पुणे:हा प्रकल्प पुण्याच्या कृषी महाविद्यालयातील पशुसंवर्धन दुग्धशास्त्र विभागात ( Animal Husbandry and Dairy Science Department ) सुरू आहे. या तंत्रज्ञानाच्या वापराने पहिल्याच गीर जातीच्या कालवडीचा जन्म ( first Gir breed calf birth in Pune ) संकरित गायीच्या माध्यमातून ‘गो संशोधन व विकास प्रकल्प’, राहुरी ( Cow Research and Development Project Rahuri ) येथे झाला आहे. जन्मलेल्या कालवडीचे वजन २२.९ किलो असून, पिता विष्णू या वळूच्या वीर्याचा उपयोग करण्यात आला आहे. त्याच्या मातेचे दूध एका वेतात ४१६५ लीटर आहे व फॅट ५ % एवढे आहे, अशी माहिती भ्रूण प्रत्यारोपण समन्वयक डॉ. विष्णू नरवडे यांनी दिली. जास्त दूध देणाऱ्या आणि जातीवंत गायीपासून जन्मलेल्या आणि आपले गुण पुढच्या पिढीला देण्यात सक्षम असणाऱ्या नर वळूचीच निवड केली जाते.
उच्च वंशावळीचा देशी गोवंश निर्मितीकडे वाटचाल -महाराष्ट्र शासनाने देशी गाय संशोधन व प्रशिक्षण केंद्राच्या ( Desi Cow Research Training Centre in Maharashtra ) माध्यमातून विद्यापीठाच्या प्रक्षेत्रावर व शेतकऱ्यांच्या गोठ्यात भ्रूण प्रत्यारोपण तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यास सुरुवात केली आहे. या प्रकल्पांतर्गत सुमारे १५० पेक्षा जास्त साहिवाल, गीर, राठी, थारपारकर व लाल सिंधी जातीच्या वासरांचा जन्म होणार आहे, अशी माहिती प्रकल्पाचे प्रमुख शास्त्रज्ञ डॉ. सोमनाथ माने व तांत्रिक प्रमुख डॉ. धीरज कणखरे यांनी दिली. हे तंत्रज्ञान एनडीडीबी राहुरी यांच्या मार्फत राबविण्यात येत असून उच्च वंशावळीचा देशी गोवंश व त्यांची संख्या वाढवण्यासाठी, संवर्धनासाठी खूप मोठी मदत होणार आहे.या तंत्रज्ञानाबद्दल संचालक संशोधन डॉ. शरद गडाख म्हणाले, सध्या देशातील शुद्ध देशी गोवंशाची असलेली घटती संख्या पाहता जलदगतीने उच्च उत्पादन क्षमता असणाऱ्या गाईंची संख्या वाढवण्यासाठी भ्रूण प्रत्यारोपण तंत्रज्ञाना शिवाय तरणोपाय नाही.