पुणे:कारागृहात एक वर्षांवरील शिक्षा झालेल्या सर्व बंद्यांना निव्वळ एक वर्ष किंवा जन्मठेपेच्या बाबतीत ५ वर्ष शिक्षा भोगल्यानंतर खुल्या कारागृहात वर्ग करण्यात येते. खुल्या कारागृहात बंद्याने एक महिना शिक्षा भोगल्यानंतर ३० दिवसांची सर्वसाधारण माफी देण्यात येते. कारागृहात बंद्यांची व नातेवाईकांची भेट प्रत्यक्ष समोरा-समोर करण्यात येत असते. तसेच बंद्यांना खुल्या कारागृहाच्या शेती व कारखाना विभागात काम दिले जाते.
राज्यात १९ खुली कारागृह: सध्या राज्यात १९ खुली कारागृह असून त्यांची क्षमता १५१२ पुरुष व १०० महिला कैद्यांची आहे. २०२२ मध्ये खुल्या कारागृहासाठी पात्र असलेल्या १५७१ पुरुष व ४५ महिला कैद्यांना खुल्या कारागृहासाठी पात्र करण्यात आले होते. परंतु, पायाभूत सुविधा उपलब्ध नसल्याने बरेच कैदी वर्ग करता आले नाहीत. कारागृह प्रमुख अतिरिक्त पोलीस महासंचालक अमिताभ गुप्ता यांच्या अध्यक्षतेखालील बैठकीमध्ये खुले कारागृहाची बंदी क्षमता साधारणपणे २० टक्क्यांनी वाढविण्याचा धोरणात्मक निर्णय घेण्यात आला आहे.
कारागृह प्रशासनाचा निर्णय:तसेच भादंवि ३९२ ते ४०२ कलमांमध्ये शिक्षा सुनावलेल्या कैद्यांची शिक्षा संपल्यानंतर त्यांना खुल्या कारागृहासाठी पात्र करणे, इतर कलमातील उर्वरित शिक्षा भोगण्यासाठी कैद्यांना खुल्या कारागृहात तसेच ६० वर्षे व त्यावरील वय असलेल्या कैद्यांना खुल्या कारागृहात वर्ग करावे, असाही निर्णय घेण्यात आलेला आहे. संघटित गुन्हेगारी/देशविघातक कारवाया/दहशतवादी कारवाया/नक्षलवादी /NDPS (अंमली पदार्थ प्रतिबंधक कायदा ) बलात्कारी गुन्हे/व्यावसायिक खुनी व इतर अतिगंभीर गुन्ह्यातील बंदी वगळता हा निर्णय घेण्यात आला आहे.