી શકે છે.
  • 1,000 થી 2 લાખ રૂપિયા સુધીની રકમ વધુમાં વધુ 2 વર્ષ માટે રોકાણ કરી શકાય છે.
  • હાલમાં રોકાણ પર 7.5 ટકા વાર્ષિક વળતરની જોગવાઈ છે.
  • 2 વર્ષની રોકાણ અવધિ પૂર્ણ થયા પછી રોકાણકારને રકમ ચૂકવવામાં આવશે.
  • સામાન્ય સંજોગોમાં, મહિલા સન્માન બચત પ્રમાણપત્ર પાછું ખેંચી શકાતું નથી.
  • એક વર્ષનો સમયગાળો પૂરો થયા પછી, રોકાણની 40 ટકા રકમ ઉપાડી શકાય છે.
  • ખાતાધારકના મૃત્યુના કિસ્સામાં, ખાતાધારકની ગંભીર બીમારી અને વાલીનું મૃત્યુ, રોકાણકારો અથવા તેમના વારસદારો પૈસા ઉપાડી શકે છે.

હૈદરાબાદ : સામાન્ય વ્યક્તિ હોય કે સંસ્થા હોય કે સરકાર, દરેકની આવક અને ખર્ચ બદલાતા રહે છે. કેટલાક ખર્ચની ધારણા શક્ય છે. આપત્તિ કે અન્ય કોઈ જોખમને કારણે થયેલા ખર્ચની આગાહી કરવી શક્ય નથી. ભવિષ્યના ખર્ચાઓ અને આપત્તિ સમયે તમારી નાણાકીય જરૂરિયાતો બચત દ્વારા પૂરી કરી શકાય છે. બહેતર નાણાકીય વ્યવસ્થાપન દ્વારા, માસિક/દૈનિક આવકનો એક ભાગ વ્યક્તિની અનુકૂળતા મુજબ બચાવવો જોઈએ. બચત કોઈપણ સ્વરૂપે શક્ય છે, નાની કે મોટી. આને ધ્યાનમાં રાખીને દર વર્ષે 30 ઓક્ટોબરે આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

વિશ્વ બચત દિવસ ભારતમાં એક દિવસ પહેલા ઉજવવામાં આવે છે : The World Savings and Retail Banking Institute -WSBI અનુસાર, 31 ઓક્ટોબરે વર્લ્ડ સેવિંગ્સ ડે ઉજવવામાં આવે છે. 31 ઓક્ટોબર 1984ના રોજ તત્કાલીન ભારતીય વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી, ભારતમાં 30 ઓક્ટોબરે વિશ્વ બચત દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.

વિશ્વ બચત દિવસનો ઇતિહાસ : ઑક્ટોબર 1924 માં, પ્રથમ ઇન્ટરનેશનલ સેવિંગ્સ બેંક કોંગ્રેસનું આયોજન મિલાન, ઇટાલીમાં કરવામાં આવ્યું હતું. તેનું આયોજન ઈન્ટરનેશનલ સોસાયટી ઓફ સેવિંગ્સ બેન્ક દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. ઇવેન્ટ દરમિયાન, વક્તાઓએ બચતની જરૂરિયાત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. ઇટાલિયન પ્રોફેસર ફિલિપો રવીઝાએ છેલ્લો દિવસ, 31 ઓક્ટોબરને આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો. આ પછી કેટલાક દેશોમાં તેનું ઔપચારિક આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ઇન્ટરનેટ ક્રાંતિ પછી, નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા રોકાણ વધારવા માટે દર વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય બચત દિવસ અથવા વિશ્વ બચત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

