ಕರ್ನಾಟಕ

karnataka

ETV Bharat / state

ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ದೊಂಬರಾಟ:  ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡ್ತಾರಾ ಗವರ್ನರ್​?

ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡ ಬಿ.ಎಸ್​. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ರಾಜಭವನಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲ ವಜುಭಾಯಿ ವಾಲಾ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಸದ್ಯದ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಸರ್ಕಾರ ರಚಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕೈಹಾಕುತ್ತಾರಾ? ಇಲ್ಲವೇ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉದ್ಭವಿಸಿರುವುದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಾ? ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಭವಿಷ್ಯದ ಚೆಂಡು ರಾಜಭವನ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿದೆ.

ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಚಿತ್ರ

By

Published : Jul 6, 2019, 4:40 PM IST

ಬೆಂಗಳೂರು:ರಾಜ್ಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕ್ಷೀಪ್ರಗತಿಯ ರಾಜಕೀಯ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್​ ಹಾಗೂ ಜೆಡಿಎಸ್​ನ​ 13 ಶಾಸಕರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ತೂಗುಕತ್ತಿ ನೇತಾಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಹೀಗೊಂದು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವಷ್ಟೇ. ಹೀಗೆ ಆಗುತ್ತೆ ಅಂತಾ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ.

ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಮುಖಂಡ ಬಿ.ಎಸ್​. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಅವರು ರಾಜಭವನಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲ ವಜುಭಾಯಿ ವಾಲಾ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಸದ್ಯದ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಸರ್ಕಾರ ರಚಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕೈಹಾಕುತ್ತಾರಾ? ಇಲ್ಲವೇ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉದ್ಭವಿಸಿರುವುದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಜಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಾ? ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಭವಿಷ್ಯದ ಚೆಂಡು ಸದ್ಯ ರಾಜಭವನ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಯಾವ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ತೀವ್ರ ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಇಬ್ಬರು ಶಾಸಕರು ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದು, ಸದನದ ಒಟ್ಟು ಸದಸ್ಯರ 224ರಿಂದ 222ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಬಳಿ 105 ಶಾಸಕರಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದು 11 ಶಾಸಕರ ಜೊತೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಶಾಸಕರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದು, ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರ ರಚಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಲಿದೆ. ಬಿಜೆಪಿ ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತಿಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿ ಮೈತ್ರಿ ಪಕ್ಷಗಳ ಒಂದಿಷ್ಟು ಶಾಸಕರನ್ನು ಸದನದಲ್ಲಿ ಗೈರು ಆಗುವಂತೆ ತಂತ್ರ ರೂಪಿಸಿದರೇ ಸರ್ಕಾರ ಅಲ್ಪ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ. ಆಗ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರದ ಹಾದಿ ಸುಗಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತಿಗೆ ವಿಫಲವಾದರೇ ಮುಂದಿನ ನಿರ್ಧಾರ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಮೇಲೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು.

ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡ್ತಾರಾ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು?

ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳಲ್ಲಿ ಬಿರುಕು ಉಂಟಾಗಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆ ಉದ್ಭವಿಸಿದೆ ಎಂಬ ನೆಪ ಹೇಳಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಬಹುದು. ಸ್ಪೀಕರ್​ ಇವರ ರಾಜೀನಾಮೆ ವಿಳಂಬ ಮಾಡಿದರೆ, ರಾಜಕೀಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಉದ್ಬವಿಸಲಿದೆ. ಆಗ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಬಹುದು. ಆಗ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಶಿಫಾರಸನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ತೀರ್ಮಾನ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಬಳಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಅಂಗೀಕಾರ ಪಡೆದು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹೇರಬಹುದು.

ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಹಿಂದಿರುವ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ನಡೆಗಳು

*ಯಾವುದೇ ಒಂದು ರಾಜ್ಯದ ಸಂವಿಧಾನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾದರೆ, ಆಗ ರಾಜ್ಯವು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನೇರ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹೊಣೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರದು. ಸಂವಿಧಾನದ 356ನೇ ವಿಧಿ ಅನ್ವಯ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಜಾರಿ ಆಗುತ್ತದೆ.

*ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಶಿಫಾರಸನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬಳಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಅಂಗೀಕಾರ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ

* ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಡಳಿತ ಹೇರಿದಾಗ ವಿಧಾನಸಭೆ ರದ್ದಾಗಬಹುದು. ಇಲ್ಲವೇ ಅಮಾನತ್ತಿನಲ್ಲಿಡಬಹುದು. ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ವಿವೇಚನೆಗೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು.

*ಸಂವಿಧಾನದ ನಿಯಮದ ಅನ್ವಯ 6 ತಿಂಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಜಾರಿ ಇರಬಾರುದು. 6 ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೇ ಸಂಸತ್ತಿನ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಶಿಫಾರಸಿನಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಬೇಕಾಬಿಟ್ಟಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಎಸ್​ ಆರ್​ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನಿಯಮಾವಳಿ ರೂಪಿಸಿದೆ. ಇನ್ನು ಬಹುಮತ ಸದನದಲ್ಲೇ ಸಾಬೀತಾಗಬೇಕು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಕಾನೂನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಮೊದಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸದ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನ ಗಮನಿಸಿ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಅವರಿಗೆ ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತು ಮಾಡುವಂತೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಬಹುದು. ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕಾರ ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತುಪಡಿಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಫಲವಾದರೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಮಾತ್ರವೇ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿ, ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರದ ರಚನೆಗೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಪೀಕರ್​ ನಡೆ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಅಂತಾರೆ ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್​ ಪಕ್ಷದ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಹಾಗೂ ಸ್ಪೀಕರ್ ಮುಂದಿನ ನಡೆ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಏನೇನಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಿವೆ.

ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಹಿಂದೆ ಜಾರಿಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ

1971ರಲ್ಲಿ ವೀರೇಂದ್ರ ಪಾಟೀಲ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ
1978ರಲ್ಲಿ ಡಿ.ದೇವರಾಜ ಅರಸ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ
1989ರಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಆರ್.ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ
1990ರಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಬಂಗಾರಪ್ಪ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿಧಾನಸಭೆ ಅಮಾನತು
2007ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 9 ರಿಂದ 2008ರ 27 ಮೇವರೆಗೆ 189 ದಿನಗಳು ಎಚ್​.ಡಿ. ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ

For All Latest Updates

TAGGED:

ABOUT THE AUTHOR

...view details