કચ્છ: કચ્છના ખેડૂતો જુદાં જુદાં 10 તાલુકામાં ત્રણેય ઋતુમાં જુદાં જુદાં પાકો લેતા હોય છે. જેમાં ખરીફ પાક, રવિ પાક અને ઉનાળું પાકનો સમાવેશ થાય છે. સમગ્ર રાજ્યમાં હાલ ઉનાળાની શરૂઆત થઈ ચૂકી છે અને દિવસેને દિવસે તાપ પણ વધી રહ્યો છે ત્યારે જો વરસાદની વાત કરવામાં આવે તો હાલ વાતાવરણમાં પરિવર્તનને કારણે ન માત્ર ચોમાસામાં જ પરંતુ હવે તો ઉનાળા તથા શિયાળામાં પણ વરસાદ પડવા લાગ્યો છે. કમોસમી વરસાદના લીધે ખેડૂતોને ઉનાળુ તથા શિયાળુ પાક ઉપરાંત બાગાયતી પાકમાં નુકસાની તો થાય જ છે સાથે સાથે કમોસમી વરસાદના લીધે રોગચાળો પણ ફેલાય છે.
ત્રણેય સીઝનમાં વરસે છે વરસાદ:વાતાવરણીય પરિવર્તનને લીધે ક્યારેક ક્યારેક ઉનાળા તથા શિયાળાની ઋતુમાં પણ મેઘરાજા કમોસમી વરસાદના રૂપે વરસે છે. શિયાળામાં સામાન્ય રીતે વેસ્ટર્ન વિસ્તારમાંથી લો પ્રેશર ઉદભવે છે તેના લીધે ક્યારેક કમોસમી વરસાદ વરસે છે. વેસ્ટર્ન વિસ્તારમાં જે લો પ્રેશર ઉદભવે છે તે કાશ્મીરની ઘાટીઓ સાથે ટકરાય છે તેના લીધે શિયાળામાં પણ વરસાદ પડતો હોય છે. વાતાવરણીય પરિવર્તનની અન્ય આશરો પણ થતી હોય છે. જેમાં ગુજરાતના અને રાજસ્થાનના વિસ્તારોમાં પણ શિયાળામાં વરસાદ પડે છે અને તેના લીધે જ વાતાવરણમાં લઘુતમ તાપમાનમાં પણ ઘટાડો જોવા મળે છે.
શા માટે ઉનાળામાં પણ આવે છે વરસાદ?:ઉલ્લેખનીય છે કે ઉનાળામાં કમોસમી વરસાદ માટે ઘણા બધા કારણો જવાબદાર હોય છે. જેમાં thunderstorm activity ગમે ત્યારે બની જતી હોય છે તો સાથે જ ઉનાળામાં બહુ ગરમી વધી જતી હોય છે ત્યારે ગરમ હવા ઉપર જઈને thunderstormમાં રૂપાંતરિત થાય છે અને અમુક સ્થાનિક વિસ્તારોમાં વરસાદ પડતો હોય છે જે 2-3 કલાક પૂરતું જ હોય છે. ઉનાળામાં થતાં વાતાવરણમાં આ પરિવર્તનના 3 સ્ટેજ હોય છે. જેમાં devlope થવાનું, mature થવાનું અને પછી dissipate થવાનું અને આ કારણોસર વરસાદ પડે છે.
કચ્છમાં ઋતુ પ્રમાણે જુદાં જુદા પાકોનું વાવેતર:કચ્છની વાત કરવામાં આવે તો કચ્છના ખેડતોએ કચ્છના 10 તાલુકાઓમાં છેલ્લાં 1 વર્ષમાં કુલ 6,45,902 હેક્ટરમાં ખરીફ પાકોનું વાવેતર કર્યું છે અને 1,55,385 હેક્ટરમાં રવિ પાકોનું વાવેતર કરવામાં આવ્યું છે. ચાલુ વર્ષે 37,779 હેક્ટરમાં ઉનાળું પાકનું વાવેતર કરવામાં આવ્યું છે. છેલ્લાં ત્રણ વર્ષના સરેરાશ વાવેતરની વાત કરવામાં આવે તો 6,07,458 હેક્ટરમાં જિલ્લામાં ખરીફ પાકોનું વાવેતર થતું હોય છે તો 1,63,153 હેક્ટરમાં રવિ પાકોનું વાવેતર થતું હોય છે તેમજ સરેરાશ 28,074 હેક્ટરમાં ઉનાળું પાકનું વાવેતર કરવામાં આવતું હોય છે.
કમોસમી વરસાદે પાકમાં કર્યું નુકસાન:જિલ્લામાં છેલ્લાં કેટલાક સમયથી શિયાળા તેમજ ઉનાળા બંનેમાં કમોસમી વરસાદ વરસતા ચોમાસા જેવું વાતાવરણ સર્જાઈ રહ્યું છે અને ભારે ગાજવીજ અને પવનના તોફાન વચ્ચે કમોસમી વરસાદ વરસી રહ્યો છે. કચ્છના તમામ તાલુકાઓમાં કમોસમી વરસાદે હાજરી આપી છે. કમોસમી વરસાદ પડયા પછી ખેતીવાડીને ભારે નુકસાન થયું છે. વાડી વિસ્તારમાં મોટાભાગે ઘઉંનો પાક તૈયાર થઇ જતાં ખેડૂતોએ કાપણી કરી રાખી હતી તો અન્ય પાકો એરંડા અને રાયડાનો ઊભેલો પાક અને પશુઓ માટેના ચારાનો કરાને લીધે પાક નાશ પામ્યો છે.
રિપોર્ટ બાદ નુકસાન થયેલ પાકોની સહાય ખેડૂતોને આપવામાં આવશે:જિલ્લામાં કમોસમી વરસાદથી થયેલ નુકસાન બાદ ખેતીવાડી અધિકારી દ્વારા નુકસાન અંગેનું સર્વે કરવામાં આવે છે. જેના રિપોર્ટ બાદ નુકસાન થયેલ પાકોની સહાય ખેડૂતોને આપવામાં આવે છે. માર્ચ મહિના સુધી કચ્છના જિલ્લા ખેતીવાડી કચેરી દ્વારા 100 ટકા સર્વેની કામગીરી કરવામાં આવી હતી. જેમાં 92 જેટલી સર્વે ટીમ દ્વારા કચ્છના 10 તાલુકાઓમાં 33 ટકા અને તેથી વધુ નુકસાનગ્રસ્ત વિસ્તારની માહિતી એકઠી કરવામાં આવી હતી.