जबलपूर (मध्यप्रदेश) -आत्तापर्यंत तुम्ही गावातली शाळा ऐकली असेल. पण संपूर्ण गावच एक शाळा आहे हे तुम्ही कधी ऐकले नसेल. मध्य प्रदेशातील जबलपूरमध्ये असंच एक गाव आहे, ज्यात संपूर्ण गावच शाळा आहे. गावातील प्रत्येक रस्ता, तेथील प्रत्येक भिंत शिक्षणाचा दिवा प्रज्वलित करते. जबलपूरमधील या अनोख्या गावाचा ईटीव्ही भारतने घेतलेला हा आढावा...
प्राथमिक शाळेतील शिक्षकाचा पुढाकार- गावागावात असलेल्या शाळांमधील शिक्षणाची स्थिती सहसा कोणापासून लपून राहिलेली नाही. काही गावे सोडली तर प्रत्येक गावाची कहाणी सहसा सारखीच असते. मध्य प्रदेशातील संस्कारधनी जबलपूरमध्ये असे एक गाव आहे, जिथे एका प्राथमिक शाळेतील शिक्षकाने शिक्षणाची अशी अमूल्य देणगी दिली आहे, जी संपूर्ण गावासाठी मोठे वरदान ठरली आहे. आता हे संपूर्ण गाव एक शाळा बनले आहे. गावातल्या कुठल्या गल्लीत तुम्ही बाहेर जाल, तिथे तुम्हाला फक्त चित्रे आणि शिक्षणाने भरलेले वातावरण दिसेल. चला तर मग आम्ही तुम्हाला जबलपूरपासून ४० किमी अंतरावर असलेल्या धर्मपुरा गावात घेऊन जाऊ, जिथे प्रत्येक भिंत शिक्षणाचा प्रकाश देते.
धर्मपुरा गाव प्रबोधन बनले आहे - या ओळी किंवा शेर कदाचित तुम्हाला प्रभावित करणार नाहीत. परंतु जबलपूरला लागून असलेल्या धर्मपुरा गावातील रहिवाशांना या शब्दांचे महत्त्व चांगलेच समजले आहे. एका प्राथमिक शिक्षकाच्या, सरकारी नोकराच्या आग्रहाने आज संपूर्ण गावाचे चित्र आणि परिणाम बदलले आहेत. धर्मपुरा गावातील प्रत्येक गल्लीतील भिंत बोधप्रद आहे. म्हणजेच ते शैक्षणिक साहित्याने भरलेले आहे. ज्या काही भिंती उरल्या आहेत, त्यामध्ये शिक्षणाच्या शाईने असे काहीतरी लिहिले जात आहे, जे देशाच्या भविष्यासाठी, म्हणजे तेथे उपस्थित असलेल्या मुलांना आणि लोकांना काही ना काही धडा देईल.
असे बदलले गावाचे चित्र - ही विचारसरणी बदलण्यासाठी राज्यातील काही शिक्षक प्रयत्नशील आहेत. या शिक्षकांपैकी एक म्हणजे दिनेश मिश्रा, ज्यांनी धर्मपुरा गावाचे चित्र बदलून टाकले. प्रत्येक भिंत उपदेशात्मक केली. सरकारी शिक्षकाच्या या अनोख्या उपक्रमाचे सर्वजण कौतुक करत आहेत. मास्तरजींच्या या विचाराने विशेषत: लहान मुले चकित होतात. शिक्षक दिनेश मिश्रा म्हणाले की, जेव्हा त्यांनी कोरोनाच्या काळात मोहल्ला वर्ग सुरू केला तेव्हा सर्व मुले अभ्यासासाठी जमू शकली नाहीत. याचे मुख्य कारण म्हणजे गावात सर्वाधिक नोकरदार लोक आहेत. जे सकाळी लवकर कामासाठी निघतात. तुमच्या मुलांना कामावर घेऊन जा. हे पाहता गावातील एकही मूल शिक्षणापासून वंचित राहू नये, असा विचार शिक्षकाच्या मनात आला, त्यासाठी त्यांनी गावातील प्रत्येक भिंत शैक्षणिक बनवण्याचा विचार केला.
शिक्षकाचे कौतुक - शिक्षक दिनेश मिश्रा गावात करत असलेल्या कार्याचे जबलपूरमध्ये सर्वत्र कौतुक होत आहे. अशा शिक्षकाची आज प्रत्येक शाळेत गरज असल्याचे सर्वांचे म्हणणे आहे. देशभरातील शाळांमध्ये असे शिक्षक सापडले तर सरकारी शाळांना नवसंजीवनी मिळायला हवी, असे लोक म्हणत आहेत. शिक्षक दिनेशकुमार मिश्रा यांच्या या कार्याने विद्येच्या मंदिराची मांडणी करून तसेच देशाच्या भविष्याची काळजी घेऊन गुरूंची प्रतिष्ठा वाढवली आहे.