બચત યોજનાઓ પર ઊંચા નફાના શિકાર ન થાઓ : સમયના આધારે મુખ્યત્વે 3 પ્રકારની બચત યોજનાઓ છે. પ્રથમ ટૂંકા ગાળા માટે. બીજું મધ્યમ ગાળા માટે અને ત્રીજું લાંબા ગાળા માટે. દરેકના પોતાના ફાયદા અને ગેરફાયદા છે. તે બધા માટે વળતરનો દર અલગ છે. બીજી બાજુ, ઘણી બચત યોજનાઓ છે જે સીધા બજારના જોખમો પર આધારિત છે. નાણાકીય કંપનીઓ સામાન્ય લોકો પાસેથી પૈસા લઈને બજારમાં રોકાણ કરે છે. ત્યાં થતી વધઘટની સીધી અસર રોકાણકારો પર પડે છે. તમામ બચત યોજનાઓનું નિર્ધારણ અને દેખરેખ ભારતીય રિઝર્વ બેંકના હાથમાં છે. ઘણી વખત, ઘણી નકલી નાણાકીય સંસ્થાઓ ઊંચા વળતરનો લાભ બતાવીને રોકાણકારો પાસેથી નાણાં પડાવી લે છે, પરંતુ રોકાણકારને ન તો મૂળ રકમ મળે છે કે ન તો તેના પર વળતર મળે છે. બચત કરો પરંતુ વધુ પડતા નફાનો શિકાર બનવાનું ટાળો અથવા રોકાણ કરતા પહેલા વેરિફિકેશન કરો.

  • રોકાણ કરતા પહેલા આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો
  1. નાણાકીય ક્ષમતા અને જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને રોકાણની યોજના બનાવો
  2. રોકાણ સાથે સંકળાયેલા નાણાકીય જોખમો વાંચો
  3. રોકાણ કરતા પહેલા યોગ્ય સ્ત્રોતોમાંથી વળતર વિશે જાણો
  4. રોકાણ માટે નાણાકીય સંસ્થા પસંદ કરતા પહેલા ચકાસો
  5. ઓનલાઈન બેંકિંગ કરો અથવા હરબાર બેંકના સત્તાવાર પોર્ટલ/સાઈટ પર રોકાણ કરો.
  6. બેંકની વેબસાઇટ પરથી બેંકિંગ એપ ડાઉનલોડ કરો
  7. કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક કરીને રોકાણ ન કરો.
  8. કોઈપણ સંજોગોમાં OTP/CCV/પાસવર્ડ કોઈની સાથે શેર કરશો નહીં.
  • આ મુખ્ય બચત યોજનાઓ છે
  1. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ
  2. રિકરિંગ ડિપોઝિટ
  3. કિસાન વિકાસ પત્ર
  4. સોવરિન ગોલ્ડ બોન્ડ
  5. અટલ પેન્શન યોજના
  6. પબ્લિક પ્રોવિડન્ટ ફંડ
  7. એમ્પલોઇ પ્રોવિડન્ટ ફંડ
  8. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના
  9. નેશનલ સેંવિગ સર્ટીફાઇકેટ (NSC)
  10. પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY)
  11. સિનિયર સિટીજન સેવિંગ સ્કિમ (SCSS)
  12. મહિલા સન્માન સેવિંગ સર્ટીફાઇકેટ (MSSC)
  13. પોસ્ટ ઓફિસ મંથલી ઇન્કમ સ્કિમ (POMIS)

રોકાણ કરતા પહેલા નાણાકીય સંસ્થાઓ તપાસો : વધુ નફો મેળવવા માટે, ઘણી વખત આપણે આપણી મૂળ મૂડી પણ ગુમાવવી પડે છે. તે મહત્વનું છે કે તમે રોકાણ કરતા પહેલા તમારું સંશોધન યોગ્ય રીતે કરો. આ માટે, રોકાણ કરતા પહેલા, પોતાને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછો અને જવાબો શોધો. રોકાણકાર કોણ છે? શા માટે તમામ નાણાકીય સંસ્થાઓ સિવાય અન્ય કોઈ વ્યક્તિ આટલું ઊંચું વળતર આપે છે? તમે ક્યાં રોકાણ કરી રહ્યા છો, શું તે RBI દ્વારા માન્ય છે. નાણાકીય સંસ્થા આરબીઆઈના ધોરણોનું કેટલી હદે પાલન કરે છે.

