વાવાઝોડામાં ધરાશાયી થયેલા વૃક્ષોને ફરી જીવંત કરવાની રીત

રાજ્યમાં વાવાઝોડાને લઈને મોટા ભાગના વૃક્ષો ધરાશાયી થયા છે. ત્યારે રાજ્ય સરકાર દ્વારા એક મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. કે ધરાશાયી થયેલા વૃક્ષોને ફરીથી વાવી શકાય. તો જાણો ધરાશાયી વૃક્ષને ફરી વાવાવાની રીત....

• બાગાયત વિભાગના સૂચન મુજબ ધરાશાયી વૃક્ષોને પુન:જિવીત કરી શકાય
• મોટી સંખ્યામાં રાજ્યમાં વૃક્ષો પડવાથી પર્યાવરણને નુકશાન થયું
• તૌકતે ચક્રવાતના ઝંઝાવાતને કારણે હજારો વૃક્ષો ધરાશાયી થયા

અમદાવાદ :તૌકતે વાવાઝોડાના ઝંઝાવાતને કારણે હજારો વૃક્ષો ધરાશાયી થયા છે. ઘણાં ખેડૂતોના વર્ષોના જતનથી ઉછાળેલા આંબા સહિતના વૃક્ષો પણ પડી ગયા છે અને મોટી સંખ્યામાં રાજયમાં વૃક્ષો પડવાથી પર્યાવરણને પણ નુકશાન થયું છે. આવા સંજોગોમાં બાગાયત વિભાગના સૂચન મુજબ ધરાશાયી થયેલા વૃક્ષોને ફરીથી વાવી શકાય છે. વૃક્ષોને ફરી સજીવન કરતી આ પદ્ધતિ વિશે બાગાયત વિભાગ ખૂબ સરસ માહિતી આપે છે.

તુટ્યા હોવા છતાંય થડ સાથેનાં ઘણાં મૂળ સાબૂત હોય

વૃક્ષોને ફરી સજીવન કરવા ધરાશાયી થયેલા વૃક્ષની સહુ પ્રથમ તો તેની મોટી-મોટી બધી જ ડાળીઓ કાપી નાખવી. થડ બાજુનાં ભાગે આશરે ત્રણેક ફૂટનો ભાગ રાખી દેવો. ડાળીઓ કાપવા માટે કરવતનો જ ઉપયોગ કરવો, કુહાડાનો જરાય પણ નહિ. થડ બાજુનાં કપાઇને ખૂલ્લા થયેલા ભાગ ઉપર ચીકણી માટીનો ગારો બનાવીને મલમની જેમ જાડો લેપ લગાડી દેવો. થડ બાજુનો જમીનનો ભાગ તપાસવો. તુટ્યા હોવા છતાંય થડ સાથેનાં ઘણાં મૂળ હજી સાબૂત છે.

વિરુધ્ધ દિશામાં દોરડાઓ વડે ખેંચીને ઊભું કરવાનું

બધા જ મૂળની લંબાઈનો અંદાજ કાઢો. વૃક્ષની મૂળ જગ્યાએ એટલો ઉંડો અને પહોળો ખાડો ખોદો કે જે પેલા અંદાજ પ્રમાણે હોય. હવે એ વૃક્ષનાં ઠુંઠાની ઉપરના ભાગે ચારે બાજુએ મજબૂત દોરડાંઓ /નાળાઓ /રસ્સાઓ બાંધો. નાળાના દરેક છેડે જરૂરિયાત મુજબની સંખ્યામાં માણસોને ઊભા રાખીને છેડાને તેના હાથમાં પકડાવો. વૃક્ષ જે બાજુએ સૂતું છે, તેનાથી વિરુધ્ધ દિશામાં તેને દોરડાઓ વડે ખેંચીને ઊભું કરવાનું છે. બરાબર તે જ રીતે જે રીતે વીજકંપનીવાળા ઈલેક્ટ્રીકના થાંભલાઓ ઊભા કરે છે.

વૃક્ષ પોતાના ખાડા ઊપર બરાબર સીધું ગોઠવાય જરૂરી

વૃક્ષનાં બધા જ મૂળ ખાડાની અંદર તેની જૂની સ્થિતિ મુજબ જ આવે તેની શક્ય તેટલી કાળજી રાખવી. તથા વૃક્ષ જમીનથી 90 અંશના ખૂણે બરાબર સીધું જ ઊભું રહે તે ખાસ જોવું. વૃક્ષ પોતાના ખાડા ઊપર બરાબર સીધું ગોઠવાય જાય ત્યારબાદ તેને બધી જ બાજુએથી ટેકા ભરાવવા. ટેકા માટે મજબૂત, જાડા લાંબા લાકડાં અગાઉથી જ તૈયાર રાખવા.

વૃક્ષોને ફરી જીવંત કરવાની રીત

ટેકાઓ થડ અને જમીન સાથે 45 અંશના ખૂણે ભરાવવા

ટેકાનો એક છેડો બેલાખિયાવાળો(સણેથા જેવો) રાખવો અને તે ભાગ ડાળીને સખત રીતે ભરાવીને બીજો છેડો જમીનમાં મજબૂતીથી ખૂંચાડી દેવો. બધા જ ટેકાઓ થડ અને જમીન સાથે 45 અંશને ખૂણે (ત્રાંસા) ભરાવવા. જો બેલાખિયા વાળા લાકડા ન મળે તો બે લાકડાને એક છેડેથી મજબૂત દોરી કે વાયરથી બાંધીને ઘોડી બનાવીને આવી ઘોડીઓ બધી બાજુ ભરાવી દેવી.

સારા સડેલા સેન્દ્રિય ખાતરનો એક ભાગ તથા માટી ત્રણ ભાગના મિશ્રણ વડે ખાડો ભરવો
ટેકાઓ બરાબર ગોઠવાય ગયા પછી સારા સડેલા સેન્દ્રિય ખાતરનો એક ભાગ તથા માટી ત્રણ ભાગના મિશ્રણ વડે ખાડો આખો ભરી દેવો. ભરાય ગયા પછી પણ તેની ઊપર વજન માટે જમીનથી બે ફૂટ ઊંચે સુધી માટીનો ઢગલો કરી દેવો. પછી વૃક્ષ સાથે બાંધેલા દોરડાઓ છોડી લેવા.

વૃક્ષમાં ધીમે-ધીમે નવા અંકુરો ફૂટશે

જો પાણી પાવાની જરૂર પડે તો પેલા પૂરેલા ખાડાની હદની બહાર ફરતી બાજુએ છ ઈંચ પહોળી તથા છ ઈચ ઉંડી ગોળ રીંગ ખોદીને તેમાં જ પાણી ભરવું. વૃક્ષમાં ધીમે-ધીમે નવા અંકુરો ફૂટવા લાગશે. અને ફરીથી નવ પલ્લવીત થઈ જશે. જો જમીન કાળી અને ચીકણી હોય તો ભરાવેલા બધા જ ટેકાઓ એક વરસ સુધી ભરાવેલાં રાખવા અને જો જમીન મોકળી, ગોરાડું કે રેતાળ હોય તો બે વરસ સુધી ટેકા ભરાવેલા રહે તે જરૂરી છે. આટલું કરવાથી આપણાં અતિકિંમતી વૃક્ષોને જરૂર બચાવી શકાશે.