ETV Bharat / bharat

পাঁচশ বছৰতকৈও পুৰণি ৰীতি-নীতিৰে চলা এখন বিশেষ দুৰ্গা পূজা - Durga Puja 2024

author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : 3 hours ago

Historic Durga Puja: ৰাজ শাসনকালৰ ৰজা তাত নাই, ৰাজপাটো নাই । কিন্তু বৈকুণ্ঠপুৰ ৰাজবাৰীৰ দুৰ্গা পূজা আজিও পাঁচশ বছৰতকৈও অধিক পুৰণি সেই ৰীতি-নীতি অনুসৰিয়েই চলি আছে । এইবাৰৰ ৰাজবাৰীৰ দুৰ্গা পূজাৰ ৫১৫ সংখ্যক বছৰ । পাঁচশ বছৰৰ পাছতো পৰিয়ালৰ লোকে এই পূজাত ‘নৰ বলি’ৰ পৰম্পৰা কেনেকৈ অব্যাহত ৰাখিছে ? এই বিশেষ প্ৰতিবেদনত জানিব পাৰিব...

Historic Durga Puja
পাঁচশ বছৰতকৈও পুৰণি ৰীতি-নীতিৰে চলা এখন বিশেষ দুৰ্গা পূজা (ETV Bharat)

নিউজ ডেস্ক, 24 ছেপ্টেম্বৰ: লিহিৰি কঁহুৱাৰ আঁচল কপাই নিয়সিক্ত দুবৰি গচকি শৰতে ভুমুকি মৰাৰ লগে লগে আৰম্ভ হৈছে শাৰদীয় উৎসৱৰ বতৰ ৷ মাজত মাত্ৰ কেইটামান দিন, আৰম্ভ হ’ব শাৰদীয় দুৰ্গোৎসৱ ৷ অপশক্তি নাশ কৰি ভক্তক ৰক্ষা কৰাৰ হেতু মৰ্ত্যলৈ আগমন ঘটিব দুৰ্গতিনাশিনী দেৱী দুৰ্গাৰ ৷ ইতিমধ্যে মৃৎশিল্পীসকলে মা দুৰ্গাৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণৰ কাম তুংগত কৰি তুলিছে ৷ পূজা উদযাপন সমিতিসমুহো নিজ নিজ পৰিকল্পনাৰে সাজু হৈছে মা দুৰ্গাৰ আৰাধনাৰ বাবে ৷ ভক্তৰ মনত উৎসৱৰ লহৰ ৷ ইয়াৰ মাজতে আমি আপোনালোকক ক’বলৈ ওলাইছো প্ৰায় পাঁচ শতিকা পুৰণি এনে এখন দুৰ্গা পূজাৰ কথা, য’ত পূৰ্বতে দিয়া হৈছিল নৰ বলি ৷

এইবাৰ ৫১৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ কৰিছে পশ্চিম বংগৰ বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাই ৷ প্ৰকৃতাৰ্থত এই পূজাক কিহে ৰাজকীয় আৰু ৰজাঘৰীয়া কৰি তুলিছে জানে নে ? ইয়াৰ আঁৰত আছে এক ইতিহাস ৷

অসমৰ সৈতেও সম্পৰ্ক আছে বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাৰ ৷ অসমৰ কাপোৰ আৰু চাদৰ, বাংলাদেশৰ কাপোৰৰ চাদৰ আৰু কলকাতাৰ বানাৰসী শাৰী এই পূজাক বিশেষ কৰি তুলিব পৰা উপাদান ।

দুৰ্গাপূজাৰ ওচৰ চাপি অহাৰ লগে লগে পশ্চিম বংগই দেৱী দুৰ্গাক উৎসাহ আৰু আনন্দৰে আদৰিবলৈ সাজু হৈছে । চহৰখনক সম্পূৰ্ণ জাকজমকতাৰে সজাই তোলা চাবলৈ ৰৈ থাকিব পৰা নাই লোকসকল । বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰীৰ ঐতিহাসিক দুৰ্গা পূজাৰ ৫১৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ লগে লগে এইবাৰ কিছু বিশেষ উদযাপনৰ প্ৰস্তুতি পূৰ্ণগতিত চলি আছে ।

