હૈદરાબાદ: વિશ્વ સ્તનપાન સપ્તાહ દર વર્ષે 1-7 ઓગસ્ટ ઉજવવામાં આવે છે. "તંદુરસ્ત ગ્રહ માટે સ્તનપાનને સપોર્ટ "એ 2020 માં થીમ છે.
તે સૌથી તંદુરસ્ત ખોરાક છે જે આપણે બાળકને આપી શકીએ છીએ. ઘણીવાર બાળક માટે અમૃત તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે અનેક ફાયદાઓ આપે છે.
ઇ.ટી.વી. ભારત સુખીભાવાએ પ્રખ્યાત સ્ત્રીરોગચિકિત્સક અને પ્રસૂતિવિજ્ઞનાના, એમડી OBGY, FICOG, FMAS, પ્રોફેસર ઓબ્સ્ટેટ્રિક્સ અને સ્ત્રીરોગનિષ્ણાંત, ભૂતપૂર્વ સુપ્રિટેન્ડન્ટ CAMA અને ALBLESS હોસ્પિટલો, મુંબઈ, ડૉક્ટર રાજશ્રી કાતકે સાથે વાત કરી હતી.
સ્તનપાન કરાવવાના ફાયદા ?
માતાનું દૂધ નવજાત બાળકનો સંપૂર્ણ ખોરાક છે. તે અમૃત જેવું છે કારણ કે તેમાં શ્વાસોચ્છવાસના ચેપ જેવા નવજાત શિશુના રોગો સામે લડવા માટે ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન છે તેથી ન્યુમોનિયા અને ચેપને કારણે મૃત્યુદર ઘટી જશે.
માતાનું દૂધ સંપૂર્ણ પોષણક્ષમ છે જેમાં કાર્બોહાઈડ્રેટ પ્રોટીન અને સરળતાથી સુપાચ્ય ચરબી હોય છે. માતાના દૂધમાં રહેલા ખનિજો અને કેલ્શિયમ અને આયર્ન બાળકને સારી રીતે વિકસવામાં મદદ કરે છે.
બાળકોને શું ફાયદા થાય છે?
- માતા સાથે ભાવનાત્મક બંધનને વધુ ગાઢ બનાવો જેથી તેમની ભાવનાત્મક ક્વોન્ટિએંટ વધારે છે, તેથી તેઓ જીવનમાં સારું કરી શકે છે.
- જે બાળકો સ્તનુાત કરે છે તેમની પાસે સારી ઇન્ટેલિજન્ટ ક્વોલિટી હોય છે.
- તે ફોર્મ્યુલા ફીડને બદલે બાળકના આરોગ્યપ્રદ રીતે વજન વધારવાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- સ્તનપાન કરાવતા બાળકો સામાન્ય રીતે કબજિયાતથી પીડાતા નથી
- બાળકને શ્વાસનો ચેપ, ઝાડા અને કાનના ચેપથી રક્ષણ તેમજ એલર્જીથી બચાવે છે.
બાળકોને કેટલી વાર સ્તનપાન આપવું જોઈએ?
જ્યારે પણ બાળકને ભૂખ લાગે છે, ત્યારે આપણે ખોરાક આપવો જોઈએ, જેને "માંગ ખોરાક" કહેવામાં આવે છે, જે સામાન્ય રીતે દર દોઢ થી 3 કલાકમાં હોય છે. આપણે બાળકને સ્તનપાન માટે દબાણ ન કરવું જોઈએ.
છ મહિના સુધી સ્તનપાન માટે બાળકોને વધારાનું પાણી અથવા “ગુટ્ટી” ન આપો. માતાનું દૂધ બાળક માટે બરોબર છે. સ્તન દૂધમાં પાણીની પૂરતી માત્રા હોય છે તેથી વધારે પાણી આપવાની જરૂર નથી. યોગ્ય સ્વચ્છતા ન રાખવાથી 6 મહિના સુધી બાળકમાં ચેપ લાવી શકે છે. જ્યારે બાળક દૂધથી સંતુષ્ટ થાય છે, ત્યારે બાળકો શાંત થાય છે અને સારી ઉંઘ આવે છે. જો બાળક રડતું હોય તો દૂધની ઉણપની તપાસો.
જો માતા કોવિડ પોઝિટિવ હોય તો બાળકને સ્તનપાન કરાવવું?
કોવિડના કિસ્સામાં જો માતા પોઝિટિવ હોય તો તે બાળકને યોગ્ય ગાઉન અને માસ્ક પહેરીને સ્તનપાન કરાવી શકે છે. શિશુ સાથેનું બોન્ડિંગ કોવિડ દરમિયાન પણ હોવું જોઈએ.અને માતા તેની સારવાર પણ કરાવી શકે છે.
સ્તનપાન દરમ્યાન આહાર / પોષણનું પાલન:
જો બાળકને તાવ કે ઝાડા હોય તો સ્તનપાન ચાલુ રાખી શકાય.
એનિમિક માતાઓ બાળકને ફીડ કરી શકે છે પરંતુ તેણે અને બાળક બંનેને પૂરતા પોષક તત્વો મળે તેની ખાતરી કરવા માટે તેણે યોગ્ય આયર્ન અને કેલ્શિયમનો આહાર લેવો પડશે.
સ્તનપાન કરાવતી માતાઓમાં કેલ્શિયમ પૂરક સાંધાનો દુખાવો અટકાવે છે. અળદ અથવા કાળા ગ્રામ સાંધાના દુખાવામાં મદદ કરવા માટે જાણીતી છે.
મેથીથી બનેલી પોર્રીજ અને રાગી સ્તન દૂધના ઉત્પાદનમાં વધારો કરવામાં મદદ કરે છે.
ઘરેલું રાંધેલા ખોરાક તેમજ તાજા રાંધેલા સંતુલિત આહાર માતા માટે સારા છે.
