ଆଜି ଠାରୁ ପ୍ରାୟ 92 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ ଭାରତରେ ଗଡ଼ିଥିଲା ପ୍ରଥମ ଏସି ବଗି ଟ୍ରେନ । ଏହି ଟ୍ରେନ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସେବା ଯୋଗାଉଛି । ତେବେ ଏହି ଟ୍ରେନର ପୁରୁଣା ନାମ ହୁଏତ ବଦଳି ଯାଇଥାଇ ପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ପୁରୁଣା ଗୌରବ ଓ ଗାରିମା ଏବେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । 1 ସେପ୍ଟମ୍ବର 1928ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ଟ୍ରେନର ନାମ ଥିଲା ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ, ଯାହା ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ମୁକସାକ୍ଷୀ ମଧ୍ୟ । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଭିନ୍ନ ଧରଣର ବଗି ଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା ।
ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ଏସି ବଗି
ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲର ଏସି ବଗି ଥିଲା ସବୁଠାରୁ ଖାସ । ଏହି ବଗିରେ ଯାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଗରମରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବା ପାଇଁ ବରଫ ଖଣ୍ଡ ସବୁ ଲଗା ଯାଉଥିଲା । ଏହାପରେ ଅନେକ ଷ୍ଟେସନରେ ତରଳି ଯାଇଥିବା ବରଫର ପାଣି ବାହାର କରି ନୂଆ ବରଫ ଖଣ୍ଡ ସବୁ ଲଗାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଲାଗିଥିବା ପଙ୍ଖା କୋଚ ମଧ୍ୟ ଥଣ୍ଡା ଦେଉଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ 1934 ମସିହାରେ ଏସି ଲଗାଯିବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଓ ଏହା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଏସି ବଗି ଟ୍ରେନ ହୋଇଗଲା ।
ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଏଥିରେ କରିଛନ୍ତି ଯାତ୍ରା
ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ସାକ୍ଷୀ ହୋଇଥିବା ଏହି ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲ ମୁମ୍ବାଇ ଠାରୁ ଆଫଗାନ ସୀମା ପେଶାୱର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲା । ଏହି ଟ୍ରେନରେ ଇଂରେଜ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ । ଜାତୀର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଓ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ମଧ୍ୟ ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ମେଲରେ ଯାତ୍ରା କରି ସାରିଛନ୍ତି ।