Mahashivratri : महाशिवरात्री कधी असते, हा सण शिव-पार्वती विवाहाच्या दिवशी का साजरा केला जातो?

वर्षाच्या सुरुवातीला भाविक जर कोणाची सर्वात जास्त वाट पाहत असतील तर तो म्हणजे महाशिवरात्रीचा उत्सव. यावेळी 18 फेब्रुवारी 2023, शनिवार रोजी महाशिवरात्रीचे व्रत केले जाणार आहे. या दिवशी शिव-पार्वतीचा विवाह झाल्याचे मानले जाते. फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला महाशिवरात्री उत्सव साजरा केला जातो. जाणून घ्या काय आहे या दिवसाचे विशेष महत्त्व.

हैदराबाद : ज्योतिषाचार्यांच्या मते, शास्त्रात असे लिहिले आहे की फाल्गुन चतुर्दशीच्या तिथीला भगवान शिवाने देवी पार्वतीसोबत अनोखा विवाह करून तपश्चर्या सोडून गृहस्थ जीवनात प्रवेश केला. या कारणास्तव, भगवान शिव आणि माता पार्वतीच्या विवाहाच्या आनंदात दरवर्षी फाल्गुन चतुर्दशी तिथीला महाशिवरात्री साजरी केली जाते. या प्रकारचा विशेष उत्सव कोणत्याही देवाच्या लग्नाच्या दिवशी साजरा केला जात नाही. या विशेष दिवशी जो कोणी शिव-पार्वतीची विशेष पूजा करतो त्याला पूर्ण फळ मिळते अशी श्रद्धा आहे.

का साजरी केली जाते : ज्योतिषाचार्य पंडित सुशील शुक्ल शास्त्री स्पष्ट करतात की, महादेव-माता पार्वतीने तिचे रूप बदलून अनेक वेळा विवाह केला होता. म्हणूनच या खास दिवशी त्यांचा विवाह केल्याने, किंवा करतांना पाहिल्यास फायदेशीर ठरते. यासाठी दरवर्षी प्रत्येक शिवमंदिरात शिवविवाह केला जातो. विशेष पूजा करून महाशिवरात्री साजरी केली जाते.

तपश्चर्येनंतर झाला विवाह : ज्योतिषाचार्य सुशील शुक्ल शास्त्री म्हणतात की, हा विवाह इतक्या सहजासहजी झाला नाही. यासाठी माता पार्वतीने अनेक वर्षे कठोर तपश्चर्या केली होती. माता पार्वतीच्या वडिलांनी तिचे लग्न विष्णूजींसोबत निश्चित केले होते. पार्वतीजींना हे कळताच त्यांनी घर सोडले आणि जंगलात जाऊन तपश्चर्या करू लागली. भगवान शिव मिळविण्यासाठी तिने कठोर तपश्चर्या सुरू केली. माता पार्वतीने काही दिवस दगडावर बसून तपश्चर्या केली. यानंतर त्यांनी पाण्यात प्रवेश केला आणि 12 वर्षे तपश्चर्या केली. यानंतरही जेव्हा भगवान शिव प्रसन्न झाले नाहीत तेव्हा त्यांनी पुन्हा 12 वर्षे बेलाची वाळलेली पाने खाऊन तपश्चर्या केली. यानंतरही जेव्हा भगवान शिव प्रसन्न झाले नाहीत तेव्हा त्यांनी एका पायावर उभे राहून तपश्चर्या सुरू केली. या दरम्यान अनेक वेळा शिवजींनी माता पार्वतीची खडतर परीक्षा घेतली आणि त्यातही माता पार्वती यशस्वी झाली. त्यानंतर शिवजींनी माता पार्वतीशी लग्न करण्यास सहमती दर्शवली आणि त्यांचा विवाहही इतका अनोखा झाला की त्याचे वर्णन शास्त्रातही आले आहे. महाशिवरात्रीच्या या विशेष दिवशी शिव-पार्वतीची विशेष उपासना करणाऱ्या कोणत्याही भक्ताला विशेष फळ मिळते, असे शास्त्रात सांगण्यात आले आहे.

ज्योतिषाचार्य सुशील शुक्ल शास्त्री सांगतात की, महाशिवरात्रीच्या दिवशी जो कोणी भक्त शिव आणि पार्वतीच्या विवाहाला उपस्थित राहतो, विशेष पूजा करतो, त्याला विशेष फळ मिळते, असे शास्त्रात वर्णन आहे. महाशिवरात्रीच्या या विशेष दिवशी हा अनोखा विवाह झाल्यानंतर भगवान शिवाने वरदान दिले होते की, जर कोणी भक्ताने 1 वर्ष त्रयोदशी व्रत पाळले किंवा महाशिवरात्रीच्या दिवशी शिव पार्वती विवाह आणि चार प्रहारची पूजा केली तर त्याला जीवनात आनंद मिळेल आणि नशीब उजळेल. पत्नीला पतीपासून वेगळे व्हावे लागत नाही, दोघेही आनंदी जीवन जगतात, पती-पत्नीमध्ये सामंजस्य असते, त्यामुळे महाशिवरात्रीला वेगवेगळ्या मंदिरांमध्ये शिव आणि पार्वतीची विशेष पूजा केली जाते.

कुमारी मुलींनी अशी करावी पूजा : महाशिवरात्रीला व्रत केल्याने भक्तांना अपेक्षित फळ मिळते, असा समज आहे. अविवाहित मुलींना इच्छित वर मिळतो. यासाठी आचार्य सांगतात की, अविवाहित मुलींनी दैनंदिन कामातून निवृत्त झाल्यानंतर या दिवशी व्रत करावे. यानंतर शिव आणि पार्वती एकत्र बसलेल्या अशा कोणत्याही शिवमंदिरात जा. पार्वतीजींना सुहाग वस्तू अर्पण करा. यानंतर लवकर लग्नासाठी प्रार्थना करावी. असे केल्याने विवाहित मुलींना चांगला वर मिळतो आणि विवाहित महिलांना अखंड सौभाग्याचे वरदान मिळते.