हैदराबाद: ड्रेक्सेल विद्यापीठातील पर्यावरण अभियांत्रिकी संशोधकांच्या मते, सांडपाणी गाळाच्या मोठ्या तलावांमधून वाहून जाणाऱ्या सांडपाण्यात (Turning wasteTurning wastewater into fertilizer) अधिक टिकाऊ शेती आणि शाश्वत शेती (could help to make agriculture more sustainable) करण्याची भूमिका बजावण्याची क्षमता आहे. एक नवीन अभ्यासानुसार, सांडपाण्यातील अमोनिया काढून टाकून, त्याचे खतामध्ये रूपांतर करण्याच्या प्रक्रियेकडे वाटचाल केली जात आहे. हे करने असे सूचित करते की, ते केवळ तांत्रिकदृष्ट्या व्यवहार्य नाही. तर पर्यावरणीय आणि ऊर्जा वाचविण्याच्या दृष्टीकोनातुन देखील मदतगार ठरु शकते. आणि याचा उपयोग करणाऱ्यांसाठी पैसा बचतीचा एक पर्याय ठरु शकते. Sustainable Agriculture
एक शाश्वत नायट्रोजन स्त्रोत: खतासाठी नायट्रोजनचे उत्पादन ही ऊर्जा-केंद्रित प्रक्रिया आहे आणि जागतिक कार्बन डायऑक्साइड उत्सर्जनाच्या जवळपास 2% आहे. गेल्या अनेक वर्षांत, संशोधकांनी हेबर-बॉश नायट्रोजन उत्पादन प्रक्रियेचे पर्याय शोधले आहेत, जे एक शतकापेक्षा जास्त काळ मानले गेले आहे. तर काही नायट्रोजन पुरवठादारांनी पाण्यावर प्रयोग करतांना, पाण्यातून काढलेल्या अमोनियापासून नायट्रोजन गोळा करण्याची एक आशादायक क्रिया सुरु केलेली आहे.
"सांडपाण्यापासून नायट्रोजन पुनर्प्राप्त करणे हा हॅबर-बॉश प्रक्रियेसाठी एक इष्ट पर्याय असेल. कारण ते 'वर्तुळाकार नायट्रोजन अर्थव्यवस्था' तयार करते," असे अभियांत्रिकी महाविद्यालयातील प्राध्यापक व डाॅ. पॅट्रिक गुरियन यांनी आपले केलेले संशोधन जे नुकतेच प्रकाशित केले, त्यात म्हणटले आहे.
जर्नल सायन्स ऑफ द टोटल एन्व्हायर्नमेंट मध्ये याचा अर्थ 'आम्ही ऊर्जा खर्च करण्याऐवजी आणि वातावरणातून नायट्रोजन काढण्यासाठी हरितगृह वायू तयार करण्याऐवजी विद्यमान नायट्रोजनचा पुनर्वापर करत आहोत, जी शेतीसाठी अधिक टिकाऊ प्रथा आहे आणि उपयोगितांसाठी कमाईचा स्रोत बनू शकते', असे देखील त्यांनी त्यामध्ये म्हणटले आहे.
स्वच्छ करण्याचा एक स्वच्छ मार्ग : 1972 च्या स्वच्छ पाणी कायद्यांतर्गत महानगरपालिकेच्या जलशुद्धीकरण सुविधांना त्यांनी जलमार्गांमध्ये सोडलेल्या पाण्याच्या गुणवत्तेच्या मानकांची पूर्तता करण्याचे आव्हान देण्यात आले आहे. वाढत्या प्रमाणात अमोनिया हा जलीय वातावरणासाठी दोन्ही बाजुने चिंतेचा विषय म्हणून पाहिला जातो. कारण अमोनियाच्या उच्च पातळीमुळे नाले आणि नद्यांमधील वनस्पतींची वाढ होऊ शकते, ज्यामुळे माशांच्या प्रजाती धोक्यात येऊ शकतात. अमोनिया काढून टाकण्याचे पर्याय सामान्यतः वेळ आणि जागा घेणारे असतात आणि ते ऊर्जा-केंद्रित उपक्रम असू शकतात.
उत्तर अमेरिका आणि युरोपमधील अनेक सुविधांद्वारे शोधला जाणारा एक पर्याय म्हणजे 'एअर स्ट्रिपिंग' नावाची प्रक्रिया. ते अमोनिया काढून टाकते आणि पाण्याचे तापमान आणि pH वाढवून रसायनाचे वायूमध्ये रूपांतर करते, जे नंतर अमोनियम सल्फेट म्हणून एकाग्र स्वरूपात गोळा केले जाऊ शकते. परंतु एअर स्ट्रिपिंगमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी, गुंतवणूक करण्याचा निर्णय घेण्यासाठी, त्याच्या तांत्रिक आणि आर्थिक व्यवहार्यतेचा एक जटिल अभ्यास आवश्यक आहे, ज्याला 'जीवन चक्र विश्लेषण' म्हणतात.
पर्याय शोधणे :गुरियन आणि सॅब्रिना स्पॅटरी, पीएचडी, टेक्निऑन इस्त्राईल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीचे नेतृत्व करत असलेली टीम, कचरा किंवा साइड-स्ट्रीमच्या पुनर्वापर आणि पुनर्वापराच्या विविध पर्यायांच्या एकूण पर्यावरणीय आणि आर्थिक परिणामांचा आढावा घेण्यासाठी नियमितपणे काही विश्लेषणे करते. टिकाऊ उपाय म्हणून उत्पादने, या सांडपाणी परिस्थितीचे त्यांचे संशोधन सूचित करते की, हा एक पूरक संबंध आहे. ज्यामुळे शेतकरी आणि जल व्यवस्थापन अधिकारी या दोघांसाठी अधिक शाश्वत मार्ग मिळू शकतो.