মন কৰিবলগীয়া যে জন্মাষ্টমীৰ দিনা ‘নন্দ উৎসৱ’ৰ জৰিয়তে প্ৰস্তুতি আৰম্ভ হয় । জন্মাষ্টমী পূজাৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা মাটিৰে দুৰ্গা মূৰ্তি তৈয়াৰ কৰা হয় । মহালয়াৰ দিনা হ’ব দেৱী দুৰ্গাৰ চকুৰ আনুষ্ঠানিক চিত্ৰকলা অংকন বা চক্ষুদান ।

এটা কথা মন কৰিবলগীয়া যে পূৰ্বে উদযাপনৰ সময়ত মানৱ বলিদানৰ অনুষ্ঠানৰ সাক্ষী হৈছিল এই দুৰ্গাপূজা । অৱশ্যে এতিয়া কোনো মানুহ বলি দিয়া নহয় । তাৰ পৰিৱৰ্তে পূজাৰ সময়ত চাউলৰ গুড়িৰে তৈয়াৰী লুকলাইক বলি দিয়া হয় । বাংলাদেশৰ পৰা প্ৰতি বছৰে বহু সংখ্যক লোক আহে এই পাঁচ শতিকা পুৰণি বৈকুণ্ঠপুৰ ৰাজবাৰীত বিশ্ববিখ্যাত ‘কনক দুৰ্গা’ দৰ্শন কৰিবলৈ ৷

ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাৰ ইতিহাস: কোৱা হয় যে এই পূজা ৫১৫ বছৰ আগতে শিষ্য সিংহ আৰু বিশ্ব সিংহই আৰম্ভ কৰিছিল এই দুৰ্গা পূজা ৷ ৰাজপৰিয়ালৰ দুজন সদস্যই খেৰৰ পৰা মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰি এই প্ৰথা আৰম্ভ কৰিছিল । এই পৰম্পৰা তেওঁলোকৰ বংশধৰসকলে সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিছে । স্থানীয় লোকৰ মতে, দেৱী দুৰ্গাৰ আশীৰ্বাদত বিশ্ব সিংহ সেই বছৰতে কোচ বিহাৰৰ ৰজা হ’বলৈ ওলাইছিল আৰু শিষ্য সিংহই ৰাজত্ব আৰম্ভ কৰিছিল ।

ৰাজপৰিয়ালৰ এজন সদস্য প্ৰনাথ বসুৱে কয়, "বিশ্ব সিংহ আৰু শিষ্য সিংহই এই পূজা আৰম্ভ কৰিছিল ৰাইকাত বংশৰ ৰাজধানী সুৱৰ্ণপুৰত । পিছলৈ জলপাইগুৰি বৈকুণ্ঠপুৰ ৰাজধানী হ'ল । এই পূজাখনত কালিকা পৰম্পৰা অনুসৰণ কৰি মূল ‘পাঞ্চমী'ত অনুষ্ঠিত হোৱা ‘বোধন', তাৰ পিছত মাজনিশাৰ অনুষ্ঠানত কেৱল পৰিয়ালৰ সদস্যইহে অংশগ্ৰহণ কৰে ।"

ৰাজপৰিয়ালৰ পুৰোহিত শিবু ঘোষালে দেৱতাক আগবঢ়োৱা খাদ্যৰ বিষয়ে কয় যে দেৱীক প্ৰতিদিনে আমিষ খাদ্য আগবঢ়োৱা হয় । "আমি মা দুৰ্গাক বিভিন্ন জাতৰ মাছ- ইলিশ, চিতল, ইলিশৰ মূৰৰ তৰকাৰী ইত্যাদি পৰিবেশন কৰো । বিজয় দশমীৰ দিনা মাক মাছ আৰু পঁইতা ভাত আগবঢ়োৱা হয় ।"

বসুৱে কয় যে ‘নীলকান্ত’ চৰাই এৰি দিয়াৰ প্ৰথা বন্ধ কৰা হৈছে । "অৱশ্যে আমি পৰম্পৰাগত ৰীতি-নীতি বজাই ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰোঁ । পাৰিবাৰিক পূজা হোৱাৰ পিছতো চুবুৰীটোৱে ইয়াত সক্ৰিয় অংশ গ্ৰহণ কৰে । দূৰৈৰ ঠাইৰ পৰা মানুহে উদযাপনত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহে আৰু সপ্তমীৰ পৰা নৱমীলৈ বিতৰণ কৰা প্ৰসাদ সংগ্ৰহ কৰে ।’’ তেওঁ লগতে কয় ৷

