ETV Bharat / opinion

হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানী আৰু নিয়ামক ব্যৱস্থা - Reserve Bank of India

Regulatory for housing finance companies : সাম্প্ৰতিক সময়ত বেংক আৰু এন বি এফ চি খণ্ডই সহ-ঋণৰ জৰিয়তে সমাজৰ প্রান্তিক শ্ৰেণীক যুটীয়াভাৱে সেৱা আগবঢ়োৱাৰ বাবে একত্ৰিত হৈছে । আৰ বি আয়ে সহ-ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীৰ লগতে ডিজিটেল ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীও প্ৰস্তুত কৰিছে । এই সন্দৰ্ভত নাৰায়ণ এছ কুমাৰৰ এক বিশেষ প্ৰতিবেদন ।

Regulatory For Housing Finance Companies
প্ৰতিনিধিত্বমূলক ছবি (Getty Image)
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Aug 21, 2024, 6:14 PM IST

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২১ আগষ্ট : হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানী (Housing Finance Company), এন বি এফ চি (NBFC) আৰু বেঙ্কবোৰে ব্যক্তিৰ লগতে কৰ্প'ৰেটসকলক হাউছিং ফাইনেন্সৰ জৰিয়তে ধনৰ যোগান ধৰে । তেওঁলোকে ঋণ লওঁতাৰ ঋণৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে । বেংকবোৰ সাধাৰণতে আনুষ্ঠানিক আৰু নগৰীয় কেন্দ্ৰত সক্ৰিয় । আনহাতে, এইচ এফ চি (HFC) আৰু এন বি এফ চি অৰ্ধ-নগৰীয় আৰু অনানুষ্ঠানিক কেন্দ্ৰত অধিক সক্ৰিয় । সেইবোৰৰ শক্তি হৈছে সঠিক ঋণ মূল্যায়ন আৰু দ্ৰুততাৰে গ্ৰাহকৰ সন্তুষ্টি । সাম্প্ৰতিক সময়ত বেংক আৰু এন বি এফ চি খণ্ডই সহ-ঋণৰ (colending) জৰিয়তে সমাজৰ প্রান্তিক শ্ৰেণীক যুটীয়াভাৱে সেৱা আগবঢ়োৱাৰ বাবে একত্ৰিত হৈছে । আৰ বি আয়ে সহ-ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীৰ লগতে ডিজিটেল ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীও আনিছে ।

আনফালে, 2024 চনৰ 12 আগষ্ট তাৰিখে হাউছিং ফাইনেন্সৰ বাবে নিয়ামক কৰ্তৃপক্ষ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে ইয়াৰ নিৰ্দেশনাবোৰ প্ৰকাশ কৰিছে । ইয়াত ভাৰতত গৃহ বিত্ত খণ্ডৰ শক্তিশালীকৰণৰ দিশত এক ইতিবাচক পদক্ষেপ থকা অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীৰ (Non-Banking Finance Company) সৈতে হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানীবোৰৰ বাবে নিয়ামক ফ্ৰেমৱৰ্কৰ সামঞ্জস্য আছে ।

পৰিমাপ ভিত্তিক নিয়মাৱলীৰ আগমনৰ লগে লগে দেখা গৈছে যে নিয়ন্ত্ৰকে বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ বাবে নিয়ামক নিৰ্দেশনাবোৰ (Regulatory prescriptions) মুখ্যত তেওঁলোকৰ সম্পদ বহী (Asset Book) আৰু ব্যৱসায়ৰ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সামঞ্জস্য কৰি আহিছে । এই নিৰ্দেশনাবোৰক বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰে আদৰণি জনাইছে । কিন্তু প্ৰত্যাহ্বানটো হ'ল যে কম পৰিসৰৰ সৰু সৰু বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰ ক্ৰমান্বয়ে অলাগী হৈ পৰিব আৰু চিৰকালৰ বাবে অস্তিত্বহীন হৈ পৰিব । যাৰ প্ৰভাৱ তেওঁলোকৰ দ্বাৰা পৰিপূৰ্ণ কৰা বিশেষ খণ্ডৰ ওপৰতো পৰিব পাৰে ।

12 আগষ্টৰ অধিসূচনাৰ পৰা অহা সামঞ্জস্যৰ হিচাপ-নিকাচৰ বিশেষত্ব তলত দিয়া ধৰণৰ :

হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানীৰ নিয়ন্ত্ৰণ এইচ এফ চি : 9 আগষ্ট, 2019-ৰ পৰা নেচনেল হাউছিং বেঙ্কৰ (এন এইচ বি) পৰা ৰিজাৰ্ভ বেংকলৈ স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল । সেই অনুসৰি, ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক আইন, 1934-ৰ অধ্যায় III B ধাৰাৰ পৰা এইচ এফ চিবোৰক প্ৰদান কৰা ৰেহাই ধাৰা 45-IA (পঞ্জীয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু মুঠ মালিকানাধীন পুঁজি)ৰ বাহিৰে প্ৰত্যাহাৰ কৰা হৈছিল । লগতে ৰাষ্ট্ৰীয় গৃহ নিৰ্মাণ বেঙ্ক আইন, 1987ৰ ধাৰা 29B আৰু 29C-ৰ ব্যৱস্থাবোৰ এইচ এফ চিৰ বাবে প্ৰযোজ্য হৈ আছে ।

আৰ বি আয়ে 2023 চনৰ অক্টোবৰত মাষ্টাৰ ডাইৰেকচন 'ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক অব ইণ্ডিয়া (নন-বেঙ্কিং ফাইনেন্সিয়েল কোম্পানী– স্কেল বেছড ৰেগুলেচন) নিৰ্দেশনা, 2023' জাৰি কৰিছিল । যিবোৰ এইচ এফ চিৰ বাবে প্ৰযোজ্য কৰা হৈছিল আৰু সেইবোৰ এন বি এফ চি-মিডল লেয়াৰত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছিল ।

তেতিয়াৰে পৰা বিভিন্ন বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ ওপৰত প্ৰযোজ্যতা অনুসৰি নিয়মাৱলীৰ সামঞ্জস্য প্ৰক্ৰিয়া বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ কাৰ্যকৰী তত্ত্বাৱধান আৰু বিত্তীয় খণ্ডৰ দৃঢ় বিকাশৰ বাবে সময়ে সময়ে হাতত লোৱা হৈছে ।

এন এইচ বি আইন, 1987-ৰ ধাৰা 29B-ৰ ক্ষেত্ৰত জমা লোৱা এইচ এফ চিৰ বাবে ৰাজহুৱা জমাৰ বিপৰীতে 13 শতাংশ লিকুইড এছেট চলিত ভিত্তিত বজাই ৰাখিব লাগিব, যাক এতিয়া পৰ্যায় অনুসৰি সংশোধন কৰা হৈছে আৰু 2025 চনৰ 1 জুলাইৰ ভিতৰত তেওঁলোকৰ হাতত থকা ৰাজহুৱা জমাৰ 15 শতাংশলৈকে বৃদ্ধি কৰা হৈছে । চাপমুক্ত অনুমোদিত ছিকিউৰিটিৰ নিম্নতম 10% ৰাজহুৱা জমাৰ শতাংশ হিচাপে ৰাখিবলগা মুঠ 15% চাপমুক্ত অনুমোদিত ছিকিউৰিটিৰ সৈতে ৰাখিব লাগিব ।

মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 40- নন-বেঙ্কিং ফাইনেন্সিয়েল কোম্পানী– হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানী (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনাত অন্তৰ্ভুক্ত থকা এইচ এফ চিৰ বাবে লিকুইড এছেটৰ সুৰক্ষিত জিম্মাৰ নিয়মাৱলী, 2021 বাতিল কৰা হৈছে আৰু মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 33-ত অন্তৰ্ভুক্ত নিৰ্দেশনা– অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীবোৰ ৰাজহুৱা জমা (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনা গ্ৰহণ, 20161 লিকুইড এছেটৰ সুৰক্ষিত জিম্মা/এছ এল আৰ ছিকিউৰিটিজৰ ওপৰত সুত সংগ্ৰহৰ ওপৰত লোৱা এইচ এফ চি জমাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য কৰা হৈছে ।

ৰাজহুৱা জমাৰ পৰিমাণ আৰু জনসাধাৰণৰ পৰা বৃদ্ধি কৰিবলগা ম্যাদৰ সৰ্বোচ্চ সীমা মুঠ মালিকানাধীন পুঁজিৰ 3 গুণৰ পৰা 1.5 গুণলৈ আৰু 120 মাহৰ পৰা 60 মাহলৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে ।

মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 30-ত সন্নিবিষ্ট নিৰ্দেশনা– অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীবোৰে শাখাবোৰৰ ওপৰত ৰাজহুৱা জমা (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনা গ্ৰহণ আৰু জমা সংগ্ৰহৰ বাবে এজেণ্ট নিয়োগৰ বাবে এতিয়া প্ৰযোজ্য হ'ব ।

