নিউজ ডেস্ক, 29 ছেপ্টেম্বৰ: ভাৰতৰ চন্দ্ৰ অভিযান চন্দ্ৰযান-3 সম্ভৱতঃ চন্দ্ৰৰ অন্যতম পুৰণি গহ্বৰত অৱতৰণ কৰিছিল বুলি এই অভিযান আৰু উপগ্ৰহৰ ছবি বিশ্লেষণ কৰা বিজ্ঞানীসকলে প্ৰকাশ কৰিছে ।
3.85 বিলিয়ন বছৰ আগৰ অমৃত যুগত এই গহ্বৰটো গঠন হৈছিল আৰু ই চন্দ্ৰৰ ইতিহাসৰ অন্যতম পুৰণি সময়কাল বুলি ভৌতিক গৱেষণা পৰীক্ষাগাৰ আৰু ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ইছৰো), আহমেদাবাদ, 2019 ৰ গৱেষককে ধৰি দলটোৱে জানিবলৈ দিছিল ।
ভৌতিক গৱেষণা পৰীক্ষাগাৰৰ গ্ৰহ বিজ্ঞান বিভাগৰ সহযোগী অধ্যাপক এছ বিজয়নে সংবাদ মাধ্যমৰ আগত কয়, "চন্দ্ৰযান-3 লেণ্ডিং ছাইট হৈছে এক অনন্য ভূতাত্ত্বিক পৰিৱেশ য'ত আন কোনো মিছন যোৱা নাই । মিছনৰ প্ৰজ্ঞান ৰভাৰৰ ছবিসমূহ এই অক্ষাংশত চন্দ্ৰৰ প্ৰথম অন-ছাইট । ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰকাশ পাইছে যে সময়ৰ লগে লগে চন্দ্ৰৰ বিৱৰ্তন কেনেকৈ হৈছিল ।"
গ্ৰহ বা চন্দ্ৰৰ দৰে বৃহৎ বস্তুৰ পৃষ্ঠত গ্ৰহাণুৱে খুন্দা মাৰিলে ক্ৰেটাৰ গঠন হয় আৰু স্থানান্তৰিত পদাৰ্থক ‘ইজেক্টা’ বোলা হয় ।
সময়ৰ লগে লগে চন্দ্ৰৰ বিৱৰ্তন কেনেকুৱা হৈছে সেই কথা প্ৰকাশ কৰি ছবিসমূহে দেখুৱাইছে যে ক্ৰেটাৰৰ এটা আধা অংশ দক্ষিণ মেৰু-আইটকেন অৱবাহিকাৰ পৰা পেলোৱা বা 'ইজেক্টা'ৰ তলত পুতি থোৱা হৈছে -- চন্দ্ৰৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু পৰিচিত ইমপেক্ট বেচিন, গৱেষকসকলে কয় ৷
ইমপেক্ট বেচিন হৈছে 300 কিলোমিটাৰৰ ওপৰৰ ব্যাসৰ বৃহৎ জটিল গহ্বৰ, আনহাতে এটা গহ্বৰৰ ব্যাসৰ 300 কিলোমিটাৰৰ তলত ।
ইকাৰাছ আলোচনীত প্ৰকাশ পোৱা অধ্যয়নটোৰ সংশ্লিষ্ট লেখক বিজয়নে ব্যাখ্যা কৰি কয়, "ইজেক্টা গঠন হোৱাটো যেতিয়া আপুনি বালিৰ ওপৰত বল এটা দলিয়াই দিয়ে আৰু ইয়াৰ কিছু অংশ স্থানান্তৰিত হয় বা বাহিৰলৈ দলিয়াই দিয়া হয় তেতিয়াৰ দৰেই ।”
বিজয়নে কয় যে যেতিয়া ইমপেক্ট বেচিন গঠন হ’ব তেতিয়া পৃষ্ঠৰ সামগ্ৰী বাহিৰলৈ পেলাই দিয়া হ’ব । ইমপেক্ট বেচিনৰ ব্যাস ডাঙৰ হ’লে অধিক গভীৰতাৰ পৰা ছাব-ছাৰ্ফেচ সামগ্ৰী খনন কৰা হ’ব ।
এই ক্ষেত্ৰত চন্দ্ৰযান-3 এটা গহ্বৰৰ ভিতৰত অৱতৰণ হোৱা দেখা গৈছিল ৷ প্ৰায় 160 কিলোমিটাৰ ব্যাসৰ আৰু ছবিবোৰত প্ৰায় অৰ্ধবৃত্তাকাৰ গঠন হিচাপে ধৰা পৰিছিল ।
গৱেষকসকলে কয় যে ইয়াৰ দ্বাৰা সম্ভৱতঃ গহ্বৰৰ এটা আধা অংশ দক্ষিণ মেৰু-আইটকেন অৱবাহিকাৰ পৰা ওলাই অহা ইজেক্টাৰ তলত পুতি থোৱাৰ ফলত ‘অৱক্ষয়’ হোৱাৰ কথা বুজা যায় ।
বিজয়নে কয় যে ইয়াৰ উপৰিও লেণ্ডিং ছাইটৰ ওচৰত আৰু অধিক দূৰৈৰ আন এটা ইমপেক্ট ক্ৰেটাৰৰ পৰা ‘বাহিৰলৈ পেলোৱা’ ইজেক্টা বা সামগ্ৰী পৰ্যবেক্ষণ কৰা হৈছিল -- প্ৰজ্ঞান ৰভাৰে ধৰা পৰা ছবিত দেখা গ’ল যে লেণ্ডিং ছাইটত একে প্ৰকৃতিৰ সামগ্ৰী উপস্থিত আছিল ।
চন্দ্ৰযান-3 বিমানত থকা বিক্ৰম লেণ্ডাৰে চন্দ্ৰপৃষ্ঠত প্ৰজ্ঞান ৰভাৰখন নিয়োগ কৰিছিল ।
তেওঁ কয় যে একেলগে মিছন আৰু উপগ্ৰহৰ ছবিসমূহে দেখুৱাইছে যে চন্দ্ৰযান-3 অৱতৰণ স্থানত চন্দ্ৰৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ পৰা জমা হোৱা সামগ্ৰীৰে গঠিত ।
ইছৰো, বেংগালুৰুৰ উদ্যোগত আৰম্ভ হোৱা এই অভিযানে 2023 চনৰ 23 আগষ্টত চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰুৰ ওচৰত মিহিকৈ অৱতৰণ কৰে । 2023 চনৰ 26 আগষ্টত অৱতৰণ স্থানৰ নাম শিৱ শক্তি পইণ্ট নামেৰে নামাকৰণ কৰা হয় ।
তেওঁলোকৰ ফলাফলৰ বৈধতা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে গৱেষকসকলে অমৃত যুগত গঠিত অন্যান্য গহ্বৰসমূহো পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল আৰু দেখিছিল যে ইয়াৰে অধিকাংশই গুৰুতৰভাৱে অৱক্ষয় আৰু পৰিৱৰ্তিত হৈছিল ৷
এই তথ্যই মহাকাশৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ ফলত হোৱা বতৰৰ প্ৰভাৱ বা ‘মহাকাশৰ বতৰৰ পৰিৱৰ্তন’ৰ ইংগিতো দিয়ে বুলি তেওঁলোকে কয় ।
