ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਚ ਪੱਗਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਜਿਸ-ਜਿਸ ਰੰਗ ’ਚ ਰੰਗੀ, ਉਸੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਨੇ ਵੀ ਸੂਬੇ ਚ ਥਾਂ ਬਣਾਈ। ਕਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸੀ ਰੰਗ ਦੀ ਚਿੱਟੀ ਪੱਗ ਨਾਲ ਰੰਗਿਆ ਦਿਖਿਆ ਤਾਂ ਕਦੇ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੀ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਦਿਖਿਆ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਸੂਬੇ ਚ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ੍ਹ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।
16 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਖਟਕੜ ਕਲਾਂ ਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸਹੂੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਚ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਮੁੜ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਂਗਾ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਰੂਪ ਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਸੀ ਅਤੇ ਸਹੂੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜ਼ੱਦੀ ਪਿੰਡ ਚ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪੱਗ ਅਤੇ ਕਪੜਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਪੱਗ ਦੇ ਰੰਗ ਵੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਰੂਪ ਚ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਗੂ ਨੇ ਪੱਗ ਦਾ ਰੰਗ ਦਾ ਬਦਲਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਦਲ ਬਦਲ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਚਲ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਪੱਗ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸਮਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਦਾ ਕੰਮ ਪਹਿਲ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀ ਪੱਗ ਜੋ ਸੁੰਤਤਰਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਛਾਣ ਬਣੀ। ਬਾਅਦ ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਬਣ ਗਈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਇੰਨੀ ਭਿਆਨਕ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਵੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਨਹਿਰੂ ਜੈਕੇਟ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਿੱਗਜ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ, ਭੀਮ ਸੇਨ ਸੱਚਰ ਅਤੇ ਰਾਮ ਕਿਸ਼ਨ ਨੇ ਵੀ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਹਾੜੇ 'ਤੇ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਪਾਉਣਾ ਮਾਣ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ 'ਚ ਟੋਪੀ ਦੀ ਥਾਂ ਪੱਗ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਜਾਂ ਖਾਦੀ ਕੁੜਤਾ ਪਜਾਮਾ ਜਾਂ ਨਹਿਰੂ ਜੈਕਟ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਵੀ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਆਉਣ 'ਤੇ ਚਿੱਟੀ ਪੱਗ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ 'ਚ ਹਲਕੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਸ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਆਏ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨਹਿਰੂ ਜੈਕੇਟ। ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਏ।
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਅਤੇ ਕੁੜਤਾ ਪਜ਼ਾਮਾ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਜੋ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵਜੋਂ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਭਗਵੀਂ ਪੱਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ 10 ਸਾਲ ਚੱਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਪੱਗ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਫੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਨੀਲੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਰੰਗ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਭਗਵੇਂ ਝੰਡੇ ਅਤੇ ਨੀਲੀ ਪੱਗ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਖਾਸਕਰ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਭਗਵਾ ਝੰਡੇ ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਪੱਗ ਚ ਹੜ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਹਾਲਾਤ ਅਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦਿਹਾਤੀ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਪੱਗੜੀ ਦੇ ਥੋਕ ਵਿਕਰੇਤਾ ਭਗਵਾਨ ਦਾਸ ਆਹੂਜਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਚੋਣਾਂ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਨੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਭਗਵੀਂ ਪੱਗਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਰੰਗ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਥੋਕ ਕੱਪੜਾ ਵਪਾਰੀ ਪ੍ਰਦੀਪ ਹਾਂਡਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਰੰਗ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਪੱਗ ਦਾ ਆਰਡਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਜਮਾਏ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹਾਂ। ਦਸਤਾਰ ਸਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਮੇ ਪੱਗ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰਿਬਨ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹਾਂ। ਪਰ 'ਆਪ' ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ 'ਤੇ ਮੰਥਨ ਹੋਇਆ।
ਉਦੋਂ ਹੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੈਪ ਦਾ ਗਲਤ ਅਸਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਆਪ' ਦੀ ਟੋਪੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਹਟ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਨੇ ਲੈ ਲਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਰੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਪੰਜਾਬ ਪੀਪਲਜ਼ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਰੰਗ ਸੀ ਅਤੇ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਵੀ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਖਤਮ ਹੋਈ ਤਾਂ ਪੱਗ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਤੇ ਫਿਰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਕਾਈ ਕੋਲ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਅਜੇ ਹੋਈਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਟੋਪੀ ਘੱਟ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਆਗੂ ਬਸੰਤੀ ਦਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਹੁਣ 16 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਸੰਤੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ 92 ਜੇਤੂ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 48 ਨੇ ਹੀ ਬਸੰਤੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਦੀ ਥੋਕ ਕੱਪੜਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਰ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਥੋਕ ਵਿਕਰੇਤਾ ਮਦਨ ਗੋਇਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਸੰਤੀ ਰੰਗ ਦੇ ਪੱਗ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦਾ ਇਹ ਸਾਲ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕੁੰਡਲੀ
