महाराष्ट्र

maharashtra

ETV Bharat / state

Sant Sena Maharaj संत सेना महाराजांच्या भक्तिपुढे नाभिक झाले होते विठ्ठल - संत ज्ञानेश्र्वर

23 ऑगस्ट रोजी संत सेना महाराज यांची पुण्यातिथी Sant Sena Maharaj आहे. त्यानिमित्त त्यांच्या जीवनाबाबत तसेच त्यांनी केलेल्या कार्याबाबत आपण माहिती घेणार आहोत. संत सेना महाराज यांचा जन्म मध्यप्रदेशातील बांधवगडमध्ये झाला Bandhavgadh Madhya Pradesh होता. मात्र त्यांनी कार्य हे महाराष्ट्रात केले. आयुष्यातील उत्तरार्ध त्यांनी मध्य प्रदेशमध्ये व्यतीत केला.

Sant Sena Maharaj
संत सेना महाराज

By

Published : Aug 20, 2022, 4:32 PM IST

मुंबईमध्यप्रदेशातील बांधवगडमध्ये जन्मलेल्या संत सेना महाराज यांचा जन्म झाला. त्यांचा मूळ व्यवसाय नाभिकाचा होता. विठ्ठलभक्त सेना महाराज यांचे देवाशी असलेले नाते एका कथेतून समोर येते. तिथल्या राजाच्या घरी नाभिक म्हणून काम करण्याची जबाबदारी त्यांच्या घराकडे दिली गेली. एके दिवशी विठ्ठलाच्या भक्तीत तल्लीन असताना त्यांना राजाकडून बोलावणे आले.पूजा आटपून राजाकडे जावे असे त्यांनी ठरवले. मात्र, पूजेत ते खूप वेळ गर्क झाले. आणि राजाचे बोलावणे विसरले. त्या दरम्यान, सेना महाराज यांच्या पूजेत खंड पडू नये यासाठी स्वत: विठ्ठलाने राजाच्या घरी जाऊन नाभिकाचे काम केले ही कथा तेथे प्रचलित आहे. देव आणि भक्त यातील नाते अधोरेखित करण्यासाठी मांडलेल्या या कथेतील भावार्थ समजून घ्यायला हवा. सेना महाराजांनी आपल्या अभंगातूनही याच भक्तिरसाची उपासना केलेली आढळते.

भाषा, जातपात यांच्या मर्यादे पलिकडे अतिशय उच्च विचारसरणी व विठ्ठलावर संत सेना महाराज यांची निष्ठा होती. हरिभक्त संत सेना महाराज यांचा जन्म महाराष्ट्राबाहेर असला तरी महाराष्ट्रातील संताच्या सहवासात ते घडले. ज्ञानेश्र्वर, तुकारामाइतकेच संत सेना महाराजांना श्रेष्ठ मानले जाते. संत सेना महाराजांचे अभंग मोठया आवडीने आजतागायत थोरामोठ्यांकडून गायले जातात. संतांना प्रदेश, भाषा, जातपात यांच्या मर्यादा नसतात हेच यावरून सिद्ध होते.

चरित्र, काळ, काव्यसंत चोखामेळा, नरहरी सोनार,परिसा भागवत, संत नामदेव, जनाबाई, या संतांप्रमाणे संत सेनांचे कार्य जास्त प्रमाणात लिखित नाही. त्यांचे चरित्र उपलब्ध नाही. त्यामुळे लोकांच्या विचारात बोलण्यात त्याचे जास्त कार्य आढळत नाही. समकालीन संतांनी सेना महाराजांचा एक विठ्ठलाचे निःसीम भक्त म्हणून आपल्या अभंगांमधून उल्लेख केला आहे. शिखांचा धर्मग्रंथ गुरुग्रंथसाहिब या पवित्र ग्रंथात संत सेनांच्या एका पदाचा समावेश केला आहे. त्यांच्या अनेक उत्तरकालीन संतांनी, हिंदी मराठी संशोधकांनी त्यांच्या काव्याचा अभ्यास मांडलेला आहे.

हेही वाचाShivaram Rajguru इंग्रज अधिकाऱ्याला गोळ्या घालून राजगुरूंनी लाला लजपत राय यांच्या मृत्यूचा घेतला बदला

ABOUT THE AUTHOR

...view details