ਮੁੰਬਈ: ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਪਰੇਟਰਾਂ (ਪੀਐਸਓ) ਦੁਆਰਾ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮਲਕੀਅਤ ਕਿਊ.ਆਰ (ਕਵਿਟ ਰਿਸਪਾਂਸ) ਕੋਡ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਹੈ।
ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੋ ਇੰਟਰਆਪਰੇਬਲ ਕਿਊ.ਆਰ ਕੋਡ ... ਯੂਪੀਆਈ ਕਿਊਆਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕਿਊਆਰ - ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਪੀਐਸਓਜ਼ ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਯਮਿਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਬੰਧੀ ਅੰਤਿਮ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਿਊਆਰ ਕੋਡ ਦੋ-ਆਯਾਮੀਨ ਦੇ ਮਸ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹਣ ਯੌਗ ਬਾਰਕੋਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਸਥਾਨ (POS) ਉੱਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਊਆਰ ਕੋਡ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਦੀਪਕ ਫਟਕ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਡਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਆਪਸੀ ਕਿਊਆਰ ਕੋਡ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੇ ਉਪਾਅ ਸੁਝਾਉਣੇ ਸਨ। ਦੋ ਮੌਜੂਦਾ ਕੁਇੱਕ ਰਿਸਪਾਂਸ (ਕਿਊਆਰ) ਕੋਡਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਪੀਆਈ ਕਿਊਆਰ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਕਿਊਆਰ ਕੋਡ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਮਾਲਕ ਮਲਕੀਅਤ QR ਕੋਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਇੰਟਰਆਪਰੇਬਲ ਜਾਂ ਇੰਟਰਐਪੋਸਟੇਬਲ QR ਕੋਡ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਤਬਾਦਲਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 31 ਮਾਰਚ 2022 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਪੀਐਸਓ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਮਲਕੀਅਤ ਕੋਡ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕਾਂ (ਪੀਐਸਓ) ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਯਮਿਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਬੰਧੀ ਅੰਤਮ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਪੀਐਸਓ ਲਈ ਸਵੈ-ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਐਸਆਰਓਜ਼) ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸਕੇਗਾ। ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਫ਼ਰਵਰੀ -2020 ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਮੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਕੂਲਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਐਸਆਰਓ ਵੱਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਚਾਹਵਾਨ ਪੀਐਸਓ ਦੇ ਸਮੂਹ / ਯੂਨੀਅਨਾਂ (ਪੀਐਸਬੀ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਬੈਂਕ) ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਭੁਗਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਦੋਬਸਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਨੂੰ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
(ਪੀਟੀਆਈ)
