रायपूर : साधारणपणे बासरी वाजवायची म्हटलं, की त्यामध्ये फुंकावं लागतं हे आपल्या सगळ्यांनाच माहितिये. मात्र, आज आम्ही तुम्हाला एक अशी बासरी दाखवणार आहोत जी वाजवण्यासाठी त्यामध्ये फुंकावे लागत नाही. याबाबत जाणून घेण्यासाठी आपण जाणार आहोत, छत्तीसगडच्या नारायणपूरमध्ये. याठिकाणी गढबेंगाल गावामध्ये ही बासरी तयार केली जाते.
गढबेंगाल गाव हे जिल्हा मुख्यालयापासून पाच किलोमीटर दूर आहे. इथं राहणारे पंडीराम मंडावी कित्येक वर्षांपासून बांबूच्या कलाकृती बनवतात, ज्यांमध्ये या बासरीचाही समावेश आहे. पंडीराम सांगतात, की त्यांनी लहानपणी आपल्या वडिलांना ही बासरी बनवताना पाहिलं होते. सुरुवातीला घरगुती वापरासाठी ही बासरी बनवली जात असत. त्यांचे वडील जेव्हा रात्री रानात राखण करण्यासाठी जात तेव्हा ही बासरी वाजवत, ज्यामुळे साप आणि इतर जंगली जनावरं पळून जात. त्यांचं पाहून गावातील इतर लोकांनीही ही बासरी मागण्यास सुरुवात केली, ज्यामुळे मग पंडीराम यांचे संपूर्ण कुटुंबच ही बासरी बनवू लागले. आज केवळ यांच्या गावातच नाही, तर विदेशातही ही बासरी लोकप्रिय झाली आहे.
कशी तयार होते ही बासरी?
पंडीराम मंडावी यांच्या मुलाने ही बासरी तयार करण्याची पूर्ण प्रक्रिया सांगितली आहे.
- एक बासरी बनवण्यासाठी दोन-अडीच फुटांच्या बांबूची गरज असते.
- करवतीचा वापर करुन या बांबूला नीट कापले जाते.
- स्टूलचा वापर करुन हा बांबू सोलला जातो.
- आऊटर लेअरने याला फिनिशिंग दिले जाते.
- लोखंडी सळईच्या सहाय्याने बांबूमध्ये छिद्र केले जाते.
- विविध साधनांच्या माध्यमातून पुढील प्रक्रिया केली जाते.
- बांबूवर डिझाईन बनवण्यासाठी चाकूचा वापर केला जातो.
- शेवटी कोळशाच्या एका भट्टीमध्ये ही बासरी टाकण्यात येते. बासरी बनवताना कारागीर..
ही एक बासरी बनवण्यासाठी दोन ते तीन तासांचा कालावधी लागतो. मात्र एकदा यात पारंगत झालं, की केवळ तासाभरातही ही बासरी बनवता येऊ शकते.
इटली आणि रशियामध्ये आहे प्रसिद्ध..