এইচ এফ চিয়ে লোৱা জমা আৰু লগতে তেওঁলোকে সকলো সময়তে গ্ৰহণ কৰা ৰাজহুৱা জমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ সম্পত্তি কভাৰেজ লোৱাটো তেওঁলোকে বজাই ৰাখিব লাগিব ।

কেন্দ্ৰীয় কেবিনেটে প্ৰধানমন্ত্ৰী আৱাস যোজনা-নগৰ (Pradhan Mantri Awas Yojana-Urban, PMAY-U) 2.0 আঁচনিত অনুমোদন জনাইছে । ইয়াৰ অধীনত 2024-25 আৰু 2028-29 বৰ্ষৰ ভিতৰত নগৰাঞ্চলত এক কোটি ঘৰ নিৰ্মাণ কৰা হ'ব । যোগ্য হিতাধিকাৰীসকলে চহৰাঞ্চলত সুলভ গৃহ নিৰ্মাণ, ক্ৰয় বা ভাড়াত ল'বৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰিব লাগিব ।

বস্তিবাসী, এছ চি/এছ টি, সংখ্যালঘু, বিধৱা, বিকলাঙ্গ ব্যক্তি আৰু সমাজৰ অন্যান্য সুবিধা-বঞ্চিত শ্ৰেণীকে ধৰি 3 টা প্রান্তিক গোটৰ প্ৰতি বিশেষ মনোযোগ দিয়া হ'ব । ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নিয়ামক পদক্ষেপসমূহে দীৰ্ঘম্যাদী আৱাস সমাধানৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ নিশ্চিত কৰি সকলো নাগৰিকৰ জীৱনধাৰণৰ মানদণ্ড বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰৰ সৰ্বাধিক উদ্দেশ্যৰ সৈতে সংগতি ৰাখিছে ।

লগতে পঢ়ক :চহৰসমূহৰ ক্ষেত্ৰত কেন্দ্ৰীয় বাজেট ২০২৪-২৫ৰ বিশ্লেষণ : সম্ভাৱনা আৰু প্ৰত্যাহ্বান - India Budget 2024
লগতে পঢ়ক :ভাৰতত পানীৰ সংকট সমাধানৰ বাবে প্ৰস্তুতি আৰম্ভ কৰাৰ সময় সমাগত - Water Related Crisis In India

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২১ আগষ্ট : হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানী (Housing Finance Company), এন বি এফ চি (NBFC) আৰু বেঙ্কবোৰে ব্যক্তিৰ লগতে কৰ্প'ৰেটসকলক হাউছিং ফাইনেন্সৰ জৰিয়তে ধনৰ যোগান ধৰে । তেওঁলোকে ঋণ লওঁতাৰ ঋণৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰে । বেংকবোৰ সাধাৰণতে আনুষ্ঠানিক আৰু নগৰীয় কেন্দ্ৰত সক্ৰিয় । আনহাতে, এইচ এফ চি (HFC) আৰু এন বি এফ চি অৰ্ধ-নগৰীয় আৰু অনানুষ্ঠানিক কেন্দ্ৰত অধিক সক্ৰিয় । সেইবোৰৰ শক্তি হৈছে সঠিক ঋণ মূল্যায়ন আৰু দ্ৰুততাৰে গ্ৰাহকৰ সন্তুষ্টি । সাম্প্ৰতিক সময়ত বেংক আৰু এন বি এফ চি খণ্ডই সহ-ঋণৰ (colending) জৰিয়তে সমাজৰ প্রান্তিক শ্ৰেণীক যুটীয়াভাৱে সেৱা আগবঢ়োৱাৰ বাবে একত্ৰিত হৈছে । আৰ বি আয়ে সহ-ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীৰ লগতে ডিজিটেল ঋণ প্ৰদানৰ নিয়মাৱলীও আনিছে ।

আনফালে, 2024 চনৰ 12 আগষ্ট তাৰিখে হাউছিং ফাইনেন্সৰ বাবে নিয়ামক কৰ্তৃপক্ষ ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে ইয়াৰ নিৰ্দেশনাবোৰ প্ৰকাশ কৰিছে । ইয়াত ভাৰতত গৃহ বিত্ত খণ্ডৰ শক্তিশালীকৰণৰ দিশত এক ইতিবাচক পদক্ষেপ থকা অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীৰ (Non-Banking Finance Company) সৈতে হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানীবোৰৰ বাবে নিয়ামক ফ্ৰেমৱৰ্কৰ সামঞ্জস্য আছে ।

