"ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ" ನಾಟಕ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡಿಗರ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಬಡಿದೆಬ್ಬಿಸಿದ ಏಣಗಿ‌ ಬಾಳಪ್ಪ

ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ‌ ಎಂದು ನಾಮಕರಣಗೊಂಡು 50ನೇ ವಸಂತವಾಗಿದ್ದು, ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸಂಭ್ರಮಕ್ಕೆ ಕ್ಷಣಗಣನೇ ಶುರುವಾಗಿದೆ.

ಬೆಳಗಾವಿ : "ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ" ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಾಟಕವನ್ನೆ ರಚಿಸಿ, ನಾಡಿನ ತುಂಬಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮಾಡಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿರಿಯ ರಂಗಕರ್ಮಿ, ನಾಟ್ಯಭೂಷಣ, ನಾಡೋಜ ಏಣಗಿ ಬಾಳಪ್ಪನವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಸುವರ್ಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆ ನಿಮಿತ್ತ ಈಟಿವಿ ಭಾರತದ ವಿಶೇಷ ವರದಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.

ಇಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ನಾಮಕರಣವಾಗಿ 50 ವರ್ಷಗಳು ಸಂದಿವೆ. ಈ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅನೇಕ‌ ಮಹನೀಯರು ತಮ್ಮದೇ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ರಂಗಕರ್ಮಿ ಏಣಗಿ ಬಾಳಪ್ಪನವರ ಸೇವೆ ಕೂಡ ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ. ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಧುಮುಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನು ಯಾವ ರೀತಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಯೋಚಿಸಿದಾಗ ಹುಟ್ಟಿದ್ದೆ "ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ" ನಾಟಕ. ಬಳ್ಳಾರಿ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ-ತೆಲುಗು, ಬೆಳಗಾವಿ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ-ಮರಾಠಿ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಳಿಯ ಹೊಸೂರು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ-ತಮಿಳು ಮಾತನಾಡುವ, ಎಂದರೆ ಎರಡೂ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಮೂವರು ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡ ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡುವ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೀಗೆ ನಾಲ್ಕು ಕುಟುಂಬಗಳ ಪಾತ್ರಗಳು ಏಕೀಕರಣ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡಿದರೂ ತಮ್ಮ ಮಾತೃ ಭಾಷೆ ಕನ್ನಡ, ರಾಜ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂಬ ಸಂದೇಶ ನಾಟಕದಲ್ಲಿತ್ತು.

ಬೈಲಹೊಂಗಲದ ಅಳವಂಡಿ ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರು 1949ರಲ್ಲಿ ಆ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಆ ಬಳಿಕ ಸವದತ್ತಿ, ಚಿಕ್ಕೋಡಿ, ಖಾನಾಪುರ, ಧಾರವಾಡ, ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ ಸೇರಿ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅನೇಕ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಳಪ್ಪನವರು ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಜನರ ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅಭಿಮಾನ ಪುಟಿದೇಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಈಟಿವಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಾಳಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ ಸುಭಾಷ ಏಣಗಿ ಅವರು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು. ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಮಕರಣ ಆದ ದಿನ 1973 ನವೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ವಿಧಾನಸೌಧದಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಸಿಎಂ ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಅವರು ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರನ್ನು ಸತ್ಕರಿಸಿ ಗೌರವಿಸಿದ್ದರು ಎಂದರು.

ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ಏಕೀಕರಣ ಮೊದಲ ಸಭೆ :ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದ ಮೊದಲ ಪರಿಷತ್ತು 25-12-1924ರಂದು ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲೇ ನಡೆದಿತ್ತು. ಸರ್ ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಕಂಬಳಿಯವರು ಆ ಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುಯಿಲಗೋಳ ನಾರಾಯಣರಾಯರು ರಚಿಸಿದ 'ಉದಯವಾಗಲಿ ನಮ್ಮ ಚೆಲುವ ಕನ್ನಡ ನಾಡು' ಗೀತೆಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಹಾಡಲಾಯಿತು.

ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ತುಂಬಿದ ಕನ್ನಡ ಬಳಗ :ಬೆಳಗಾವಿಯ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ 1963ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಕನ್ನಡ ಬಳಗ ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬಲ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು. ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಬಳಗ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ.

ಹಿರಿಯ ಜಾನಪದ ವಿದ್ವಾಂಸ ಡಾ. ಬಸವರಾಜ ಜಗಜಂಪಿ ಈಟಿವಿ ಭಾರತ್ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತನಾಡಿ, ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠ ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಬಳಿಕ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ಆಶ್ರಯ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಕೆಎಲ್ಇ ಸಂಸ್ಥೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಕೆಎಲ್ಇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಸಪ್ತರ್ಷಿಗಳಿಗೆ 1916ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಕರ್ನಾಟಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ, ಕರ್ನಾಟಕ ಲಿಂಗಾಯತ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಪ್ರೊ. ಶಿ.ಶಿ.ಬಸವನಾಳರಂಥ ದಿಗ್ಗಜರು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಬಸವನಾಳರು, ಮಮದಾಪುರ ಅವರು ನಾಗನೂರು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಠದ ಡಾ‌. ಶಿವಬಸವ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಬಹಳ ಆತ್ಮೀಯತೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು.