লগতে পঢ়ক: ২৫ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা কামাখ্যাত দুৰ্গা পূজা, ভক্তৰ বাবে কি কি নিৰ্দেশনা ? - Durga Puja 2024

এই বৰ্ষত দেৱীৰ আগমন তথা গমনে কেনে প্ৰভাৱ পেলাব ভক্তৰ জীৱনত - Durga Puja 2024

নিউজ ডেস্ক, 24 ছেপ্টেম্বৰ: লিহিৰি কঁহুৱাৰ আঁচল কপাই নিয়সিক্ত দুবৰি গচকি শৰতে ভুমুকি মৰাৰ লগে লগে আৰম্ভ হৈছে শাৰদীয় উৎসৱৰ বতৰ ৷ মাজত মাত্ৰ কেইটামান দিন, আৰম্ভ হ’ব শাৰদীয় দুৰ্গোৎসৱ ৷ অপশক্তি নাশ কৰি ভক্তক ৰক্ষা কৰাৰ হেতু মৰ্ত্যলৈ আগমন ঘটিব দুৰ্গতিনাশিনী দেৱী দুৰ্গাৰ ৷ ইতিমধ্যে মৃৎশিল্পীসকলে মা দুৰ্গাৰ মূৰ্তি নিৰ্মাণৰ কাম তুংগত কৰি তুলিছে ৷ পূজা উদযাপন সমিতিসমুহো নিজ নিজ পৰিকল্পনাৰে সাজু হৈছে মা দুৰ্গাৰ আৰাধনাৰ বাবে ৷ ভক্তৰ মনত উৎসৱৰ লহৰ ৷ ইয়াৰ মাজতে আমি আপোনালোকক ক’বলৈ ওলাইছো প্ৰায় পাঁচ শতিকা পুৰণি এনে এখন দুৰ্গা পূজাৰ কথা, য’ত পূৰ্বতে দিয়া হৈছিল নৰ বলি ৷

এইবাৰ ৫১৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ কৰিছে পশ্চিম বংগৰ বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাই ৷ প্ৰকৃতাৰ্থত এই পূজাক কিহে ৰাজকীয় আৰু ৰজাঘৰীয়া কৰি তুলিছে জানে নে ? ইয়াৰ আঁৰত আছে এক ইতিহাস ৷

অসমৰ সৈতেও সম্পৰ্ক আছে বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাৰ ৷ অসমৰ কাপোৰ আৰু চাদৰ, বাংলাদেশৰ কাপোৰৰ চাদৰ আৰু কলকাতাৰ বানাৰসী শাৰী এই পূজাক বিশেষ কৰি তুলিব পৰা উপাদান ।

দুৰ্গাপূজাৰ ওচৰ চাপি অহাৰ লগে লগে পশ্চিম বংগই দেৱী দুৰ্গাক উৎসাহ আৰু আনন্দৰে আদৰিবলৈ সাজু হৈছে । চহৰখনক সম্পূৰ্ণ জাকজমকতাৰে সজাই তোলা চাবলৈ ৰৈ থাকিব পৰা নাই লোকসকল । বৈকুণ্ঠপুৰৰ ৰাজবাৰীৰ ঐতিহাসিক দুৰ্গা পূজাৰ ৫১৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ লগে লগে এইবাৰ কিছু বিশেষ উদযাপনৰ প্ৰস্তুতি পূৰ্ণগতিত চলি আছে ।

মন কৰিবলগীয়া যে জন্মাষ্টমীৰ দিনা ‘নন্দ উৎসৱ’ৰ জৰিয়তে প্ৰস্তুতি আৰম্ভ হয় । জন্মাষ্টমী পূজাৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা মাটিৰে দুৰ্গা মূৰ্তি তৈয়াৰ কৰা হয় । মহালয়াৰ দিনা হ’ব দেৱী দুৰ্গাৰ চকুৰ আনুষ্ঠানিক চিত্ৰকলা অংকন বা চক্ষুদান ।

