ડાંગઃ જિલ્લાના પાંચ રાજાઓનો ઇતિહાસ અનોખો રહ્યો છે. આ રાજાઓને અંગ્રેજો સમયથી સાલીયાણું આપવામાં આવે છે અને આ પ્રથા આજે પણ જોવા મળે છે. રજવાડાઓનું ભારત ગણરાજ્ય થયા બાદ પણ ડાંગને અલગ દરજ્જો મળ્યો છે.
ડાંગના જંગલો સાગના કીમતી લાકડાંથી ભરચક છે. આ જંગલ જ ડાંગી રાજાઓની સંપત્તિ ગણાતી હતી. અંગ્રેજોની જેમ જ આજે પણ સરકાર ડાંગના સાગી લાકડાંઓનું જંગલ કાપીને વેંચે છે. જેના બદલામાં રાજાઓને સરકાર તરફથી પોલિટિકલ પેન્શન આપવામાં આવે છે. પરતું સરકાર દ્વારા રાજાઓને આપવામાં આવતું પેન્શન મજાક સમાન બની ગયું છે. રાજાઓની હાલની પરિસ્થિતી જોવા જઈએ તો પ્રજા કરતા પણ ખૂબ જ દયનીય સ્થિતિમાં જોવા મળી રહી છે.
લિંગાના રાજા શ્રી છત્રસિંગ ભંવરસિંગ સૂર્યવંશીએ જણાવ્યું હતું કે, ડાંગમાં કુલ 5 રાજા, 9 નાયકો, 14 ભાગીદારો અને 868 જેટલાં તેમના ભાઈબંધો છે. ત્યારે રાજાઓને દર મહિને આપવામાં આવતું આ પોલિટિકલ પેંશન મજાક સમાન લાગી રહ્યું છે. સરકાર ચા અને બીડીના પૈસા આપી રહી છે.
આ અંગે તાજેતરમાં જ લિંગા રાજવી શ્રી સહિત અન્ય રાજાઓ દ્વારા ડાંગ કલેક્ટરને અરજી કરવામાં આવી હતી. જેમાં તેઓએ જણાવ્યું હતું કે, ડાંગ દરબારમાં રાજાઓને માત્ર પાનબીડીનાં રૂપિયા 10 આપીને સન્માનવામાં આવે છે. જ્યારે તમામ સામાજિક, શૈક્ષણિક અને આર્થિક જવાબદારી કલેક્ટરને સોંપવામાં આવી છે. તેમજ પોલિટિકલ પેન્શન ઠરાવમાં એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવા માટે ગાડલા( બળદગાડું )ની વ્યવસ્થા સંદર્ભે પણ જણાવવામાં આવી છે. જે હાલના આધુનિક યુગમાં સંભવિત ના હોવાથી અમોને હાલના વર્ષે તમામ રાજવીઓને મારુતિ સુઝુકી અર્ટિકા ગાડી આપવા તેમજ ડાંગ દરબારના કાર્યક્રમમાં માનનીય રાજ્યપાલના હસ્તે ગાડીની ચાવી આપી સન્માનીત કરવા વિનંતી. આ ઉપરાંત ડાંગમાં ચાલતી કારબારી અને પાટીલકી પ્રથાને પુનઃ ચાલુ કરવા માટેની વિનંતી કરવામાં આવી હતી. ડાંગમાં કુલ 312 પાટીલ અને 313 કારબારી છે.