পৰিমাপ ভিত্তিক নিয়মাৱলীৰ আগমনৰ লগে লগে দেখা গৈছে যে নিয়ন্ত্ৰকে বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ বাবে নিয়ামক নিৰ্দেশনাবোৰ (Regulatory prescriptions) মুখ্যত তেওঁলোকৰ সম্পদ বহী (Asset Book) আৰু ব্যৱসায়ৰ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সামঞ্জস্য কৰি আহিছে । এই নিৰ্দেশনাবোৰক বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰে আদৰণি জনাইছে । কিন্তু প্ৰত্যাহ্বানটো হ'ল যে কম পৰিসৰৰ সৰু সৰু বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবোৰ ক্ৰমান্বয়ে অলাগী হৈ পৰিব আৰু চিৰকালৰ বাবে অস্তিত্বহীন হৈ পৰিব । যাৰ প্ৰভাৱ তেওঁলোকৰ দ্বাৰা পৰিপূৰ্ণ কৰা বিশেষ খণ্ডৰ ওপৰতো পৰিব পাৰে ।

12 আগষ্টৰ অধিসূচনাৰ পৰা অহা সামঞ্জস্যৰ হিচাপ-নিকাচৰ বিশেষত্ব তলত দিয়া ধৰণৰ :

হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানীৰ নিয়ন্ত্ৰণ এইচ এফ চি : 9 আগষ্ট, 2019-ৰ পৰা নেচনেল হাউছিং বেঙ্কৰ (এন এইচ বি) পৰা ৰিজাৰ্ভ বেংকলৈ স্থানান্তৰ কৰা হৈছিল । সেই অনুসৰি, ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক আইন, 1934-ৰ অধ্যায় III B ধাৰাৰ পৰা এইচ এফ চিবোৰক প্ৰদান কৰা ৰেহাই ধাৰা 45-IA (পঞ্জীয়নৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু মুঠ মালিকানাধীন পুঁজি)ৰ বাহিৰে প্ৰত্যাহাৰ কৰা হৈছিল । লগতে ৰাষ্ট্ৰীয় গৃহ নিৰ্মাণ বেঙ্ক আইন, 1987ৰ ধাৰা 29B আৰু 29C-ৰ ব্যৱস্থাবোৰ এইচ এফ চিৰ বাবে প্ৰযোজ্য হৈ আছে ।

আৰ বি আয়ে 2023 চনৰ অক্টোবৰত মাষ্টাৰ ডাইৰেকচন 'ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক অব ইণ্ডিয়া (নন-বেঙ্কিং ফাইনেন্সিয়েল কোম্পানী– স্কেল বেছড ৰেগুলেচন) নিৰ্দেশনা, 2023' জাৰি কৰিছিল । যিবোৰ এইচ এফ চিৰ বাবে প্ৰযোজ্য কৰা হৈছিল আৰু সেইবোৰ এন বি এফ চি-মিডল লেয়াৰত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছিল ।

তেতিয়াৰে পৰা বিভিন্ন বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ ওপৰত প্ৰযোজ্যতা অনুসৰি নিয়মাৱলীৰ সামঞ্জস্য প্ৰক্ৰিয়া বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ কাৰ্যকৰী তত্ত্বাৱধান আৰু বিত্তীয় খণ্ডৰ দৃঢ় বিকাশৰ বাবে সময়ে সময়ে হাতত লোৱা হৈছে ।

এন এইচ বি আইন, 1987-ৰ ধাৰা 29B-ৰ ক্ষেত্ৰত জমা লোৱা এইচ এফ চিৰ বাবে ৰাজহুৱা জমাৰ বিপৰীতে 13 শতাংশ লিকুইড এছেট চলিত ভিত্তিত বজাই ৰাখিব লাগিব, যাক এতিয়া পৰ্যায় অনুসৰি সংশোধন কৰা হৈছে আৰু 2025 চনৰ 1 জুলাইৰ ভিতৰত তেওঁলোকৰ হাতত থকা ৰাজহুৱা জমাৰ 15 শতাংশলৈকে বৃদ্ধি কৰা হৈছে । চাপমুক্ত অনুমোদিত ছিকিউৰিটিৰ নিম্নতম 10% ৰাজহুৱা জমাৰ শতাংশ হিচাপে ৰাখিবলগা মুঠ 15% চাপমুক্ত অনুমোদিত ছিকিউৰিটিৰ সৈতে ৰাখিব লাগিব ।

মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 40- নন-বেঙ্কিং ফাইনেন্সিয়েল কোম্পানী– হাউছিং ফাইনেন্স কোম্পানী (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনাত অন্তৰ্ভুক্ত থকা এইচ এফ চিৰ বাবে লিকুইড এছেটৰ সুৰক্ষিত জিম্মাৰ নিয়মাৱলী, 2021 বাতিল কৰা হৈছে আৰু মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 33-ত অন্তৰ্ভুক্ত নিৰ্দেশনা– অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীবোৰ ৰাজহুৱা জমা (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনা গ্ৰহণ, 20161 লিকুইড এছেটৰ সুৰক্ষিত জিম্মা/এছ এল আৰ ছিকিউৰিটিজৰ ওপৰত সুত সংগ্ৰহৰ ওপৰত লোৱা এইচ এফ চি জমাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য কৰা হৈছে ।

ৰাজহুৱা জমাৰ পৰিমাণ আৰু জনসাধাৰণৰ পৰা বৃদ্ধি কৰিবলগা ম্যাদৰ সৰ্বোচ্চ সীমা মুঠ মালিকানাধীন পুঁজিৰ 3 গুণৰ পৰা 1.5 গুণলৈ আৰু 120 মাহৰ পৰা 60 মাহলৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে ।

মাষ্টাৰ ডাইৰেকচনৰ পেৰা 30-ত সন্নিবিষ্ট নিৰ্দেশনা– অনা-বেঙ্কিং বিত্তীয় কোম্পানীবোৰে শাখাবোৰৰ ওপৰত ৰাজহুৱা জমা (ৰিজাৰ্ভ বেঙ্ক) নিৰ্দেশনা গ্ৰহণ আৰু জমা সংগ্ৰহৰ বাবে এজেণ্ট নিয়োগৰ বাবে এতিয়া প্ৰযোজ্য হ'ব ।

এইচ এফ চিয়ে লোৱা জমা আৰু লগতে তেওঁলোকে সকলো সময়তে গ্ৰহণ কৰা ৰাজহুৱা জমাৰ বাবে সম্পূৰ্ণ সম্পত্তি কভাৰেজ লোৱাটো তেওঁলোকে বজাই ৰাখিব লাগিব ।

কেন্দ্ৰীয় কেবিনেটে প্ৰধানমন্ত্ৰী আৱাস যোজনা-নগৰ (Pradhan Mantri Awas Yojana-Urban, PMAY-U) 2.0 আঁচনিত অনুমোদন জনাইছে । ইয়াৰ অধীনত 2024-25 আৰু 2028-29 বৰ্ষৰ ভিতৰত নগৰাঞ্চলত এক কোটি ঘৰ নিৰ্মাণ কৰা হ'ব । যোগ্য হিতাধিকাৰীসকলে চহৰাঞ্চলত সুলভ গৃহ নিৰ্মাণ, ক্ৰয় বা ভাড়াত ল'বৰ বাবে নিৰ্মাণ কৰিব লাগিব ।

বস্তিবাসী, এছ চি/এছ টি, সংখ্যালঘু, বিধৱা, বিকলাঙ্গ ব্যক্তি আৰু সমাজৰ অন্যান্য সুবিধা-বঞ্চিত শ্ৰেণীকে ধৰি 3 টা প্রান্তিক গোটৰ প্ৰতি বিশেষ মনোযোগ দিয়া হ'ব । ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নিয়ামক পদক্ষেপসমূহে দীৰ্ঘম্যাদী আৱাস সমাধানৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ নিশ্চিত কৰি সকলো নাগৰিকৰ জীৱনধাৰণৰ মানদণ্ড বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰৰ সৰ্বাধিক উদ্দেশ্যৰ সৈতে সংগতি ৰাখিছে ।

লগতে পঢ়ক :চহৰসমূহৰ ক্ষেত্ৰত কেন্দ্ৰীয় বাজেট ২০২৪-২৫ৰ বিশ্লেষণ : সম্ভাৱনা আৰু প্ৰত্যাহ্বান - India Budget 2024
লগতে পঢ়ক :ভাৰতত পানীৰ সংকট সমাধানৰ বাবে প্ৰস্তুতি আৰম্ভ কৰাৰ সময় সমাগত - Water Related Crisis In India
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.