अॅडलेड : युनिव्हर्सिटी ऑफ साउथ ऑस्ट्रेलियातील ( Nutritionists of University of South Australia ) पोषणतज्ज्ञ तुम्हाला वेगवेगळ्या ( Nutritionists Advise For Colorful Fruits ) रंगांची फळे ( Nutritionists at University of South Australia Advise ) आणि भाज्या खाण्याचा सल्ला ( Eat Fruits and Vegetables of Different Colours ) देतात. विविध रंगांचे हे इंद्रधनुष्य केवळ चांगले अन्न नाही कारण ते प्लेटमध्ये चांगले दिसते. त्याऐवजी प्रत्येक रंग आपल्या शरीराला विविध प्रकारचे आवश्यक पोषक द्रव्ये प्रदान करते. तुमच्या दैनंदिन जीवनात या रंगबिरंगी फळांचा हळूहळू समावेश करण्याचा सल्ला दिला जातो.
वनस्पतींच्या खाद्यपदार्थांमध्ये आढळणारी फायटोन्युट्रिएंट्स :वनस्पतींच्या खाद्यपदार्थांमध्ये आढळणाऱ्या पोषक घटकांना फायटोन्युट्रिएंट्स म्हणतात. असे म्हटले जाते की, किमान 5,000 ज्ञात फायटोन्यूट्रिएंट्स आहेत, जरी बरेच आहेत. प्रत्येक रंगामध्ये आढळणारे फायटोन्यूट्रिएंट्स आपल्या शरीरासाठी आणि आपल्या एकूण आरोग्यासाठी विशेषतः कार्य करतात. कोणता रंग काय करतो हे तुम्हाला कळेल.
लाल रंगाची फळे लाल फळांचा फायदा :लाल रंगाची फळे लाल फळे आणि भाज्या 'कॅरोटीनॉइड्स' नावाच्या फायटोन्यूट्रिएंट्सच्या प्रकाराने रंगीत असतात. यामध्ये लाइकोपीन, फ्लेव्होन आणि क्वेर्सेटिनसारखे घटक असतात. हे आमच्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. हे कॅरोटीनोइड्स टोमॅटो, सफरचंद, चेरी, टरबूज, लाल द्राक्षे, स्ट्रॉबेरी आणि सिमला मिरचीमध्ये आढळतात.
नैसर्गिक परंतु हानिकारक प्रक्रियेला ऑक्सिडेशन किंवा ऑक्सिडेटिव्ह ताणाला कमी करतात :हे कॅरोटीनॉइड्स अँटिऑक्सिडंट्स म्हणून ओळखले जातात. हे नाव तुम्ही याआधीही ऐकले असेल, पण त्याचा अर्थ तुम्हाला आठवत नसेल. हे "फ्री रॅडिकल्स" शी संबंधित आहे. मुक्त रॅडिकल्स आपल्या शरीरात नैसर्गिकरित्या श्वास घेणे आणि चालणे यासारख्या आपल्या सर्वसामान्य शारीरिक प्रक्रियांचे उपउत्पादन म्हणून तयार होतात. परंतु, ते अतिनील प्रकाश, धूम्रपान, वायू-प्रदूषक आणि औद्योगिक रसायनांच्या संपर्कातूनदेखील येतात. फ्री रॅडिकल्स हे अस्थिर रेणू आहेत जे आपल्या शरीरातील प्रथिने, सेल झिल्ली आणि डीएनए खराब करू शकतात. या नैसर्गिक परंतु हानिकारक प्रक्रियेला ऑक्सिडेशन किंवा ऑक्सिडेटिव्ह ताण म्हणतात. हे अकाली वृद्धत्व, जळजळ आणि कर्करोग आणि हृदयरोगासह रोगांमध्ये योगदान देते.
अँटिऑक्सिडंट्स तुमच्या शरीरात तयार होणारे फ्री रॅडिकल्स नष्ट करतात :महत्त्वाचे म्हणजे, अँटिऑक्सिडंट्स आपल्या शरीरात तयार होणारे फ्री रॅडिकल्स नष्ट करतात. ते मुक्त रॅडिकल्स स्थिर करतात जेणेकरून ते नुकसान करीत नाहीत. तुमच्या आहारातील अँटिऑक्सिडंट्स वाढवल्याने ऑक्सिडेटिव्ह तणाव कमी होतो आणि संधिवात, टाइप 2 मधुमेह, हृदयरोग, स्ट्रोक आणि कर्करोग यांसह अनेक रोगांचा धोका कमी होतो.
केशरी रंगाची फळे आणि भाज्यांमध्येदेखील कॅरोटीनॉइड्स असतात : लाल भाज्यांमध्ये आढळणारे अल्फा आणि बीटा-कॅरोटीन कर्क्यूमिनॉइड्स आणि इतरांपेक्षा थोडे वेगळे असतात. हे गाजर, भोपळा, जर्दाळू, टेंगेरिन्स, संत्री आणि हळदीमध्ये आढळतात. अल्फा आणि बीटा कॅरोटीन आपल्या शरीरात व्हिटॅमिन ए मध्ये रूपांतरित होतात. जे निरोगी डोळे आणि चांगल्या दृष्टीसाठी महत्त्वाचे आहे. व्हिटॅमिन ए देखील एक अँटिऑक्सिडेंट आहे जो तुमच्या शरीरातील लिपिड्स (किंवा चरबी) च्या काही भागांना लक्ष्य करू शकतो, जसे की सेल झिल्ली.
व्हिटॅमिन ए मुक्त रॅडिकल्सला लक्ष्य करते जे आपल्या पेशींच्या पडद्याभोवती आणि लिपिड्सपासून बनलेल्या इतर भागांमध्ये तयार होतात. ज्यामुळे कर्करोग आणि हृदयरोगाचा धोका कमी होतो.
पिवळ्या रंगाची फळे :पिवळी फळे आणि भाज्यांमध्ये कॅरोटीनोइड्सदेखील असतात. परंतु, त्यामध्ये ल्युटीन, झेक्सॅन्थिन, मेसो-झेक्सॅन्थिन, व्हायोला-झेंथिन आणि इतरांसह अनेक फायटोन्यूट्रिएंट्सदेखील असतात. हे सफरचंद, नाशपाती, केळी, लिंबू आणि अननसमध्ये आढळतात. ल्युटीन, झेक्सॅन्थिन आणि मेसो-झेक्सॅन्थिन हे डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी विशेषतः महत्त्वाचे असल्याचे दिसून आले आहे.
हे फायटोन्यूट्रिएंट्स तुमच्या डोळ्यांतील अतिनील प्रकाशदेखील शोषून घेऊ शकतात. डोळ्यांसाठी सनस्क्रीनसारखे कार्य करतात आणि सूर्याच्या नुकसानापासून त्यांचे संरक्षण करतात.
हिरव्या रंगाची फळे आणि भाज्यांचे गुणधर्म :हिरव्या रंगाची फळे हिरव्या फळे आणि भाज्यांमध्ये क्लोरोफिल असते. नायट्रेट्स आणि फोलेट किंवा व्हिटॅमिन बी 9 म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या कॅटेचिन्स, एपिगॅलोकेटचिन गॅलेट, फायटोस्टेरॉलसह अनेक फायटोन्यूट्रिएंट्स. हे सर्व महत्वाचे पोषक आहेत. हे सर्व अॅव्होकॅडो, ब्रसेल्स स्प्राउट्स, सफरचंद, नाशपाती, हिरवा चहा आणि पालेभाज्यांमध्ये आढळतात.