જો બેંક તમારી ફરિયાદ ન સાંભળે તો RBIને ફરિયાદ કરો : આજના સમયમાં મોટાભાગના લોકો રોકાણ માટે ઓનલાઈન માધ્યમનો આશરો લે છે. જો કોઈપણ કારણોસર તમે ઓનલાઈન બેંકિંગ ટ્રાન્ઝેક્શન અથવા રોકાણ દરમિયાન છેતરપિંડીનો શિકાર બનશો, તો તરત જ આ અંગે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાની સાથે નિયમનકારોને જાણ કરો. તમારી બેંક શાખા, ટોલ ફ્રી નંબર અથવા ઈમેલ દ્વારા વ્યક્તિગત રીતે મુલાકાત લઈને આ વિશે ફરિયાદ કરો. તેમના દ્વારા આપવામાં આવેલી સૂચનાઓનું પાલન કરો. જો બેંક સમયસર કોઈ કાર્યવાહી ન કરે, તો રિઝર્વ બેંકની સત્તાવાર વેબસાઈટ rbi.org.in પર જાઓ અને પુરાવા સાથે બેંકિંગ લોકપાલને ફરિયાદ કરો.

જો તમે સાયબર છેતરપિંડીનો શિકાર છો, તો ઓનલાઈન પણ ફરિયાદ કરો : જો તમે કોઈપણ પ્રકારની સાયબર છેતરપિંડીનો શિકાર બનો છો, તો ચોક્કસપણે પોલીસમાં ફરિયાદ કરો. ઉપરાંત, ભારત સરકાર હેઠળના રાષ્ટ્રીય સાયબર રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ, cybercrime.gov.in પર શક્ય તેટલી વહેલી તકે ફરિયાદ દાખલ કરો. આ ઉપરાંત, કૃપા કરીને સાયબર ક્રાઈમ હેલ્પપ્લાન 1930 પર પણ ફરિયાદ કરો. જો પીડિતો સમયસર ફરિયાદ કરે તો શક્ય છે કે તમારા પૈસા બચી શકે અને ગુનેગારની ઓળખ થઈ શકે.

  • Don’t get misled by self-proclaimed influencers who may misguide investors under the guise of education. Discover the truth behind stock market influencers and their tips. Be a smart investor and always do your own research before investing.#NSE #NSEIndia #InvestorAwarenesspic.twitter.com/e7BObb4O2G

    — NSE India (@NSEIndia) October 14, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data=" ">

મહિલા સન્માન બચત પ્રમાણપત્ર

  • મહિલાઓ/છોકરીઓ આ યોજનામાં રોકાણ કરી શકે છે.
  • સગીરના કિસ્સામાં, તેના વાલી છોકરીના નામે રોકાણ કરી શકે છે.
  • 1,000 થી 2 લાખ રૂપિયા સુધીની રકમ વધુમાં વધુ 2 વર્ષ માટે રોકાણ કરી શકાય છે.
  • હાલમાં રોકાણ પર 7.5 ટકા વાર્ષિક વળતરની જોગવાઈ છે.
  • 2 વર્ષની રોકાણ અવધિ પૂર્ણ થયા પછી રોકાણકારને રકમ ચૂકવવામાં આવશે.
  • સામાન્ય સંજોગોમાં, મહિલા સન્માન બચત પ્રમાણપત્ર પાછું ખેંચી શકાતું નથી.
  • એક વર્ષનો સમયગાળો પૂરો થયા પછી, રોકાણની 40 ટકા રકમ ઉપાડી શકાય છે.
  • ખાતાધારકના મૃત્યુના કિસ્સામાં, ખાતાધારકની ગંભીર બીમારી અને વાલીનું મૃત્યુ, રોકાણકારો અથવા તેમના વારસદારો પૈસા ઉપાડી શકે છે.

For All Latest Updates

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.