नागपूर -आंबटगोड आणि रसाळ चवीसाठी जगप्रसिद्ध असलेले नागपूरी संत्रे आणि संत्रा बर्फीचे नाव कुणाच्याही कानी पडताच तोंडाला पाणी सुटेल. या संत्र्यांची चव जिभेवर रेंगाळत राहते. केवळ नागपूरच नाही तर अमरावती आणि शेजारच्या काही ( Orange production in Nagpur and Amravati areas ) भागात संत्र्यांचे भरघोस उत्पादन घेतले जाते. मात्र, दुर्दैवाने यासंत्र्यांवर प्रक्रिया करणारा ( Orange Processing Project ) एक सुद्धा मोठा प्रकल्प नागपूर आणि शेजारच्या अमरावती जिल्ह्यात नाहीत. केवळ हल्दीराम आणि हिरा स्वीटस् ( Haldiram and Hira Sweets ) सारख्या मोठ्या हॉटेल्सकडे संत्रा बर्फी तयार करण्याचे प्लांट आहेत. त्यामुळे नागपूरी संत्रा देशाच्या इतर भागात प्रक्रिया करण्यासाठी पाठवला जात आहे.
नागपूर आणि अमरावती जिल्हा हा संत्र्यांच्या उत्पादनात अव्वल आहे. त्यामुळे या परिसराला संत्र्यांचा 'कॅलिफोर्निया' म्हणून ओळखले जाते. नागपूरचा संत्रा जगात भारी आल्याने त्याच्या चवीची सर्वांनाच भुरळ पडली आहे. नागपूर जिल्ह्यातील नरखेड तालुक्यासह काटोल, कळमेश्वर, सावनेर, हिंगणा तालुका संत्राच्या उत्पादनात अग्रेसर आहे. या भागात संत्र्याच्या शेकडो बागा दृष्टीस पडतात. मुख्यतः संत्राचे पिक मृग आणि अंबिया बहरात उत्पादन घेतले जाते. अस्मानी संकटाचा सामना केल्यानंतर पीक व्यवस्थित हाती आले तर सुलतानी संकट मात्र कायमच असते. संत्र्याला योग्य भाव आणि बाजारपेठ मिळत नसल्याने या भागातील शेतकरी मेटाकुटीस आला आहे. संत्र्यावर प्रक्रिया करणारे उद्योग या भागात असावेत, अशी मागणी गेल्या अनेक दशकांपासून शेतकऱ्यांची आहे. मात्र त्याकडे लक्ष देण्यासाठी राज्यकर्त्यांकडे वेळच नाही.
प्रक्रिया प्रकल्प नांदेडला पळवला :संत्रा उत्पादकांना न्याय देण्याच्या घोषणा या वेळोवेळी राज्यकर्त्यांसोबतच विरोधकही करत असतात. प्रत्यक्षात मात्र शेतकऱ्यांच्या हिताची कृती कोणत्याही राजकारण्यांनी केलेली नाही. २०१४ साठी संत्रा प्रोसेसिंग युनिट लावण्याची घोषणा झाली, मात्र तो सुद्धा प्रकल्प नांदेडच्या नेत्यांनी पळवला. इथून संत्री नांदेडला नेणे शेतकऱ्यांना मुळीच परवडणारे नाही. राज्याच्या अर्थसंकल्पात मोर्शी तालुक्यात संत्रा प्रकल्प उभारला जाणार, अशी घोषणा यावर्षी सुद्धा झाली आहे. परंतु आजवरच्या अनुभवातून बघता शेतकऱ्यांना यावर फारसा विश्वास नाही.