पाऊस पडला, पण काळ्या आईची ओटी भरू कशी; दुष्काळात पिचलेल्या बीडच्या शेतकऱ्याचा सवाल

तीन-चार वर्षांपासून बीड जिल्ह्यात दुष्काळी परिस्थिती असल्याने शेतातील उत्पन्नच आलेले नाही. बहुतांश शेतकऱ्यांची मदार केवळ शेतीच्या उत्पन्नावरच आहे. अशा परिस्थितीत खरिपाच्या पेरणीसाठी पैसा आणायचा कोठून, असा प्रश्न निर्माण झाला आहे.

बीड -तीन वर्षांपासून पावसाने फिरवलेली पाठ, शेतात जे काही पेरलं ते वाया गेलं, मोठ्या हिमतीने गेल्या वर्षी दीड एकर ऊस केला, वाटलं पोरांच्या शिक्षणाचा खर्च तरी भागेल. पण, ऊसाला ऐनवेळी पाणीच कमी पडलं ऊसाबरोबर माझ्या पोरांच्या शिक्षणाचं स्वप्नदेखील करपून गेलं. यंदा उसनवारी करून ६ एकर जमिनीची मशागत केली. एसबीआय बँकेकडे कर्जाची फाईल केली आहे. मात्र, ते पैसे मिळाले की उसनवारी करुन घेतलेले पैसे परत करावे लागणार. आता पाऊस पडला तरी, खरीपाची पेरणी कशी करू, असा प्रश्न बीड जिल्ह्यातील हिंगणी (खुर्द) येथील शेतकरी कालिदास तांदळे यांनी उपस्थित केला आहे. हा प्रश्न केवळ या एका शेतकऱ्याचा नाही. तर, जिल्ह्यातील दुष्काळात पिचलेल्या बहुतांश शेतकऱ्यांचा आहे. या परिस्थितीचा 'ईटीव्ही भारत' ने घेतलेला हा खास आढावा...

शेतकरी कालिदास तांदळे यांच्याकडे एकूण ६ एकर जमीन आहे. कुटुंबात आई-वडील, पत्नी, एक मुलगा आणि एक मुलगी, अशा सहा जणांचा समावेश आहे. शेतीतून मिळणाऱ्या उत्पन्नावरच त्यांचं कुटुंब अवलंबून आहे. शेतीला कुठलाच जोडधंदा नाही. शेतीतील उत्पन्नावरच मुलीच्या शिक्षणाची मदार असल्याचे शेतकरी कालिदास तांदळे सांगतात. यंदा मुलगी ७० टक्के गुण घेऊन बारावी पास झाली आहे. मुलीला डॉक्टर बनायचे आहे. मात्र, वडिलांची आर्थिक परिस्थिती बिकट असल्यामुळे मुलगी क्रांती हिने 'नीट' परीक्षा दिली नाही.

एका वर्षातच मोडावे लागले उसाचे खोडवे-

गेल्यावर्षी दीड एकर ऊस लावला. त्यासाठी ५० हजार रुपये खर्चदेखील केला. लावलेल्या उसाचे ३ वर्ष उत्पन्न मिळेल, अशी अपेक्षा होती. मात्र, पाण्या अभावी हे उसाचे खोडवे पहिल्याच वर्षी मोडावे लागले. ऊस लावलेली जमीन नीट करण्यासाठी २० हजाराचा खर्च झाला. उत्पन्न तर मिळालेच नाही, खर्च मात्र झाला. यामुळे मोठे नुकसान झाले. आता तो दीड एकर ऊस लावायला आणलेले लोकांचे पैसे द्यायचे कसे? यातच आता खरिपाची पेरणी तोंडावर आली. काळ्या आईची ओटी भरायची कशी? असे अनेक न सुटणारे प्रश्न आमच्या डोक्यात घोंघावतात, असे कालिदास यांनी सांगितले. वर्षभराचा घर खर्च भागविण्यासाठी एक दुभती गाय आणि दोन शेळ्या आहेत. दुध विकून मिळालेल्या पैशातून कसातरी खर्च भागवला जातो. या सगळ्या परिस्थितीवर मात करण्यासाठी यंदा तरी चांगला पाऊस पडावा, अशी आशा त्यांनी व्यक्त केली आहे.

पेरायचं काय याचं नियोजन झालंय, पण पेरणीसाठी पैशाचं अवघड आहे.

यंदा खरिपाच्या वेळेला शेतात काय पेरायचं याचे नियोजन झाले आहे. मात्र, पेरणीसाठी लागणाऱ्या पैशाची जुळवाजुळ करणे अवघड आहे, असे कालिदास यावेळी म्हणाले. यावर्षी सोयाबीन, कापूस, बाजरी तूर आणि तीळ ही खरिपाची पिके घेण्याचे नियोजन आहे. आता बँकेने कर्ज दिले की, काळया आईची ओटी भरणार( पेरणी करणार) असे त्यांनी सांगितले.

पंधरा दिवसांपासून बँकेकडे चकरा -

बँकेने पेरणीसाठी कर्ज द्यावे, अशी मागणी दुष्काळात पिचलेले शेतकरी करत आहेत. तीन-चार वर्षांपासून बीड जिल्ह्यात दुष्काळी परिस्थिती असल्याने शेतातील उत्पन्नच आलेले नाही. बहुतांश शेतकऱ्यांची मदार केवळ शेतीच्या उत्पन्नावरच आहे. अशा परिस्थितीत खरिपाच्या पेरणीसाठी पैसा आणायचा कोठून? हा प्रश्न निर्माण झालेला आहे. कालिदास तांदळे हे शेतकरी खरिपाच्या पेरणीसाठी कर्ज मिळेल म्हणून मागील पंधरा दिवसापासून बँकेकडे चकरा मारत आहेत. बँका शेतकऱ्यांना कर्ज द्यायला धजवत नाही. आता बँकेने जर कर्ज दिले नाही, तर खरिपाची पेरणी मी करूच शकणार नाही, असे त्यांनी हताश होऊन शेवटी सांगितले.