এটা কথা মন কৰিবলগীয়া যে পূৰ্বে উদযাপনৰ সময়ত মানৱ বলিদানৰ অনুষ্ঠানৰ সাক্ষী হৈছিল এই দুৰ্গাপূজা । অৱশ্যে এতিয়া কোনো মানুহ বলি দিয়া নহয় । তাৰ পৰিৱৰ্তে পূজাৰ সময়ত চাউলৰ গুড়িৰে তৈয়াৰী লুকলাইক বলি দিয়া হয় । বাংলাদেশৰ পৰা প্ৰতি বছৰে বহু সংখ্যক লোক আহে এই পাঁচ শতিকা পুৰণি বৈকুণ্ঠপুৰ ৰাজবাৰীত বিশ্ববিখ্যাত ‘কনক দুৰ্গা’ দৰ্শন কৰিবলৈ ৷

ৰাজবাৰী দুৰ্গা পূজাৰ ইতিহাস: কোৱা হয় যে এই পূজা ৫১৫ বছৰ আগতে শিষ্য সিংহ আৰু বিশ্ব সিংহই আৰম্ভ কৰিছিল এই দুৰ্গা পূজা ৷ ৰাজপৰিয়ালৰ দুজন সদস্যই খেৰৰ পৰা মূৰ্তি নিৰ্মাণ কৰি এই প্ৰথা আৰম্ভ কৰিছিল । এই পৰম্পৰা তেওঁলোকৰ বংশধৰসকলে সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিছে । স্থানীয় লোকৰ মতে, দেৱী দুৰ্গাৰ আশীৰ্বাদত বিশ্ব সিংহ সেই বছৰতে কোচ বিহাৰৰ ৰজা হ’বলৈ ওলাইছিল আৰু শিষ্য সিংহই ৰাজত্ব আৰম্ভ কৰিছিল ।

ৰাজপৰিয়ালৰ এজন সদস্য প্ৰনাথ বসুৱে কয়, "বিশ্ব সিংহ আৰু শিষ্য সিংহই এই পূজা আৰম্ভ কৰিছিল ৰাইকাত বংশৰ ৰাজধানী সুৱৰ্ণপুৰত । পিছলৈ জলপাইগুৰি বৈকুণ্ঠপুৰ ৰাজধানী হ'ল । এই পূজাখনত কালিকা পৰম্পৰা অনুসৰণ কৰি মূল ‘পাঞ্চমী'ত অনুষ্ঠিত হোৱা ‘বোধন', তাৰ পিছত মাজনিশাৰ অনুষ্ঠানত কেৱল পৰিয়ালৰ সদস্যইহে অংশগ্ৰহণ কৰে ।"

ৰাজপৰিয়ালৰ পুৰোহিত শিবু ঘোষালে দেৱতাক আগবঢ়োৱা খাদ্যৰ বিষয়ে কয় যে দেৱীক প্ৰতিদিনে আমিষ খাদ্য আগবঢ়োৱা হয় । "আমি মা দুৰ্গাক বিভিন্ন জাতৰ মাছ- ইলিশ, চিতল, ইলিশৰ মূৰৰ তৰকাৰী ইত্যাদি পৰিবেশন কৰো । বিজয় দশমীৰ দিনা মাক মাছ আৰু পঁইতা ভাত আগবঢ়োৱা হয় ।"

বসুৱে কয় যে ‘নীলকান্ত’ চৰাই এৰি দিয়াৰ প্ৰথা বন্ধ কৰা হৈছে । "অৱশ্যে আমি পৰম্পৰাগত ৰীতি-নীতি বজাই ৰখাৰ প্ৰয়াস কৰোঁ । পাৰিবাৰিক পূজা হোৱাৰ পিছতো চুবুৰীটোৱে ইয়াত সক্ৰিয় অংশ গ্ৰহণ কৰে । দূৰৈৰ ঠাইৰ পৰা মানুহে উদযাপনত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহে আৰু সপ্তমীৰ পৰা নৱমীলৈ বিতৰণ কৰা প্ৰসাদ সংগ্ৰহ কৰে ।’’ তেওঁ লগতে কয় ৷

লগতে পঢ়ক: ২৫ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা কামাখ্যাত দুৰ্গা পূজা, ভক্তৰ বাবে কি কি নিৰ্দেশনা ? - Durga Puja 2024

এই বৰ্ষত দেৱীৰ আগমন তথা গমনে কেনে প্ৰভাৱ পেলাব ভক্তৰ জীৱনত - Durga Puja 2024

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.