ન્યુઝ ડેસ્ક: આયુર્વેદમાં એવું માનવામાં આવે છે કે મધની કોઈ અસર (benefits of honey) થતી નથી, પરંતુ તે યોગવાહી છે, એટલે કે જો મધને ઠંડા-સ્વાદિષ્ટ ખોરાકમાં ભેળવીને પીવામાં આવે તો તેની અસર શીતળ બને છે. બીજી તરફ જો તેને ગરમા-ગરમ ખાવાની સાથે ખાવામાં આવે તો તેની અસર પણ ગરમ થાય છે. તેથી, તે આયુર્વેદિક દવાઓના વપરાશ માટે એક આદર્શ ભાગીદાર માનવામાં આવે છે. માત્ર દવાઓથી જ નહીં, પરંતુ તેના મૂળ સ્વરૂપમાં એટલે કે માત્ર મધનું સેવન કરવું અથવા તેને કોઈ ખાસ ખોરાક કે પીણા સાથે સેવન કરવું સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે.
મધ સ્વાસ્થ્ય માટે દરેક રીતે ફાયદાકારક
જો પોષક તત્ત્વોની વાત કરીએ તો મધમાં ફ્રુક્ટોઝ, નિયાસિન, કાર્બોહાઇડ્રેટ, રિબોફ્લેવિન, વિટામિન B6, વિટામિન A, વિટામિન C, આયર્ન, મેગ્નેશિયમ, કેલ્શિયમ, કેલરી, સોડિયમ, પોટેશિયમ અને ડાયેટરી ફાઇબર સહિતના ઘણા (medicinal benefits of honey) પોષક તત્વો હોય છે, તેમાં એન્ટીબાયોટીક્સ અને એન્ટી ઓક્સીડેન્ટ ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે, તેની સાથે સાથે તેમાં બીજા ઘણા પ્રકારના ઔષધીય ગુણો પણ જોવા મળે છે, તેથી તે સ્વાસ્થ્ય માટે દરેક રીતે ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.
મધને આયુર્વેદિક દવાઓ સાથે લેવાની સલાહ
નિરોગ આયુર્વેદિક હોસ્પિટલ, મુંબઈના નિષ્ણાત ડૉ. મનીષા કાલે કહે છે કે, આયુર્વેદમાં મધને કફ, ઝેર, રક્ત પિત્ત અને હેડકીને દૂર કરવા માટે માનવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, તે અન્ય ઘણી દવાઓ માટે એક આદર્શ ભાગીદાર માનવામાં આવે છે, જે દવાના ગુણધર્મોને વધારે છે. તેથી, તેને ઘણી આયુર્વેદિક દવાઓ સાથે લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
મધનો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક
મધનું સેવન અને તેનો બાહ્ય ઉપયોગ બંને સ્વાસ્થ્ય અને સુંદરતા માટે ખૂબ ફાયદા લાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેને હુંફાળા પાણીમાં ભેળવીને અથવા મધને તેના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં ચાટવાથી, જ્યાં તે ગળામાં દુખાવો, વજન ઘટાડવું અને કબજિયાત જેવા પાચન સંબંધી રોગોમાં રાહત આપે છે, જ્યારે તેને ઉબટન સાથે ભેળવીને અથવા ચહેરા પર માત્ર મધનો ઉપયોગ કરવાથી ત્વચા પર નિખાર રહે છે. તંદુરસ્ત અને તે ગ્લો વધારવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા, ઘા ઝડપથી રૂઝાવવા, શરીરમાંથી ઝેરી તત્વો દૂર કરવા, પાચનશક્તિ વધારવા અને ભૂખ વધારવામાં મધનો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
મધનું સેવન કરવાથી શરીરને અનેક રીતે ફાયદો થાય છે
માત્ર દવાઓ સાથે જ નહીં, પરંતુ અમુક પ્રકારના ખાદ્યપદાર્થો અને પીણાંમાં પણ મધનું સેવન કરવાથી શરીરને અનેક રીતે ફાયદો થાય છે. આમાંના કેટલાક ખોરાક અથવા પીણા નીચે મુજબ છે.
- લીંબુ અને મધ
સવારે ખાલી પેટે હૂંફાળા પાણી અને લીંબુ સાથે મધનું સેવન કરવું આદર્શ માનવામાં આવે છે. તે પેટ સાફ કરે છે, પાચનમાં સુધારો કરે છે, વજન ઘટાડે છે, શરીરને હાઇડ્રેટ રાખે છે, તેમજ સુંદરતામાં પણ વધારો કરે છે.
- છુઆરા અને મધ
ફાઈબર, કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ, કેલ્શિયમ વગેરે છુઆરામાં ઘણા પ્રકારના પોષક તત્વો જોવા મળે છે. આવી સ્થિતિમાં મધ અને છુઆરાનું એકસાથે સેવન કરવાથી બંનેના ગુણો શરીરને અનેક રીતે ફાયદો પહોંચાડે છે. ખાસ કરીને છુઆરા અને મધનું એકસાથે સેવન કરવાથી યાદશક્તિ, શારીરિક શક્તિ, શરીરમાં ઉર્જા અને ભૂખ વધે છે. આ સિવાય બંનેનું એકસાથે સેવન કરવાથી પુરૂષોમાં પુરુષ શક્તિ વધે છે અને સાથે જ તેમના વીર્યની સંખ્યા પણ સારી રહે છે.
- મેથી અને મધ
મેથી અને મધ પણ એક આદર્શ સંયોજનમાં ગણાય છે. ખાસ કરીને મેથીના દાણા સાથે ઉકાળેલા પાણીને ઠંડુ કર્યા પછી તેની સાથે મધનું સેવન કરવાથી અથવા મેથીના દાણાના પાવડર સાથે મધનું સેવન કરવાથી ઘણી સમસ્યાઓ દૂર થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, વાયરલ તાવમાં, વજન ઘટાડવામાં, પાચનની સમસ્યાઓમાં, કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવામાં, પુરુષોમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોનનું સ્તર વધારવામાં, શરીરમાં બળતરા ઘટાડવામાં અને નવી માતાનું દૂધ વધારવામાં, મેથી અને મધનું મિશ્રણ સાબિત થઈ શકે છે. ખૂબ સારા બનો.
મધ સાથે શું ન ખાવું
ડૉ. મનીષા સમજાવે છે કે, મધને આદર્શ સંયોજન આહાર તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યું હોવા છતાં, કેટલાક આહાર એવા છે જેમાં મધનો ઉપયોગ વર્જિત માનવામાં આવે છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.
ઘી, તેલ, મૂળા, ગરમ પાણી, દૂધ અથવા અન્ય પીણાં, દ્રાક્ષ કમળના બીજ
તબીબી પરામર્શ જરૂરી
ડૉક્ટર મનીષા જણાવે છે કે, કેટલીક ખાસ પરિસ્થિતિઓ, બીમારીઓ અથવા સમસ્યાઓમાં મધનું સેવન શરીરને નુકસાન પણ પહોંચાડે છે. એટલું જ નહીં, બજારમાં મળતા કેટલાક મધમાં ખાંડ ભેળવવામાં આવે છે, જે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક પણ હોઈ શકે છે. તેથી, બને ત્યાં સુધી શુદ્ધતા તપાસ્યા પછી જ મધ ખરીદો. કોઈપણ દવા સાથે અથવા કોઈપણ સ્વરૂપમાં મધનું સેવન કરતા પહેલા, તમારે એકવાર ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
