ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / science-and-technology

CARBON DIOXIDE: ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦਾ ਨਿਕਾਸ, ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ ਰਿਕਾਰਡ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਵਾਈ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਾਲੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ 2022 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ।

CARBON DIOXIDE
CARBON DIOXIDE

By

Published : Mar 2, 2023, 5:33 PM IST

ਨਿਊਯਾਰਕ: ਸਾਲ 2022 'ਚ ਗਲੋਬਲ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਾਰਬਨ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਾਰਨ ਜਲਵਾਯੂ ਗਰਮ ਗੈਸ ਦਾ ਨਿਕਾਸ 0.9% ਵਧ ਕੇ 2022 ਵਿੱਚ 36.8 ਗੀਗਾਟਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਉਦੋਂ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜੈਵਿਕ ਇੰਧਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਲ, ਕੋਲਾ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਕਾਰਾਂ, ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗੈਸ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਗਰਮ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ। ਸੋਕੇ ਨੇ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ।

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਊਰਜਾ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰੌਬ ਜੈਕਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਕੋਈ ਵੀ ਨਿਕਾਸ ਵਾਧਾ 1% ਅਸਫਲਤਾ ਹੈ।" ਅਸੀਂ ਵਿਕਾਸ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਅਸੀਂ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਕਟੌਤੀ ਜਾਂ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਹੈ। ਉੱਚ ਕੋਲੇ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲਾ ਸਾਲ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਲਈ ਬੁਰਾ ਸਾਲ ਹੈ।"

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੋਲੇ ਤੋਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦਾ ਨਿਕਾਸ 1.6% ਵਧਿਆ ਹੈ। ਆਈਈਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਕੋਲੇ ਵੱਲ ਬਦਲ ਗਏ ਜੋ ਰੂਸ ਦੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਵਿਗੜ ਗਏ ਸਨ। IEA ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਲੋਬਲ ਨਿਕਾਸ 1900 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। 2020 ਇੱਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਸਾਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵੀ ਪਾਬੰਧੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚਾ ਸੀ। IEA ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਹੀਟ ਪੰਪਾਂ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਤੈਨਾਤੀ ਨਾਲ 550 ਮੈਗਾਟਨ ਵਾਧੂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ।

ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਵੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ। IEA ਨੇ ਕਿਹਾ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੈਸ ਜਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਈਈਏ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਫਤਿਹ ਬਿਰੋਲ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, "ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, CO2 ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੋਣਾ ਸੀ।"

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਜੈਵਿਕ ਇੰਧਨ ਤੋਂ ਵਧ ਰਹੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਟਰਮੈਨ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗਾਂ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਲਈ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣੇ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :-WhatsApp New Feature: ਗਲਤ ਸਟੇਟਸ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆ ਦੀ ਹੁਣ ਖੈਰ ਨਹੀਂ, ਕਰ ਸਕੋਗੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ

ABOUT THE AUTHOR

...view details