1932ರಲ್ಲಿ ಡಾ. ಶಿವಬಸವ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರು ಉಚಿತ ಪ್ರಸಾದ ನಿಲಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಬಳಿಕ 1933ರಲ್ಲಿ ಕೆಎಲ್ಇ ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಲಿಂಗರಾಜು ಕಾಲೇಜು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು‌‌. ಲಿಂಗರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನ ಅಧ್ಯಾಪಕರು, ಜಿಎ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ನ ಡಿ.ಎಸ್.ಕರ್ಕಿ, ಎಸ್.ಡಿ.ಇಂಚಲ, ಬ.ಗಂ.ತುರುಮರಿ ಅವರು ಪಾಠ ಮಾಡುವಾಗ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಹೋರಾಟದ ಕಿಚ್ಚು ಹತ್ತುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ, ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಏಕೀಕರಣ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಮಹನೀಯರ ಹೋರಾಟದ ಫಲವಾಗಿ ಇಂದು ಬೆಳಗಾವಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು. ಹಾಗಾಗಿ, ಅವರೆಲ್ಲರನ್ನು ನೆನೆದು, ಮುಂದಿನ ವಾರಸುದಾರರನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮೇಲಿದೆ ಎಂದು ಜಗಜಂಪಿ ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿ ಡಾ. ಸರಜೂ ಕಾಟ್ಕರ್ ಮಾತನಾಡಿ, ದಾವಣಗೆರೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಏಕೀಕರಣ ಸಮಿತಿಯ ಬೃಹತ್ ಹೋರಾಟದ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಟೀಲ‌ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಬೇಕೆಂದು ಗೊತ್ತುವಳಿ ಮಂಡಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಮೈಸೂರು ಭಾಗದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ, ನಮ್ಮ ಮೈಸೂರು ಭಾಗ ಕರ್ನಾಟಕ ಜೊತೆ ವಿಲೀನ ಆಗೋದಿಲ್ಲ. ನಾವೇ ಒಂದು ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತೇವೆಂದು ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದರು. ಹಾಗಾಗಿ, ಈ ಭಾಗದ ಜನರು ಮೊದಲು ರಾಜ್ಯ ಹುಟ್ಟಲಿ ಎಂದು ಸುಮ್ಮನಾದರು. ಆ ಪರಿಣಾಮ 1956 ನವೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.

ಅಂದು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದ ಅರಸು ಕರ್ನಾಟಕ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದ್ರು:ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲೂ ಕರ್ನಾಟಕ ಶಬ್ದ ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಪದ. ಉತ್ತರಕರ್ನಾಟಕ ಜನ ಕರ್ನಾಟಕ ಶಬ್ದದ ಜೊತೆಗೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಧಾರವಾಡದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದೇ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ, ವಿಶಾಲ‌ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅದಾದ ಬಳಿಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಮರು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಬಲ ಹೋರಾಟಗಳು ಶುರುವಾದವು.

ಇದಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ವಿಧಾನಸಭೆ, ವಿಧಾನಪರಿಷತ್​ನಲ್ಲಿ ಗೊತ್ತುವಳಿ ಮಂಡಿಸಿದರೂ ಕೂಡ ಮೈಸೂರು ಭಾಗದ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಪ್ರಬಲ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಅದರಲ್ಲೂ ಯಾವ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಅವರು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ 1973 ನವೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದ್ದರೋ, ಅವರೇ ಹಿಂದೆ ಮೈಸೂರು ಹೆಸರು ಬದಲಿಸಿದರೆ ನನ್ನ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಅದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಜನರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಮಣಿಯಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಐವತ್ತು ವರ್ಷದ ಸಂಭ್ರಮ ಇಡೀ ಕನ್ನಡಿಗರ ಹಬ್ಬ. ಅದನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಸಂಭ್ರಮಿಸಬೇಕು. ಕೇವಲ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅದನ್ನು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಬೇಕು. ದೀಪಗಳನ್ನು ಹಚ್ಚಿ, ಕನ್ನಡ ಬಾವುಟ ಹಾರಾಡಿಸಿ ಗೌರವಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಏಣಗಿ ಬಾಳಪ್ಪ ಅವರ ಪುತ್ರ ಸುಭಾಷ ಏಣಗಿ ಹೇಳಿದರು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ :ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರು ಹೇಗೆ ಬಂತು, ಸೂಚಿಸಿದ್ದು ಯಾರು? ಇದಕ್ಕಿದೆ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