औरंगाबाद - मराठवड्यात यावेळी पुन्हा एकदा शेतकरी अडचणीत सापडला आहे. दरवर्षी दुष्काळाने होरपळणारा शेतकरी यंदा अतिवृष्टीमुळे त्रस्त झाला आहे. मराठवाड्यातील कापूस, मका, सोयाबीनसारख्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. यामुळे मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांसमोर पुन्हा एकदा सरकारपुढे हात पसरण्याची वेळ आली आहे.
यंदा दुष्काळामुळे नाही तर अतिवृष्टीमुळे मराठवाड्यातील शेतकरी अडचणीत मराठवाड्यात यावर्षी पावसाची संततधार पाहायला मिळाली. त्यामुळे 11 धारणांपैकी 10 धरणे ओसंडून वाहत आहेत. त्यात जायकवाडी धरणातून गेल्या महिनाभरांपासून पाण्याचा विसर्ग गोदावरीत सोडण्यात आला आहे. नदीवरील 11 बंधारे पूर्ण क्षमतेने भरले आहेत. जायकवाडीसह निम्न दुधना, येलदरी धरण, सिद्धेश्वर, माजलगाव, वैनगंगा, मनार, विष्णुपुरी, सिना - कोळेगाव ही धरणं 100 टक्के भरली आहेत. मराठवाड्यात फक्त लातूरचे मांजरा धरण 55 टक्के पाणीसाठा शिल्लक आहे. यामुळे पिण्याच्या पाण्याचा प्रश्न यंदा मिटणार आहे. त्यामुळे थोडा दिलासा मिळणार असला तरी अती पावसामुळे शेत मालाचे मात्र नुकसान झाले आहे.
दरवर्षी मराठवाड्यात वर्षभरात 22 ते 25 दिवस पावसाचे असतात. मात्र, यावर्षी जवळपास 74 दिवस पाऊस पडला. एकट्या संप्टेंबर महिन्यात 22 दिवस पाऊस झाला आहे. औरंगाबाद जिल्ह्यात दरवर्षी 700 मिलिमीटर पाऊस होतो. मात्र यावर्षी 924 मिलिमीटर इतक्या पावसाची नोंद झाली असून सरासरीच्या 158 टक्के पाऊस झाला आहे. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात पिकांचे नुकसान झाले आहे.
औरंगाबाद जिल्ह्यात यावर्षी 6 लाख 67 हजार हेक्टरवर खरिपाची पेरणी झाली होती. यात दोन पिकांचा सर्वाधिक समावेश होता कापूस आणि मका या दोन पिकांची पेरणी 85 टक्के इतकी आहे. त्यापैकी 60 टक्के कापूस तर 25 टक्के मका पिकाचा समावेश आहे. तर फळबागेत डाळिंब आणि मोसंबी पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले. त्याचबरोबर फळ भाज्यांचे देखील नुकसान झाले आहे. जून, जुलै आणि ऑगस्ट महिन्यांचे पंचनामे करण्यात आले असून यामध्ये 94000 हजार शेतकऱ्यांचे 39325 हेक्टर शेतीचे नुकसान झाले आहे. 33% पेक्षा जास्त नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई देण्यात येते. कोरडवाहू आणि जिराईत पिकांसाठी 6800, बागाईत जमिनीवरील पिकांसाठी 13800, तर फळपिकांसाठी 18000 हेक्टरी भरपाई देण्यात येते. त्यानुसार 32.33 कोटींची मदत मागितली असून निधी मिळताच तो शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा करायला सुरुवात होईल, अशी माहिती कृषी अधीक्षक तुकाराम मोटे यांनी दिली.लातूर जिल्ह्यात सोयाबीनचे नुकसान झाले आहे. 4 लाख 59 हजार हेक्टरवर सोयाबीनचा पेरा झाला होता. त्यात 1 लाख 14 हजार हेक्टरवरील सोयाबीनचे नुकसान झाले आहे. बीड जिल्ह्यात सोयाबीनचे 1 लाख 45 हजार हेक्टर, कापूस 2 लाख हेक्टर त्याच बरोबर तुरीचे मोठे नुकसान झाले आहे. नांदेड जिल्ह्यात 84 हजार हेक्टरवरील सोयाबीनचे नुकसान झाले आहे. परभणी जिल्ह्यात अतिवृष्टीमुळे 46 हजार हेक्टरचे नुकसान झाले आहे, अशीच परिस्थिती संपूर्ण मराठवाड्याची आहे. ऐन काढणीला आला असताना परतीच्या पावसाने कापसाचे नुकसान झाले. बोंड काळे पडली आहेत. पिकाला आलेला कापूस गळून पडला आहे. तर कुठे कापसाची झाडे जमिनीत कोसळली आहेत. शेतांमध्ये पावसाचे पाणी साचल्याने हाताशी आलेली कपाशी गेली आहे. त्यामुळे कापसाला आता भाव मिळेल का? असा प्रश्न शेतकऱ्यांना पडला आहे.
