ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / bharat

ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਬਦਲੀ ਦੁਨੀਆ

ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਲਈਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਅਜਿਹਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਦਿਵਾਈ ਹੈ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕੁਝ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਾਂਗੇ

stars of science
stars of science

By

Published : Aug 14, 2022, 7:45 PM IST

Updated : Aug 14, 2022, 8:35 PM IST

ਅੱਜ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ. ਅਸੀਂ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ. ਸੀਮਤ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਉਹ ਕਰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਅਸੰਭਵ ਸੀ. ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਚੰਦ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਵਰਗੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਹੋਰ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ. ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਇਸ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ 4 ਅਜਿਹੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ (4 Indian scientists) ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ.

ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਮੈਨ ਏ.ਪੀ.ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ

1- ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਮੈਨ ਏ.ਪੀ.ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ: ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਯਕੀਨਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਏ.ਪੀ.ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ (APJ Abdul Kalam) ਦਾ ਨਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਮੈਨ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ. 1962 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ (ਇਸਰੋ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਕਲਾਮ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ SLV-III ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ. ਸਗੋਂ 1980 ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰੋਹਿਣੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਗਾਈਡਡ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਅਗਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਵਰਗੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ.

ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ

2- ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ: ਵਿਕਰਮ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ (Vikram Sarabhai) ਵੀ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ (Architect of Indian Atomic Energy Program) ਦੇ ਨਾਲ, ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਅਤੇ ਖੋਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲਗਭਗ 40 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਤੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਡਾਕਟਰ ਸੀਵੀ ਰਮਨ ਨਾਲ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 30 ਦਸੰਬਰ 1971 ਨੂੰ ਸਿਰਫ 52 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ.

ਡਾ. ਹੋਮੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਭਾਭਾ

3- ਡਾ. ਹੋਮੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਭਾਭਾ: ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਡਾ: ਹੋਮੀ ਜਹਾਂਗੀਰ ਭਾਭਾ (Homi Jehangir Bhabha) ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ. ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ 1974 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਭਾਬਾ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ.

ਸੀਵੀ ਰਮਨ

4-ਸੀਵੀ ਰਮਨ: ਇਸ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਵੈਂਕਟਾਰਮਨ ਸੀ, ਜੋ 1930 ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣੇ। ਲਾਈਟ ਸਕੈਟਰਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀਵੀ ਰਮਨ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਅਭੁੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਖੋਜ (Indian Association for the Cultivation Of Science) ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 28 ਫਰਵਰੀ 1928 ਨੂੰ ਰਮਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਇੰਡੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦਾ ਕਲਟੀਵੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1954 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਮਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਈ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ.

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਬਾਲ ਠਾਕਰੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਰ ਕੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਤੱਕ ਰਹੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬੈਸਟ ਕਾਰਟੂਨਿਸਟ

Last Updated : Aug 14, 2022, 8:35 PM IST

ABOUT THE AUTHOR

...view details